Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô: Cần hài hòa lợi ích

Tại phiên họp thứ 43 ngày 10/3 vừa qua, Ủy ban thường vụ Quốc Hội đã thảo luận về Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Kết thúc buổi thảo luận, Chủ tịch Quốc hội đã đề nghị Bộ Tài chính và cơ quan thẩm tra tiếp tục trao đổi nội dung này; tham vấn kỹ ý kiến của các bộ, ngành liên quan, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp.

Góp ý dự thảo, ông Đào Công Quyết - Trưởng tiểu ban Truyền thông của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô (VAMA) cho biết, hiệp hội và các doanh nghiệp trong ngành mong muốn có chính sách thuế hài hòa lợi ích giữa đảm bảo thu ngân sách, mục tiêu phát triển ngành công nghiệp ô tô và lợi ích của người tiêu dùng, cũng như bảo vệ môi trường.

Do đó, VAMA kiến nghị ưu đãi thuế TTĐB đối với xe hybrid điện theo hướng ưu đãi cho xe hybrid điện không cần hệ thống nạp điện riêng (HEV) bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 100%). Ưu đãi cho xe hybrid điện nạp điện bằng hệ thống sạc điện riêng (PHEV) bằng 50% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 70%).

Luật thuế TTĐB hiện không phân biệt xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện (hay còn gọi là xe Hybrid) có hay không có hệ thống nạp điện ngoài.

VAMA kiến nghị ưu đãi thuế TTĐB đối với xe hybrid điện.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện có vướng mắc rất lớn bởi vì chỉ có xe hybrid có hệ thống nạp điện ngoài được hưởng ưu đãi về thuế TTĐB, trong khi xe hybrid không có hệ thống nạp điện ngoài thì chưa được hưởng ưu đãi về thuế TTĐB.

Với công nghệ kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, xe HEV và PHEV tiết kiệm nhiên liệu lần lượt là ~ 30% và ~50% so với xe động cơ đốt trong cùng loại, từ đó giảm lượng phát thải khí nhà kính tương đương ra môi trường.

Theo nghiên cứu của Công ty TNHH KPMG Việt Nam, các xe Hybrid được sản xuất trong giai đoạn 2026-2030 có thể góp phần giảm hơn 2,6 triệu tấn lượng phát thải khí CO2, giúp tiết kiệm ngân sách để bù đắp lượng phát thải tương đương với 333 tỷ đồng tín chỉ carbon. Đồng thời, với ưu đãi như đề xuất của VAMA, sẽ tiết kiệm 28.000 tỷ đồng chi phí dầu thô nhập khẩu trong suốt vòng đời của một xe ô tô. Qua đó, giảm áp lực lên cán cân thương mại của Việt Nam.

VAMA cho rằng, việc ưu đãi thuế TTĐB cho xe HEV và PHEV mang lại lợi ích như bảo đảm an ninh năng lượng, duy trì môi trường đầu tư ổn định và thúc đẩy các doanh nghiệp trong ngành ô tô cải tiến công nghệ, dây chuyền sản xuất, mở rộng liên kết chuỗi cung ứng góp phần tạo ra nhiều việc làm mới, cải thiện chất lượng cuộc sống cũng như cơ sở hạ tầng.

Ngoài ra, VAMA đề xuất duy trì chính sách ổn định với dòng xe pickup chở hàng cabin kép. Hiệp hội ủng hộ đề xuất của Quốc hội, đó là cân nhắc thực hiện ổn định chính sách, đi đôi với nghiên cứu một lộ trình thích hợp, giữ nguyên mức hiện tại cho năm đầu tiên kể từ khi Luật được thông qua và chia đều phần tăng trong ít nhất 3 năm tiếp theo để phù hợp đối với mặt hàng xe pickup chở hàng cabin kép.

Xe pickup chở hàng là dòng xe đa dụng, chạy được trên nhiều địa hình với công năng chính là chở hàng, phù hợp cho kinh tế hộ gia đình, quy mô nhỏ, tiết kiệm chi phí kinh doanh và vận chuyển hàng hóa đơn giản trong thành phố dễ dàng, an toàn, tiếp cận những nơi mà xe tải khó có thể tới; tiết kiệm chi phí, giảm thiểu số lượng những xe chở hàng tự chế 3 bánh, 4 bánh không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn.

Theo thống kê của VAMA trong 5 năm, thị phần của xe pickup chở hàng cabin kép khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 5% tổng số xe ô tô tiêu thụ. Theo báo cáo của VAMA và KPMG về mua xe pick-up chở hàng cabin kép: Khách hàng cá nhân: 64%, cơ quan, doanh nghiệp: 36%. Khách hàng tỉnh thành chiếm trên 70%.

Do đó, mục tiêu của chính sách tăng thuế TTĐB để điều tiết hạn chế sử dụng xe này tại các thành phố lớn là không phù hợp vì sẽ không công bằng cho 70% người tiêu dùng không sử dụng xe tại các thành phố lớn.

"Đề xuất của VAMA nhằm ưu tiên ổn định chính sách, tránh tăng sốc làm ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và việc làm của công nhân trong ngành ô tô, cũng như thực hiện cam kết các ưu đãi đầu tư của Chính phủ", Trưởng tiểu ban Truyền thôngVAMA nhấn mạnh.

Minh Thu