Thuế của Tổng thống Trump có thể khiến kinh tế Canada và Mexico suy thoái

Theo kênh CNN, ngày 4/3, Mỹ đã áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ cả Canada và Mexico, cùng với thuế 10% đối với năng lượng của Canada.

Dù cả hai nước cũng đã cảnh báo rằng họ sẽ áp thuế trả đũa tương ứng mà sẽ gây ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ, nhưng Canada và Mexico có nguy cơ chịu thiệt hại nhiều hơn do phụ thuộc nặng nề vào Mỹ trong hoạt động thương mại. Mỹ được coi là thị trường xuất khẩu lớn nhất của hai nước này.

Năm ngoái, Mexico xuất khẩu hàng hóa trị giá khoảng 505 tỷ USD sang Mỹ, tương đương khoảng 30% GDP, trong khi Canada xuất khẩu hàng hóa trị giá hơn 412 tỷ USD, chiếm khoảng 20% GDP. Trong khi đó, xuất khẩu của Mỹ sang Canada đạt 349 tỷ USD nhưng con số này chỉ chiếm hơn 1% GDP của Mỹ. Tương tự, Mỹ xuất khẩu khoảng 334 tỷ USD hàng hóa sang Mexico, cũng chỉ khoảng 1% GDP.

Tác động đối với Canada

Kệ hàng ghi rõ xuất xứ từ Canada của hàng hóa tại siêu thị ở Toronto, Ontario, Canada ngày 4/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Theo ông Drew Fagan, Giáo sư Đại học Toronto, ngành sản xuất ô tô và năng lượng của Canada sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Canada xuất khẩu khoảng 185 tỷ USD hàng hóa trong các lĩnh vực này sang Mỹ.

Sau khi thuế có hiệu lực, các nhà sản xuất ô tô Canada sẽ phải trả thuế cao hơn để xuất khẩu ô tô và linh kiện ô tô sang Mỹ. Điều này có thể buộc họ tạm dừng sản xuất trong khi tìm cách bù đắp chi phí.

Ông Fagan cảnh báo rằng các nhà sản xuất có thể quyết định chuyển phần chi phí này sang người tiêu dùng, dẫn đến lạm phát. Ông nói: “Nếu thuế suất là 25%, thì con số đó lớn hơn nhiều so với lợi nhuận. Vì vậy, rất nhanh chóng, nếu không chuyển chi phí này sang người tiêu dùng, thì cuối cùng sẽ không có lợi nhuận để tiếp tục sản xuất”. Ông đồng thời cảnh báo rằng tạm dừng sản xuất cũng có thể dẫn đến mất việc làm.

Canada cũng được coi là nhà cung cấp năng lượng lớn nhất cho Mỹ. Năm 2023, Canada cung cấp khoảng 60% lượng dầu thô nhập khẩu vào Mỹ, 85% lượng điện nhập khẩu và 99% lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu. Giá trị của cả ba mặt hàng này vào khoảng 100 tỷ USD, trong đó dầu thô chiếm phần lớn.

Nếu thuế quan làm gián đoạn chuỗi cung ứng năng lượng, Canada sẽ chịu tác động lớn hơn Mỹ do khách hàng chính là Mỹ, trong khi Mỹ có nhiều lựa chọn khác.

Ông Fagan nói thêm: “Tác động đối với chúng ta, không thể phủ nhận, sẽ lớn hơn so với tác động đối với Mỹ. Nếu áp thuế 25% lên phần lớn số đó... thì ngay lập tức sẽ có tác động làm giảm hoặc làm mất tăng trưởng, có khả năng đẩy nền kinh tế vào suy thoái”.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau thừa nhận cuộc chiến thương mại sẽ gây tổn hại cho người lao động Canada. Ông nói: “Điều này sẽ rất khó khăn”. Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 4/3, ông cam kết chính phủ sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp nhằm giảm bớt tác động.

Tác động đối với Mexico

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum. Ảnh: THX/TTXVN

Tương tự Canada, ngành sản xuất ô tô của Mexico có mối liên kết chặt chẽ với Mỹ và phụ thuộc nhiều vào người tiêu dùng Mỹ.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, Mỹ đã nhập khẩu ô tô trị giá 87 tỷ USD và linh kiện ô tô trị giá 64 tỷ USD từ Mexico năm ngoái, không tính tháng 12.

Theo ông Jason Marczak, Phó chủ tịch kiêm Giám đốc cấp cao tại Trung tâm Adrienne Arsht về Mỹ Latinh thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, áp thuế sẽ làm những sản phẩm này trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng Mỹ, đến mức họ có thể ngừng mua hàng từ Mexico, từ đó ảnh hưởng đến nền kinh tế Mexico. Ông bình luận: “Nếu người tiêu dùng Mỹ không mua nhiều sản phẩm sản xuất tại Mexico, thì cuối cùng điều đó có thể dẫn đến mất việc làm ở Mexico”.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết sáng 4/3 rằng nước này sẽ tìm cách thu hút đầu tư từ các quốc gia khác. Bà nói: “Nếu vấn đề thuế quan này được củng cố, cần có một đánh giá quan trọng về đa dạng hóa địa lý của nền kinh tế Mexico”.

Ông Marczak cho rằng nền kinh tế Mexico phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ nên rất khó tìm đối tác thương mại thay thế.

Dù Mexico gần đây đã đạt thỏa thuận với Liên minh châu Âu nhằm đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại, nhưng ông Marczak nhận định Mexico và Mỹ vẫn bị ràng buộc bởi các hiệp định thương mại tự do, khiến Mexico khó tránh khỏi tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ.

Mexico và Canada có thể đáp trả như thế nào?

Nhân viên di chuyển các chai rượu của Mỹ khỏi kệ hàng trong siêu thị ở Oakville, Ontario, Canada, ngày 4/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Ngày 4/3, ông Trudeau nói rằng Canada sẽ trả đũa bằng cách áp thuế riêng. Nước này có kế hoạch áp thuế 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 155 tỷ CAD của Mỹ trong tháng tới, trong đó hàng hóa trị giá 30 tỷ CAD sẽ bị áp thuế ngay lập tức.

Ông Trudeau tuyên bố rằng Canada sẽ hợp tác với Mexico để tìm ra những cách mới nhằm đối phó với thuế quan.

Về phần mình, bà Sheinbaum cho biết Mexico cũng sẽ đáp trả bằng các biện pháp thuế quan và phi thuế quan khác, dự kiến công bố vào ngày 9/3. Bà không cung cấp chi tiết cụ thể.

Tuy nhiên, ông Marczak lưu ý rằng những biện pháp trả đũa này sẽ gây ra hậu quả tiêu cực hơn nữa đối với cả ba nền kinh tế.

Trong thời gian tới, cả Canada và Mexico sẽ phải cân nhắc xem liệu họ có thể chịu đựng những tác động này hay cần điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu từ ông Trump.

Thùy Dương/Báo Tin tức