Thuế quan của Mỹ khiến các nhà sản xuất ô tô đối mặt 'vòng xoáy tử thần' về giá

Một xe chở hàng đang đưa xe tải đến cơ sở kiểm tra gần biên giới Mexico vào tháng 2. Ảnh: NYT.

Có nhiều cách mà các nhà sản xuất có thể thực hiện như cố gắng chuyển hoạt động sản xuất từ các quốc gia như Mexico sang Mỹ. Họ có thể cố gắng tăng số lượng ô tô mà họ đã sản xuất tại đây. Hay có thể ngừng bán các mẫu xe nhập khẩu, đặc biệt là những mẫu xe ít có lợi nhuận hơn.

Nhưng bất kể các nhà sản xuất ô tô quyết định thế nào, người mua ô tô có thể phải trả nhiều tiền hơn cho xe mới và xe đã qua sử dụng. Các ước tính rất khác nhau và tùy thuộc vào từng mẫu xe, nhưng mức tăng có thể dao động từ khoảng 3.000 USD cho một chiếc ô tô sản xuất tại Mỹ đến hơn 10.000 USD cho các mẫu xe nhập khẩu.

Những con số đó không tính đến các mức thuế bổ sung mà ông Trump cho biết ông sẽ công bố vào tuần này để trừng phạt các quốc gia áp dụng thuế quan đối với hàng hóa của Mỹ. Ông cũng đã nói rằng ông sẽ tăng thuế quan hơn nữa nếu các đối tác thương mại như Canada và Liên minh châu Âu tăng thuế để đáp trả thuế ô tô của ông, dẫn đến một cuộc chiến thương mại trả đũa leo thang.

"Nó sẽ gây gián đoạn và tốn kém cho người tiêu dùng Mỹ trong nhiều năm", Michael Cusumano, giáo sư quản lý tại Trường Quản lý MIT Sloan cho biết.

Ông Trump từ lâu đã đề cao thuế quan như một công cụ hữu hiệu. Nhưng nhiều giám đốc điều hành trong ngành ô tô đã hy vọng rằng những lời đe dọa của ông chỉ là một công cụ đàm phán. Ông Trump đã dập tắt những hy vọng đó khi ông phát biểu tại Nhà Trắng rằng thuế quan là "100%" vĩnh viễn.

Ông Trump đã định hình thuế quan như một cách để đưa ngành sản xuất ô tô trở lại Mỹ. Nghiệp đoàn công nhân ô tô Mỹ (UAW) đã đồng ý với quan điểm này và nói rằng các nhà sản xuất ô tô có thể mở lại các nhà máy ở những nơi như Lordstown, Ohio hoặc mở rộng sản xuất tại các thành phố như Warren, Mich., nơi công nhân ô tô đã bị sa thải.

“Giờ đây, các nhà sản xuất ô tô, từ Big Three đến Volkswagen và hơn thế nữa, phải mang lại những công việc tốt cho công đoàn cho Mỹ”, Shawn Fain, chủ tịch UAW, cho biết trong một tuyên bố tuần trước, ám chỉ đến General Motors, Ford Motor và Stellantis, chủ sở hữu của Chrysler, Jeep và Ram.

Nhưng việc di dời nhà máy tốn kém và mất thời gian. Các nhà sản xuất ô tô thường cần ít nhất hai năm để thiết lập một dây chuyền lắp ráp mới và đảm bảo rằng những chiếc xe mà họ sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng. Để tránh hoàn toàn thuế quan, họ cũng sẽ cần phải di dời các chuỗi cung ứng cực kỳ phức tạp thường liên quan đến các nhà cung cấp ở hàng chục quốc gia.

Thuế quan có thể khuyến khích các công ty chọn địa điểm tại Mỹ thay vì Mexico hoặc Canada khi họ đang cân nhắc nơi mở rộng sản xuất hoặc xây dựng một mẫu xe mới. Nhưng việc chọn một địa điểm vì thuế quan, chứ không phải vì đó là nơi sản xuất hiệu quả nhất, sẽ gây tổn hại đến người tiêu dùng.

Chắc chắn một số công ty có thể ngần ngại đưa ra những quyết định đó, có thể tốn hàng trăm triệu USD, vì họ lo ngại rằng ông Trump, bất chấp những lời đảm bảo ngược lại, có thể thay đổi quyết định. Hoặc vị Tổng thống tiếp theo có thể đảo ngược thuế quan của mình.

