Thức dậy những hồi ức đẹp từ bên kia bán cầu

Dù xa xôi về địa lý nhưng tình đoàn kết bắt nguồn từ sự tương đồng về lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc cùng tình yêu tự do và hòa bình giữa Việt Nam và Mỹ Latin là điểm chung mà các tờ báo đề cập. Cảm nhận này càng rõ nét ở đất nước Chile tươi đẹp.

Sợi dây kết nối từ quá khứ

Ngay bên phải cửa vào trụ sở chính của Đảng Xã hội Chile (đảng cánh tả có ảnh hưởng lớn ở Chile) dựng một bảng kính khổ lớn, cao và rộng, màu đỏ tươi. Trên đó, ghi tên hàng trăm thành viên của Đảng Xã hội đã bị tàn sát vì cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài Pinochet ở đất nước Chile thập niên 70 của thế kỷ trước. Khi đón Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tới thăm trụ sở, Chủ tịch Đảng Xã hội Chile Paulina Voda Novic đã chia sẻ với Chủ tịch nước những người đảng viên tiêu biểu ấy.

Điều rất xúc động và bất ngờ khi bà Paulina Voda Novic nhấn mạnh, chính cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam những năm 60, 70 của thế kỷ trước có sức ảnh hưởng lớn đến thế hệ trẻ Chile và các đảng viên của Đảng Xã hội. Thời điểm đó đã có cuộc tuần hành hàng trăm ki-lô-mét từ thành phố cảng Valparaiso lên thủ đô Santiago vào năm 1969 để bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Dù thời gian đã qua lâu nhưng ký ức đẹp ấy mãi không phai mờ. Ở Chile, còn rất nhiều di sản, kỷ vật thể hiện sự đoàn kết của nhân dân Chile với nhân dân Việt Nam, vì sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc của những người bạn ở tận bên kia bán cầu.

Trong các cuộc gặp và làm việc của Chủ tịch nước Lương Cường, cả ở hội đàm, hội kiến cấp cao nhất với Tổng thống, Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện và các chính đảng cánh tả, tiến bộ của Chile, cuộc gặp nào phía bạn cũng gợi lại những ký ức đẹp về tình hữu nghị mà lãnh đạo cấp cao và nhân dân hai nước đã dày công gây dựng, vun đắp. Thậm chí ở thời điểm đó, các nhà lãnh đạo hai nước đã vượt qua mọi thông lệ ngoại giao thông thường để đến gần nhau hơn. Đối với đất nước Chile, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, người anh hùng dân tộc của nhân dân Việt Nam là nhân cách lớn mà nhân dân Chile nói riêng, những người bạn ở Mỹ Latin nói chung luôn ngưỡng mộ và kính trọng.

Bởi thế, không phải ngẫu nhiên mà một trong những hoạt động ngày đầu tiên của Chủ tịch nước Lương Cường tại Chile là cùng phía bạn trồng cây ở khu vực đặt Tượng đài Hồ Chí Minh trong khuôn viên mang tên Người ở quận Cerro Navia, vùng thủ đô Santiago. Cây được trồng là quillay, một loài cây quý và là cây truyền thống của Chile, tượng trưng cho sự trường tồn. Đó cũng chính là thông điệp về tình đoàn kết hữu nghị còn mãi với thời gian mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và cố Tổng thống Salvador Allende đã đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp.

Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được đặt tại công viên mang tên Người nằm ở khu phố Herminda de la Victoria. Công viên này do một nhóm thanh niên thuộc Đảng Cộng sản và Đảng Xã hội Chile xây dựng từ năm 1969 để bày tỏ tình cảm đoàn kết và sự ủng hộ của nhân dân Chile với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam.

