Thuế quan của Mỹ đối với Mexico sẽ dịch chuyển các nhà máy phụ tùng sang Đông Nam Á

Osamu Inoue, chủ tịch của Sumitomo Electric, công ty chuyên sản xuất phụ tùng cho Volkswagen, Toyota và Stellantis, cùng nhiều công ty khác, cho biết mức thuế 25% mà ông Trump đe dọa áp lên hàng hóa Mexico sẽ gây hại nhiều hơn cho các nhà cung cấp của Mỹ, chiếm gần một phần ba đầu tư vào phụ tùng ô tô tại Mexico.

"Cho đến nay, nhiều công ty đã thành lập tại Mexico để sản xuất hàng hóa để gửi đến Mỹ, vì vậy nếu chuỗi cung ứng đó bị phá vỡ thì sẽ có tác động rất lớn", Osamu Inoue nói.

Mexico là nước xuất khẩu phụ tùng ô tô lớn thứ tư thế giới, với tổng lượng hàng xuất khẩu là 126 tỷ USD và chiếm 42% lượng hàng nhập khẩu các sản phẩm như vậy của Mỹ.

Quốc gia này chuyên sản xuất các bộ phận đòi hỏi nhiều lao động như cáp điện, túi khí và động cơ cho ô tô điện. Theo Hiệp hội Công nghiệp Phụ tùng Ô tô Quốc gia Mexico, các công ty Mỹ chiếm gần 30% đầu tư của ngành vào quốc gia này.

Sumitomo Electric của Nhật Bản cạnh tranh với Yazaki để trở thành nhà sản xuất dây điện lớn nhất thế giới, chiếm gần ba dặm cáp điện trong mỗi chiếc ô tô mang theo hướng dẫn lái xe, phanh gấp và mở cốp xe.

Mexico đã trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng đối với Sumitomo và các nhà sản xuất dây diện khác vì giá nhân công rẻ hơn và gần Mỹ, nhưng ông Trump có thể khiến điều đó đảo ngược.

Tân Tổng thống Mỹ đã đe dọa sẽ áp thuế 25% đối với tất cả các sản phẩm từ Mexico và Canada sớm nhất là vào ngày 1 tháng 2 sắp tới trừ khi họ kiểm soát được dòng ma túy bất hợp pháp và người nhập cư vào Mỹ.

Nếu áp dụng thuế quan diễn ra, Sumitomo và các nhà cung cấp khác có khả năng sẽ chuyển nhiều hoạt động sản xuất hơn sang các nước Đông Nam Á như Việt Nam và Philippines, nơi áp dụng mức thuế 5% đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ.

“Ngay cả khi phải trả thuế quan, việc sản xuất tại Việt Nam và Philippines hiện vẫn rẻ hơn”, Inoue cho biết. “Nếu thuế quan thực sự là 25% đối với Mexico và sau đó ổn định ở mức 10 hoặc 20% đối với Đông Nam Á, chúng tôi sẽ cần xem xét lại sản xuất của mình cho phù hợp”.

Các chuyên gia và công ty thương mại Mexico coi kịch bản thuế quan cao hơn đối với hàng xuất khẩu của mình so với Châu Á là kết quả tồi tệ nhất, vì nó sẽ mất khả năng cạnh tranh tương đối với các quốc gia như Việt Nam.

Inoue nói thêm rằng sản xuất dây nịt đòi hỏi nhiều lao động cũng không có khả năng chuyển đến Mỹ, do mức lương tối thiểu cao và khó giữ chân công nhân.

Việc sản xuất bộ phận quan trọng nhưng giá rẻ ít được biết đến này đã trở nên nổi tiếng toàn cầu vào năm 2022, khi BMW và Volkswagen buộc phải đóng cửa các nhà máy sản xuất dây điện ở Ukraine vì xung đột với Nga.

Inoue nói rằng nếu chiến tranh kết thúc, sản lượng sẽ tăng ở Ukraine do tiền lương tăng ở nước láng giềng Romania, nơi trở thành lựa chọn thay thế cùng với Morocco và Tunisia.

Cầu Ysleta-Zaragoza trên biên giới Mỹ - Mexico. Mexico sản xuất gần một nửa số phụ tùng ô tô nhập khẩu của Mỹ. Ảnh: Bloomberg.

Ngoài dây điện, Sumitomo Electric là một trong những nhà cung cấp cáp quang hàng đầu thế giới được sử dụng bởi các trung tâm dữ liệu, vật liệu bán dẫn và cáp ngầm để truyền điện từ các trang trại gió ngoài khơi vào đất liền.

Trước đó, một thỏa thuận thương mại lâu dài giữa Mỹ, Mexico và Canada đã tạo ra các biên giới dễ dàng thông qua, giúp tích hợp ngành công nghiệp ô tô Bắc Mỹ. Nhiều công ty sử dụng Mexico làm địa điểm sản xuất chi phí thấp nhờ vị trí gần Mỹ.

Gần 90% xe được sản xuất tại Mexico được xuất khẩu, trong đó ba phần tư được chuyển đến Mỹ, theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ.

Ông Trump đã nhắm đến Mexico vì lo ngại rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ sử dụng quốc gia này làm cửa sau để bán xe của họ tại Mỹ. Để đáp lại, ông đã đàm phán một thỏa thuận thương mại mới, được gọi là USMCA, có hiệu lực vào tháng 7 năm 2020 với các quy tắc xuất xứ được cập nhật cho ô tô.

Theo hiệp ước, 75% nội dung của một chiếc xe phải được sản xuất tại Bắc Mỹ, với các bộ phận cốt lõi có nguồn gốc từ Mỹ, Canada hoặc Mexico. Thỏa thuận này sẽ được xem xét lại vào giữa năm 2026, nhưng trong quá trình vận động tranh cử, ông Trump đã chỉ ra rằng ông sẽ hành động trước thời điểm đó.

Bên cạnh đó, thuế quan sẽ khiến các nhà máy của các nhà sản xuất ô tô châu Âu tại Mexico trở nên dư thừa, buộc họ phải chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ. Về mặt lý thuyết, điều đó khả thi nhưng các thương hiệu sẽ "cần thời gian để thích nghi", Pedro Pacheco, một chuyên gia về ô tô tại công ty tư vấn Gartner cho biết. "Họ sẽ không bị ảnh hưởng hoàn toàn nhưng điều đó khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn".

Nam Nguyễn