Mức thuế của Tổng thống Trump đưa ra khiến các nhà sản xuất ô tô đối mặt với nhiều khó khăn.

Nhiều nhà sản xuất ô tô, một số trong số đó từ chối bình luận, có thể sẽ tránh chuyển toàn bộ chi phí thuế quan cho người tiêu dùng. Nếu họ tăng giá quá nhiều, doanh số có thể giảm mạnh, dẫn đến vòng xoáy tử thần của doanh thu giảm và chi phí tăng. Các nhà kinh tế lo ngại rằng sự gián đoạn tài chính do thuế quan gây ra có thể góp phần gây ra suy thoái.

Một số nhà sản xuất ô tô đã tích trữ phụ tùng và ô tô hoàn thiện trước khi thuế quan có hiệu lực, nhưng điều đó chỉ giúp giữ giá ở mức thấp trong một thời gian.

"Thuế quan sẽ chỉ khiến mọi người phải trả nhiều tiền hơn cho ô tô và mọi người sẽ mua ít ô tô hơn", W.C. Benton, Giáo sư về hoạt động và quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học bang Ohio, cho biết.

Nhiều người Mỹ hiện đã không đủ khả năng mua ô tô mới - giá bán trung bình hiện nay là hơn 48.000 USD, theo Cox Automotive. Giá xe đã qua sử dụng cũng được dự đoán sẽ tăng, giống như trong thời kỳ đại dịch, vì ngày càng có nhiều người mua tìm kiếm các lựa chọn giá cả phải chăng.

Hầu hết các nhà sản xuất ô tô đều không có lợi nhuận cực cao và có ít dư địa tài chính để xoay xở. General Motors, một trong những công ty có lợi nhuận cao hơn, đã có lợi nhuận ròng trên doanh số bán hàng vào năm ngoái là 3,2%. Do đó, các nhà sản xuất ô tô sẽ phải chuyển phần lớn chi phí thuế quan cho khách hàng của họ.

Nếu vậy, thuế quan có thể làm tăng thêm 15.000 USD vào giá của một chiếc xe bán tải Ram 1500, gần 12.000 USD cho một chiếc xe bán tải Toyota Tacoma, 9.000 USD cho một chiếc SUV Subaru Forester và 6.000 USD cho một chiếc xe ô tô Nissan Sentra, theo ước tính của iSeeCars, một trang web mua xe trực tuyến.

Một số nhà sản xuất ô tô đã tăng giá. Ferrari, hãng xe thể thao sản xuất tại Ý với giá bán hàng trăm nghìn USD, cho biết rằng họ sẽ tăng giá tới 10% đối với một số mẫu xe để ứng phó với thuế quan.

Các nhà sản xuất ô tô có thể ngừng bán một số mẫu xe ít lợi nhuận hơn, thường nhỏ hơn và giá cả phải chăng hơn. Họ sẽ quảng bá xe hơi và xe tải sản xuất trong nước, nhiều loại trong số đó lớn hơn và đắt hơn. Tất cả các nhà sản xuất ô tô lớn, bao gồm các thương hiệu nước ngoài như Mercedes-Benz, BMW, Volkswagen, Honda và Toyota, đều có nhà máy lớn tại Mỹ.

Nhưng không có chiếc xe nào được miễn thuế vì tất cả đều có các bộ phận sản xuất ở nước ngoài, thường chiếm ít nhất một phần ba giá trị của xe. Theo chính quyền của ông Trump, phần đó sẽ phải chịu mức thuế 25%.

Simon Geale, phó chủ tịch điều hành tại Proxima, một công ty tư vấn cho các công ty về mua sắm, cho biết: "Không có thứ gì gọi là xe hơi của Mỹ hoàn toàn”.

Một số nhà sản xuất ô tô có thể tránh thực hiện những thay đổi lớn đối với hoạt động của họ để ứng phó với thuế quan, vì họ cho rằng hậu quả sẽ rất nghiêm trọng đến mức chính quyền của ông Trump sẽ phải lùi bước.

“Sẽ có một phản ứng dữ dội đáng kinh ngạc từ người tiêu dùng Mỹ”, ông Cusumano của M.I.T. nhận định. “Tôi hy vọng sẽ có một số phản ứng về điều đó”.

Nam Nguyễn