Sau này, khu vực công viên đã được tôn tạo, chỉnh trang, đặt thêm tượng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và đang trong quá trình mở rộng thêm khu “Không gian Hồ Chí Minh”; qua đó không chỉ là biểu tượng của tình hữu nghị đặc biệt giữa hai nước mà còn giúp người dân địa phương tăng thêm hiểu biết về lịch sử, văn hóa và đất nước, con người Việt Nam.

Và rồi, mối dây gắn kết lịch sử như một cơ duyên để những người bạn thân thiết đến với nhau từ ngày gian khổ dần được hé mở qua những cuộc gặp, làm việc của Chủ tịch nước Lương Cường với các nhà lãnh đạo Chile. Ở thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam đang diễn ra cam go, ác liệt nhất, tháng 5-1969, một đoàn đại biểu Chile đã tới thăm Việt Nam với tư cách là đoàn đại biểu nhân dân, thể hiện tình đoàn kết của nhân dân Chile với nhân dân Việt Nam.

Chủ tịch nước Lương Cường và các đại biểu trước tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở quận Cerro Navia, thủ đô Santiago, Chile. Ảnh: TUẤN ANH

Đoàn đại biểu Chile lúc đó sang Việt Nam thể hiện sự ủng hộ Việt Nam, đồng thời để nghiên cứu những kinh nghiệm chiến đấu của nhân dân Việt Nam, trong đó có việc xây dựng một mặt trận đoàn kết dân tộc rộng rãi. Bác sĩ Salvador Allende khi đó là Chủ tịch Thượng viện dẫn đầu. Đáp lại tình cảm quý báu ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp đoàn. Chuyến thăm Việt Nam của bác sĩ Salvador Allende đã có ảnh hưởng tích cực tới việc thành lập khối đoàn kết nhân dân (UP) và dẫn tới thắng lợi của cánh tả trong cuộc tổng tuyển cử ở Chile năm 1970. Sau đó, bác sĩ Salvador Allende đã trở thành Tổng thống Chile.

Những tình cảm cao quý Việt Nam-Chile bền vững qua năm tháng đã được Chủ tịch nước Lương Cường nhắc nhở với cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và cộng đồng người Việt Nam tại Chile khi gặp gỡ. Chủ tịch nước nhắn nhủ rằng, cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và kiều bào ta cần trân trọng, gìn giữ và phải cố gắng làm cho mối quan hệ Việt Nam-Chile ngày càng tốt đẹp hơn, đó cũng là đáp lại tấm lòng của những người bạn Chile với đất nước Việt Nam.

Vun đắp quá khứ đẹp cho tương lai rộng mở

Chuyến thăm chính thức Chile của Chủ tịch nước Lương Cường và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch nước trên cương vị mới. Bởi thế, nước bạn dành cho Chủ tịch nước sự đón tiếp trọng thị thể hiện sự coi trọng đặc biệt mối quan hệ giữa hai nước. Không chỉ có các hoạt động giao lưu, đón tiếp trọng thị, chuyến thăm tới Chile của Chủ tịch nước Lương Cường còn đầy ắp các hoạt động thiết thực nhằm đẩy mạnh sự hợp tác hiệu quả giữa hai nước.

Chuyến thăm đúng vào dịp kỷ niệm 55 năm cuộc gặp lịch sử giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Salvador Allende-sự kiện đặt nền móng cho việc Chile trở thành nước đầu tiên tại Nam Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Trên nền tảng đó, quan hệ Việt Nam-Chile đã và đang phát triển tích cực, nhất là trong lĩnh vực thương mại. Kim ngạch thương mại hai chiều trong hơn một thập kỷ đã tăng gấp 4 lần, đạt 1,5 tỷ USD năm 2023. Hiện nay, Chile là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại khu vực; là nước Mỹ Latin đầu tiên ký Hiệp định thương mại tự do với Việt Nam.

