Thực hiện mục tiêu phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tỉnh phối hợp tuyên truyền lưu động chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đến người dân.

Theo thống kê của BHXH tỉnh, tính đến năm 2024, toàn tỉnh có 37.529 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 5.656 người so với năm 2023. Kết quả trên thể hiện nỗ lực của các cấp, ngành và đặc biệt là việc ngành BHXH triển khai các giải pháp mang lại hiệu quả cao. Nhiều hội, đoàn thể chính trị - xã hội tại địa phương như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên các cấp đã tích cực phối hợp với cán bộ BHXH để tư vấn, giải đáp thắc mắc, giúp người dân vượt qua tâm lý e ngại khi tiếp cận một chính sách dài hạn như BHXH tự nguyện. Đồng chí Nguyễn Cửu Long, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: “Những năm gần đây, ngành BHXH đã đa dạng hóa các phương thức tuyên truyền bằng việc phối hợp với Báo Nam Định, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh mở nhiều chuyên mục chuyên sâu về BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT). Đồng thời, tận dụng hiệu quả nền tảng mạng xã hội để lan tỏa thông tin, tiếp cận gần hơn với người dân, nhất là lao động trẻ và những người thường xuyên dùng internet. Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện từ nguồn ngân sách Trung ương và từ tỉnh đã góp phần giảm gánh nặng tài chính, khuyến khích người dân có thu nhập thấp hoặc không ổn định chủ động tham gia”.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, công tác phát triển BHXH tự nguyện tại Nam Định vẫn còn không ít thách thức. Một bộ phận lao động tự do ưu tiên chi tiêu sinh hoạt thường ngày hơn dành tiền đóng bảo hiểm. Một bộ phận người dân nhầm lẫn giữa BHXH tự nguyện với các loại hình bảo hiểm thương mại, lo ngại về tính an toàn, ổn định của quỹ. Thực tế, BHXH tự nguyện được Nhà nước bảo hộ, nguồn quỹ được quản lý, đầu tư an toàn theo quy định của pháp luật. Người tham gia có thể lựa chọn mức đóng phù hợp với khả năng tài chính, cũng như nhận được sự hỗ trợ một phần từ ngân sách nếu thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo hoặc nhóm đối tượng đặc thù khác.

Để xóa bỏ những rào cản về nhận thức, ngành BHXH đã tích cực tổ chức hội nghị tư vấn, đối thoại trực tiếp với người dân tại các xã, phường. Cán bộ BHXH giải thích chi tiết về lộ trình đóng, minh bạch thông tin quỹ, đồng thời nhấn mạnh quyền lợi cụ thể: khi đủ số năm đóng và đến tuổi nghỉ hưu, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng và có thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian nhận lương hưu. Chính những điểm cộng rõ rệt này đã giúp người dân thêm tin tưởng. Khi được giải thích, nhiều người nhận thức đóng BHXH tự nguyện không chỉ là “trách nhiệm” hay “nghĩa vụ” đơn lẻ, mà còn là “tiết kiệm cho bản thân” và gia đình, đảm bảo một tương lai an tâm hơn khi về già. Chị Trần Thị Lụa (43 tuổi), ở thành phố Nam Định chia sẻ: “Trước đây, tôi nghĩ việc đóng bảo hiểm chỉ dành cho cán bộ, công chức, người có thu nhập cao. Nhưng sau khi lắng nghe tư vấn, tôi nhận thấy BHXH tự nguyện có nhiều phương thức đóng, không quá áp lực về tài chính. Chỉ cần tham gia một thời gian đủ dài, tôi sẽ có lương hưu ổn định, lại được cấp thẻ BHYT. Tôi thấy đây là chính sách cực kỳ thiết thực nên yên tâm hơn rất nhiều”. Tương tự, anh Lê Văn Hùng (42 tuổi), lao động tự do tại thành phố Nam Định, từng băn khoăn về tính khả thi của việc đóng BHXH. Thu nhập của anh phụ thuộc vào công việc bốc vác hàng ngày, thời gian không cố định, đôi lúc trồi sụt theo mùa. Anh Hùng đánh giá: “Tôi thấy đóng BHXH tự nguyện giống như một hình thức tích lũy lâu dài. Ngoài ra, nếu chẳng may ốm đau, tôi đã có thời gian đóng nhất định để sau này hưởng chế độ hưu và thẻ BHYT, giảm bớt gánh nặng chi phí thuốc men”.

Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, BHXH tỉnh nỗ lực cải cách hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để tạo thuận lợi tối đa cho người tham gia. Các thủ tục đăng ký, đóng tiếp BHXH được rút gọn, có thể thực hiện qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, Cổng Dịch vụ công của BHXH Việt Nam hoặc qua ứng dụng của một số ngân hàng. Nhờ cơ chế thanh toán điện tử, người dân không còn phụ thuộc vào hình thức nộp tiền mặt truyền thống, tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí di chuyển. Việc ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý cũng giúp ngành BHXH theo dõi, giám sát quá trình thu, chi tốt hơn, hạn chế sai sót, đảm bảo an toàn quỹ. Đối với các tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT, BHXH tỉnh thường xuyên cử cán bộ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, đồng thời thực hiện kiểm tra, giám sát nhằm chấn chỉnh kịp thời những hành vi tiêu cực. Sự giám sát này cũng là cách để bảo vệ quyền lợi người tham gia, xây dựng niềm tin vào chính sách.

Đồng chí Trần Văn Dũng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH sửa đổi 2024 chính thức có hiệu lực, mang tới nhiều thay đổi quan trọng đối với chính sách BHXH tự nguyện, nhằm giảm gánh nặng tài chính, tăng quyền lợi và mở rộng độ bao phủ. Thứ nhất, trợ cấp thai sản được bổ sung cho người tham gia BHXH tự nguyện: Lao động nam, nữ khi sinh con, nếu đóng đủ 6 tháng trong 12 tháng trước sinh, sẽ nhận 2 triệu đồng/con mà không phải đóng thêm so với mức cũ. Thứ hai, giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm để hưởng lương hưu, hỗ trợ những người bắt đầu tham gia muộn hoặc có thời gian đóng gián đoạn. Thứ ba, tăng mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu cho những người đóng BHXH vượt tỷ lệ 75%. Thứ tư, bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, tạo nên hệ thống BHXH đa tầng, đảm bảo an sinh cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc chưa đủ điều kiện nhận các chính sách khác. Thứ năm, cơ chế trợ cấp hàng tháng và BHYT cũng được áp dụng cho người đã đủ tuổi hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng và chưa tới tuổi hưởng hưu trí xã hội, giúp họ duy trì mức sinh hoạt ổn định. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ từ ngân sách tiếp tục được duy trì và dự kiến tăng cao hơn, nhất là đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, dân tộc thiểu số. Đây là động lực quan trọng thúc đẩy người dân tham gia, đảm bảo độ phủ an sinh cho nhóm lao động phi chính thức.

Bài và ảnh: Viết Dư