Tỉ phú Elon Musk có thành phố riêng Starbase

Starbase có thể đặt nền móng cho những thị trấn tương tự mà Musk dự định xây dựng ở Texas trong tương lai. Ảnh: Michael Gonzalez/The Texas Newsroom

Một quận hạt phía Nam bang Texas của Mỹ cuối tuần qua đã thông qua đề xuất thành lập thành phố Starbase, từ khu vực đang là cơ sở chính của công ty SpaceX của tỉ phú giàu nhất thế giới Elon Musk.

Kết quả 212 phiếu thuận, 6 phiếu chống, được phòng phiếu bầu của hạt Cameron được công bố online hôm 3.5.2025. Starbase nằm tại Boca Chica, gần Brownsville, Nam Texas, ngay cạnh biên giới với Mexico với diện tích khoảng 4 km2.

Starbase là nơi đặt trụ sở và bệ phóng chính của SpaceX, cho chương trình Starship theo hợp đồng với bộ Quốc phòng và Cơ quan Hàng không và vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), với mong muốn vận chuyển các phi hành gia từ trái đất lên mặt trăng và quay về. Tham vọng xa hơn là chương trình sẽ thực hiện với Sao Hỏa. Nơi đây cũng là trung tâm sản xuất các phi thuyền không gian, tên lửa cho chương trình.

Elon Musk, nhà sáng lập công ty SpaceX và Tesla, lần đầu đưa ra ý tưởng xây dựng thành phố Starbase vào năm 2021, và ý tưởng này chắc chắn được phê duyệt, vì cư dân của thành phố này “chủ yếu là nhân viên của Starbase và những người liên quan”. Tuy nhiên, đến tháng 12 năm ngoái công ty SpaceX mới chính thức đề xuất việc thành lập thành phố này, với lời thuyết phục sẽ giúp đạt được mục tiêu làm cho “nam Texas trở thành cửa ngõ đến sao Hỏa”.

Elon Musk đã đăng trên trang X của ông giấc mơ trở thành hiện thực: “Starbase, Texas, giờ là thành phố thật”.

Gần thập niên qua, Musk đã biến khu bãi biển buồn tẻ thành một trung tâm sản xuất, thử nghiệm động cơ và phóng phóng tên lửa Starship cho các chuyến bay thử nghiệm. Gần đây, khu vực này được chú ý và thu hút người đến mỗi lần tên lửa được phóng, khi những thành tựu mà SpaceX mang lại.

Mặc dù việc thành lập thành phố riêng không có nghĩa Musk được áp các luật lệ riêng cho thành phố, nhưng cho phép SpaceX có nhiều quyền hơn trong việc quy hoạch, quản lý địa phương và thuế. Điều này cũng cho phép công ty có nhiều quyền hạn, chủ động hơn khi đóng cửa đường cao tốc, công viên tiểu bang và bãi biển Boca Chica trong các lần di chuyển thiết bị và phóng tên lửa. Hiện nay, công ty vẫn phải phối hợp với quận Cameron mỗi lần thực hiện các hoạt động phóng tên lửa hay phi thuyền lên không gian.

Thêm vào đó, kiểm soát một thành phố còn giúp cho SpaceX quyền hạn xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà ở cho nhân viên, và tăng số lần phóng từ 5 lên 25 lần mỗi năm.

Theo kế hoạch, thị trưởng đầu tiên của thành phố này sẽ là Bobby Peden, Phó chủ tịch phụ trách thử nghiệm và phóng tại SpaceX. Các ủy viên thành phố đều là nhân viên hoặc cựu nhân viên của SpaceX. Dân số hiện nay của thành phố có khoảng 500 người, gồm khoảng 260 nhân viên và gia đình. Có một bức tượng Elon Musk rất lớn tại Starbase.

Một du khách chụp ảnh bức tượng bán thân lớn của Elon Musk gần Starbase. Ảnh AP

Mặc dù SpaceX nhận được nhiều ủng hộ của người dân tại khu vực, nhưng nhiều nhà hoạt động môi trường tại địa phương đã phản đối việc thành lập Starbase vì lo ngại công ty SpaceX sẽ hạn chế quyền tiếp cận bãi biển và gây tổn hại đến môi trường, phá hủy môi trường sống của động vật hoang dã.

Nhiều ý kiến khác phản đối việc thành lập công ty sẽ hìnhành mô hình “thị trấn công ty” nơi SpaceX và Elon Musk có quyền kiểm soát gần như tuyệt đối đơn vị hành chính này.

Về cơ bản, thành phố này chủ yếu vẫn dành phục vụ cho nhu cầu nội bộ của nhân viên công ty và và các hoạt động của SpaceX. Trước mắt khu vực này chỉ có các tiện ích cơ bản như một trường học Ad Astra dành riêng cho con em của nhân viên. Trường này có chương trình độc quyền tập trung vào các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học (STEM). Các dịch vụ công cộng như chợ, trung tâm thương mại hay dịch vụ giải trí đang được hoàn thiện, thí dụ như khu phức hợp mua sắm giải trí RioWest trị giá 15 triệu USD sẽ được khánh thành cuối năm nay.

Một chương mục mang tên thành phố StarbaseTX đã được tạo trên mạng X và viết những dòng đầu tiên: "Trở thành một thành phố sẽ giúp chúng tôi tiếp tục xây dựng cộng đồng tốt nhất có thể cho những người đàn ông và phụ nữ đang xây dựng một nơi chốn trong tương lai của nhân loại ở trong không gian".

Elon Musk gần đây đã chuyển nhiều công ty và trụ sở chính của ông từ bang California đến Texas, nhằm tìm kiếm quy định thuận lợi hơn ở tiểu bang do đảng Cộng hòa điều hành. Người giàu nhất thế giới này cũng mới mua một khu phức hợp trị giá 35 triệu USD ở Texas, thiết kế để làm nơi ở cho hơn 10 người con của ông.

Trong lịch sử, nước Mỹ có nhiều dự án "thị trấn công ty" từ thế kỷ 19, 20 hiện vẫn còn tên như Pullman (Illinois), Hershey (Pennsylvania) hay Celebration (Florida). Gần đây, không ít tỉ phú tại Mỹ từng đưa ra ý tưởng xây dựng những thành phố riêng mang dấu ấn công ty mình, thậm chí là xây dựng những thành phố nổi trên đại dương, thí dụ như Bill Gates, Marc Lore, hay Peter Thiel nhưng hầu hết các dự án này còn đang ở giai đoạn ý tưởng.

Lan Chi (Tổng hợp từ AP, Telegraph và X)