Châu Âu 'đổ bộ' Việt Nam: Nước cờ chiến lược giữa biến động thương mại?

Các quan chức châu Âu tiết lộ, Ủy viên trưởng Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đều đang xem xét kế hoạch thăm Việt Nam trong những tháng tới. Các chuyến công du này không chỉ để thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư mà còn hữa hẹn sằn sàng hỗ trợ Việt Nam trong nhiều lĩnh vực quan trọng.

EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam, với kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam đạt 52 tỷ USD vào năm ngoái.

Châu Âu muốn gì ở Việt Nam?

Trong những năm qua, Mỹ đã tăng cường hợp tác với Việt Nam, coi đây là một đối tác quan trọng trong chiến lược khu vực. Tuy nhiên, trong trường Tổng thống Donald Trump thực hiện các biện pháp điều chỉnh chính sách thương mại, bao gồm khả năng áp thuế đối với hàng hóa Việt Nam do thặng dư thương mại lớn, quan hệ kinh tế song phương có thể chịu những tác động nhất định.

Trong bối cảnh này, EU đang tăng tốc tiếp cận Việt Nam. Bà von der Leyen đã gửi thông điệp video đến Hội nghị cấp cao ASEAN tại Hà Nội vào tuần trước, nhấn mạnh rằng: “Làn sóng thuế quan và kiểm soát xuất khẩu đang gia tăng... Chúng tôi muốn tạo ra những cơ hội mới để giao thương và đầu tư với các đối tác đáng tin cậy.”

Theo các nguồn tin ngoại giao, ông Macron có thể đến Việt Nam vào cuối tháng 5 nhằm thúc đẩy quan hệ song phương, trong khi bà von der Leyen có thể đến sớm hơn để chính thức nâng cấp quan hệ hai bên. Ngoài ra, Cao ủy Thương mại EU Maros Sefcovic dự kiến sẽ đến Việt Nam vào tháng 4, đi trước hai nhà lãnh đạo này.

Với Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã có hiệu lực, EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam, với kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam đạt 52 tỷ USD vào năm ngoái. Con số này vẫn thấp hơn một nửa so với Mỹ, nhưng nếu Washington áp thuế, Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Âu như một phương án thay thế.

Việt Nam – Mắt xích quan trọng

Ngoài thương mại, các doanh nghiệp châu Âu cũng đang để mắt đến thị trường Việt Nam với những cơ hội đầu tư mới. Việt Nam đang gia tăng chi tiêu công vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là các dự án đường sắt lớn – lĩnh vực mà nhiều công ty châu Âu đang tranh giành hợp đồng.

Ở khía cạnh hợp tác phát triển, theo Reuters, châu Âu cũng đang tìm cách lấp đầy khoảng trống do chính quyền ông Trump để lại khi cắt giảm viện trợ nước ngoài. Một ví dụ đáng chú ý là Bỉ đang triển khai quỹ hỗ trợ phục hồi những khu vực bị nhiễm chất độc da cam trong Chiến tranh Việt Nam.

Reuters dẫn lời Đại sứ Bỉ tại Việt Nam Karl Van den Bossche cho biết, kế hoạch này nhằm biến những vùng đất bị ô nhiễm thành các khu công nghiệp có lợi nhuận, vừa khắc phục hậu quả chiến tranh vừa thúc đẩy phát triển kinh tế.

Theo khảo sát Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), châu Âu đánh giá cao môi trường đầu tư tại Việt Nam. Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) của EuroCham gần đây ghi nhận sự cải thiện đáng kể, vào cuối quý IV/2024 đã tăng lên 61,8 điểm – mức cao nhất trong gần ba năm qua.

Điều này phản ánh sự lạc quan của các nhà đầu tư châu Âu đối với những nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh của Việt Nam. Bên cạnh đó, 56% doanh nghiệp tin tưởng vào triển vọng tăng trưởng tích cực của Việt Nam trong quý I và cả năm 2025. Về đầu tư, 75% doanh nghiệp EuroCham đánh giá Việt Nam là điểm đến hấp dẫn và sẵn sàng giới thiệu Việt Nam như một lựa chọn đầu tư chiến lược.

Với những động thái trên, có thể thấy Việt Nam đang dần trở thành một mắt xích quan trọng trong chiến lược kinh tế - chính trị của châu Âu. Giữa những biến động của thương mại toàn cầu, EU không chỉ muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam mà còn tận dụng vị thế của Việt Nam để giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ.

Thùy Linh