Chuyến thăm của Chủ tịch nước đã đem đến “sức sống mới” cho quan hệ Việt Nam-Chile, nhất là trên các lĩnh vực mà hai bên còn vô vàn tiềm năng cần khai phá. Như trong cuộc hội đàm sáng 11-11 với Tổng thống Chile Gabriel Boric Font cũng như trong Tuyên bố chung được ký sau đó, hai bên đều đề cập đến chuyện tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực thương mại tự do, nông nghiệp, phát triển bền vững, năng lượng tái tạo, khoa học, giáo dục, du lịch, quốc phòng, an ninh. Một quan điểm nhanh chóng tạo được sự đồng thuận của hai nhà lãnh đạo hai nước đó là khẳng định nhất quán tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước tăng cường trao đổi, hợp tác kinh doanh để nâng cao kim ngạch song phương tương xứng với tiềm năng hai nước.

Quan điểm này của Việt Nam một lần nữa được Chủ tịch nước Lương Cường nhắc lại tại buổi gặp gỡ lãnh đạo các doanh nghiệp tiêu biểu của Chile (SOFOFA) chiều 11-11. Buổi gặp được các doanh nghiệp Chile rất quan tâm và chờ đợi từ lâu. SOFOFA được thành lập từ năm 1883 với sự tham gia của 22 hiệp hội doanh nghiệp lớn nhất của Chile gồm hơn 160 công ty thành viên, trong đó hơn một nửa là các công ty có số vốn hóa lớn nhất thị trường chứng khoán Chile.

Những thỏa thuận được ký, những chương trình, dự án, thành lập tổ chức thành hiện thực ngay trong chuyến thăm, chẳng hạn như việc khai trương chính thức Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Chile ngay trong chuyến thăm, hay việc hai bên cùng chia sẻ về tầm nhìn phát triển của hai quốc gia, xem xét việc nâng cấp khuôn khổ quan hệ trong thời gian tới là minh chứng cho thấy chuyến thăm chính thức tới Chile của Chủ tịch nước Lương Cường đi vào thực chất, mang lại hiệu quả thiết thực và lợi ích cho hai nền kinh tế, cho người dân hai nước.

Những cuộc hội đàm như vậy, dù mang tính thời sự cụ thể trong một chuyến thăm hay nằm trong tổng thể chính sách kinh tế quốc gia, đều mở ra những cơ hội cho cả hai phía.

Trong chuyến thăm chính thức tới Chile lần này, lịch trình làm việc của Chủ tịch nước dày đặc. Dù vậy, Chủ tịch nước Lương Cường vẫn dành thời gian tới đặt vòng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Công viên Hồ Chí Minh ở quận Cerro Navia, vùng thủ đô Santiago. Trong khoảng thời gian không dài, được gặp lại những người bạn tốt của Việt Nam, nhất là bà Michelle Bachellet-người bạn thân thiết đồng thời là nguyên Tổng thống Chile, những chia sẻ của bà về tình cảm với Việt Nam khiến Chủ tịch nước Lương Cường rất xúc động.

Bà Michelle Bachellet kể lại những ký ức vô cùng tốt đẹp về Việt Nam khi bà đã nhiều lần sang thăm Việt Nam trên nhiều cương vị, trong đó có cương vị Tổng thống và sau này là Cao ủy Liên hợp quốc về Nhân quyền. Bà đã nói rằng: “Việt Nam luôn trong trái tim tôi”.

Mọi cuộc tiếp xúc trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường luôn tràn đầy năng lượng của tình cảm chân thành, hữu nghị giữa những người bạn, vì mục tiêu chung. Một chuyến thăm không chỉ thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai đất nước mà còn làm thức dậy những hồi ức tốt đẹp về mối dây gắn kết giữa hai dân tộc từ những năm tháng xa xưa. Đó là điều rất đáng quý, như khẳng định của hai nhà lãnh đạo cấp cao, đó là cùng nhau gìn giữ và làm tốt đẹp hơn di sản quý báu ấy.

NGUYỄN ANH TUẤN (từ Santiago, Cộng hòa Chile)