Thúc đẩy hợp tác xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số phát triển

Dù mới thành lập năm 2023, nhưng Hợp tác xã Nông nghiệp Kon Hà Nừng, xã Đak Rong (huyện Kbang) được đánh giá là một trong những HTX hoạt động hiệu quả, giúp thành viên nâng cao thu nhập, đặc biệt các thành viên là người DTTS. Hiện HTX có 21 thành viên với diện tích canh tác hơn 100 ha cà phê và mắc ca.

Nhờ được hỗ trợ về khoa học kỹ thuật cũng như các kiến thức về kinh tế thị trường, quản trị thương hiệu của các ngành chức năng, HTX đã mở rộng sang chế biến hạt mắc ca và cà phê rang xay. Hiện HTX có 2 sản phẩm từ hạt mắc ca đạt OCOP 3 sao là Mắc ca Ba-zan sấy nứt vỏ và Mắc ca Ba-zan nhân sấy mật ong.

Ông Dương Đình Kiệt-Thành viên Hội đồng quản trị HTX Nông nghiệp Kon Hà Nừng-cho biết: Từ khi thành lập đến nay HTX nhận được rất nhiều sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và các cơ quan, ban ngành trong xây dựng sản phẩm OCOP. Đặc biệt, Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ cho HTX tham gia các chương trình xúc tiến thương mại tạo cơ hội để quảng bá sản phẩm ra thị trường một cách thuận lợi, tìm kiếm khách hàng tiềm năng.

Là HTX đầu tiên lai ghép thành công và được công nhận giống chanh dây đầu dòng hương ổi, HTX Nông nghiệp-Dịch vụ-Thương mại Tổng hợp Tân Lộc Phát (xã Kon Chiêng, huyện Mang Yang) đang mở rộng liên kết xây dựng vùng nguyên liệu với kỳ vọng hướng đến thị trường xuất khẩu. Để đạt được mục tiêu này, bên cạnh sự nỗ lực từ bên trong, thời gian qua HTX cũng đã nhận được sự hỗ trợ về vốn, kỹ thuật từ chính quyền địa phương và các ngành chức năng.

Đặc biệt, năm 2023 huyện Mang Yang đã hỗ trợ xây dựng Dự án Nhân giống chanh dây vàng hương ổi trong nhà lồng và trồng mô hình ngoài thực địa tại xã Đak Djrăng. Dự án có quy mô nhà lồng 2.500 m2, với kinh phí hỗ trợ 400 triệu đồng.

Ông Trần Mạnh Hưng-Giám đốc HTX Nông nghiệp-Dịch vụ-Thương mại Tổng hợp Tân Lộc Phát trao đổi kinh nghiệm chăm sóc chanh dây hương ổi. Ảnh: L.T

Theo ông Trần Mạnh Hưng-Giám đốc HTX: Qua 2 năm triển khai, HTX đã xây dựng được 2 nhà lồng có quy mô 5.500 m2, trong đó một nhà lồng dùng để nhân giống chanh dây vàng hương ổi và một nhà lồng dùng để trồng chanh trái. Ngoài ra, HTX còn tiến hành trồng ngoài thực địa 2 ha và liên kết với các hộ dân trồng hơn 10 ha chanh dây vàng hương ổi. Bình quân mỗi năm, HTX liên kết từ 3-5 hộ trồng chanh dây theo tiêu chuẩn để đảm bảo chất lượng đầu ra cho sản phẩm.

Ông Nguyễn Mậu Phong-Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX tỉnh-cho biết: Thực hiện Chương trình phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, thời gian qua Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năng tập trung nâng cao năng lực điều hành cho đội ngũ quản lý HTX vùng đồng bào DTTS, hỗ trợ các HTX liên kết sản xuất gắn với chuỗi giá trị, góp phần cao hiệu quả trong sản xuất kinh doanh.

Bồi dưỡng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh cho HTX vùng đồng bào DTTS. Ảnh: Minh Trung

Theo thống kê, Gia Lai hiện có 55 HTX thuộc vùng đồng bào DTTS, trong đó có nhiều HTX tại các thôn, làng đặc biệt khó khăn. Qua đánh giá, các HTX đã khai thác tốt lợi thế ở địa phương, phát triển ổn định. Nhiều HTX đã khẳng định được hướng đi đúng và từng bước phát triển. Tuy nhiên, thực tế quá trình hoạt động, nhiều HTX còn gặp trở ngại về cơ chế, chính sách, thiếu nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn.

Chia sẻ về những khó khăn mà HTX đang gặp phải, ông Dương Đình Kiệt thông tin thêm: Vì HTX nằm trong vùng đồng bào DTTS nên khó vận động người dân tham gia vào HTX, nguồn vốn hoạt động của HTX thấp nên gặp khó trong việc thu mua nguyên liệu cũng như xây dựng hệ thống nhà xưởng, trong khi đó việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng vẫn còn nhiều trở ngại. Vì vậy HTX mong muốn thời gian tới sớm có cơ chế chính sách hỗ trợ HTX tiếp cận được nguồn vốn để mở rộng sản xuất, xây dựng nhà xưởng và đầu tư trang thiết bị máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Không những gặp khó khăn về nguồn vốn, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, xây dựng thương hiệu của nhiều HTX cũng còn nhiều hạn chế. Ông Đỗ Văn Năm-Giám đốc HTX Nông sản an toàn Phú Thiện (xã Chư Ai Thai) chia sẻ: Là một HTX vùng đồng bào DTTS, HTX chuyên về phát triển vùng trồng sản xuất khoai lang Nhật theo tiêu chuẩn VietGAP.

Nhằm tăng giá trị cho sản phẩm, HTX đã xây dựng được 80 ha mã vùng trồng cho cây khoai lang Nhật, đồng thời chủ động liên kết với các doanh nghiệp lớn trong nước để tìm kiếm thị trường xuất khẩu cho củ khoai lang. Tuy được chính quyền địa phương, các ngành chức năng hỗ trợ về kiến thức, xây dựng mã vùng trồng nhưng HTX vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình xây dựng thương hiệu.

Để giải quyết những khó khăn, vướng mắc nêu trên, bên cạnh tiếp tục triển khai các chính sách dành cho các HTX trong vùng đồng bào DTTS theo Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, thì một trong những giải pháp được quan tâm đẩy mạnh đó là việc ứng dụng công nghệ số, nâng cao năng lực cạnh tranh, xây dựng thương hiệu cho các HTX vùng đồng bào DTTS.

Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX tỉnh cho biết thêm: Thời gian tới Liên minh HTX tỉnh sẽ triển khai các lớp tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ HTX, tổ chức các chuyến tham quan, tìm hiểu về hoạt động của các HTX vùng đồng bào DTTS để nắm bắt tình hình, từ đó có hướng hỗ trợ sát với thực tế.

Đồng thời, tạo mọi điều kiện để các HTX có thể tiếp cận nguồn vốn vay từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh. Giúp các HTX vùng đồng bào DTTS có thêm các nguồn lực để phát triển, từng bước nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động.

LÊ THƯ