Thương chiến 'tăng nhiệt' khi Trung Quốc, Canada áp thuế trả đũa Mỹ

Các diễn biến này đang làm tăng nhiệt cuộc chiến thương mại toàn cầu mà ông Trump phát động kể từ sau khi nhậm chức.

Tàu container cập một bến tàu ở cảng Long Beach, bang California của Mỹ. Ảnh: WSJ

Mức thuế mới 25% của Tổng thống Donald Trump đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada chính thức có hiệu lực vào hôm 4-3 cùng lúc với mức thuế tăng thêm 10% với hàng hóa Trung Quốc.

Các mức thuế mới được áp dụng vào rạng sáng nay, theo giờ chuẩn Miền Đông của Mỹ, chỉ vài giờ sau khi ông Trump tuyên bố rằng cả ba nước trên đều không làm đủ để ngăn chặn dòng chảy ma túy fentanyl và các hóa chất tiền chất của fentanyl vào Mỹ.

Hành động áp thuế quan này đe dọa làm đảo lộn dòng chảy thương mại hai chiều trị giá 2.200 tỉ đô la Mỹ hàng năm giữa Mỹ và 3 nước trên.

Trung Quốc đã phản ứng ngay lập tức, công bố mức thuế bổ sung 10-15% đối với một số mặt hàng của Mỹ, có hiệu lực từ ngày 10- 3. Cụ thể, mức thuế mới này chủ yếu nhắm đến các sản phẩm nông nghiệp như một sô loại thịt, ngũ cốc, cotton, trái cây, rau và các sản phẩm từ sữa.

Ngoài ra, Bắc Kinh bổ sung thêm 15 thực thể Mỹ vào danh sách kiểm soát xuất khẩu và 10 thực thể khác của Mỹ vào danh sách thực thể không đáng tin cậy.

Mức thuế mới 10% đối với hàng hóa Trung Quốc được triển khai cùng với mức thuế bổ sung 10% có hiệu lực đầu tháng trước là nhằm trừng phạt Bắc Kinh vì góp phần gây ra cuộc khủng hoảng sử dụng fentanyl quá liều, cướp đi hàng chục ngàn sinh mạng mỗi năm ở Mỹ.

Bộ Thương mại Trung Quốc trước đó cho rằng, Washington đã nhầm lẫn khi “đổ lỗi” cho Bắc Kinh về cuộc khủng hoảng fentanyl.

Mức thuế tích lũy 20% nói trên không bao gồm mức thuế lên tới 25% mà ông Trump áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên đối với khoảng 370 tỉ đô la hàng hóa mà Trung Quốc bán sang Mỹ mỗi năm.

“Việc Mỹ đơn phương tăng thuế quan gây tổn hại đến hệ thống thương mại đa phương, tăng gánh nặng cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ, và làm suy yếu nền tảng quan hệ hợp tác kinh tế và thương mại Trung - Mỹ”, Ủy ban Thuế quan Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố.

Canada và Mexico cũng sẵn sàng trả đũa thuế quan của Mỹ. Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố, Ottawa sẽ đáp trả bằng cách áp thuế 25% ngay lập tức đối với hàng hóa trị giá hơn 20 tỉ đô la mà Canada nhập khẩu hàng này từ Mỹ. Thêm 86 tỉ đô la hàng hóa Mỹ sẽ chịu mức thuế này nếu Mỹ vẫn duy trì thuế mới trong 21 ngày tới.

“Thuế quan sẽ phá vỡ mối quan hệ thương mại vô cùng thành công giữa Mỹ và Canada", ông Trudeau nói, đồng thời cho biết thêm, thuế mới của Mỹ vi phạm hiệp định thương mại tự do Mỹ-Mexico-Canada mà ông Trump đã ký trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên.

Doug Ford, Thủ hiến tỉnh Ontario của Canada cảnh báo, ông sẵn sàng dừng xuất khẩu điện và nickel từ tỉnh này sang Mỹ để trả đũa.

Trong khi đó, thông tin từ Bộ Kinh tế Mexico cũng nhấn mạnh việc Tổng thống Claudia Sheinbaum dự kiến công bố biện pháo trả đũa trong cuộc họp báo diễn ra hôm nay.

Thuế quan đối với các sản phẩm của Mexico và Canada có thể gây ra hậu quả sâu sắc hơn đối với nền kinh tế Mỹ vốn có mức độ hội nhập cao và phụ thuộc vào các chuyến hàng xuyên biên giới để chế sản xuất ô tô, máy móc, lọc dầu và chế biến hàng hóa nông sản.

“Quyết định liều lĩnh ngày hôm nay của chính quyền Mỹ đang đẩy nền kinh tế Canada và Mỹ đến bờ vực suy thoái và mất việc làm”, Candace Laing, CEO của Phòng Thương mại Canada, cho biết trong một tuyên bố.

Bà cảnh báo, thuế quan không thể mở ra “thời kỳ hoàng kim” của Mỹ theo mong muốn của ông Trump. Mà ngược lại, điều này thậm chí có thể làm tăng chi phí cho người tiêu dùng và nhà sản xuất Mỹ cũng như làm gián đoạn chuỗi cung ứng.

Ông Trump đã duy trì tốc độ áp thuế quan mạnh mẽ kể từ khi nhậm chức hồi tháng 1, bao gồm mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu. Đến hôm 1-3, ông ra lệnh mở cuộc điều tra an ninh quốc gia về hoạt động nhập khẩu gỗ xẻ và các sản phẩm từ gỗ, có thể dẫn đến mức thuế quan cao hơn với ngành này sau khi yêu cầu tiến hành cuộc điều tra tương tự đối với đồng.

Một tuần trước đó, Trump khôi phục cuộc điều tra nhắm vào các nước đang đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số, đề xuất mức phí vào các cảng của Mỹ lên tới 1,5 triệu đô la cho mỗi tàu do Trung Quốc

Ngoài ra, ông đã chỉ đạo Bộ Thương mại Mỹ điều tra xem xét áp thuế đối ứng, để tăng thuế lên mức tương đương mức thuế quan áp vào hàng hóa Mỹ của các nước khác.

Viết trên mạng xã hội Truth Social, ông cho biết sẽ áp thuế đối với hàng hóa nông nghiệp vào ngày 2-4 tới để giúp tăng doanh số của các nhà sản xuất trong nước.

Tuần trước, Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo thâm hụt thương mại hàng hóa nông nghiệp của Mỹ sẽ tăng lên mức kỷ lục 49 tỉ đô la trong năm nay. Điều này là do Mỹ liên tục tăng nhập khẩu các mặt hàng như đường, cà phê, ca cao, bơ. Trong khí đó, thị phần xuất khẩu ngũ cốc của Mỹ ở các thị trường nước ngoài giảm dần trong những thập niên qua.

Theo Reuters, CNBC, Bloomberg

Lê Linh