Thúc đẩy cải cách thể chế kinh tế trong bối cảnh mới

Quang cảnh Hội thảo

Ngày 10/4, Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Ủy Ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tổ chức hội thảo khoa học quốc gia thường niên Kinh tế Việt Nam năm 2024 và triển vọng năm 2025 với chủ đề "Thúc đẩy cải cách thể chế kinh tế trong bối cảnh mới".

Phát biểu khai mạc hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương, Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, năm 2024, kinh tế thế giới đối mặt với nhiều thách thức, ước tính các nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng ở mức 2,7% đến 3,2%.

Trong bối cảnh đó, kinh tế Việt Nam trải qua một năm sôi động với nhiều bước chuyển mình mạnh mẽ, tăng trưởng GDP đạt 7,09%, vượt mục tiêu đề ra; năng suất lao động được cải thiện với mức tăng 5,14% nhưng vẫn còn khoảng cách khá xa so với một số quốc gia phát triển hơn trong khu vực.

Cơ cấu các ngành sản xuất tiếp tục quá trình chuyển dịch từ khu vực nông, lâm, thủy sản sang công nghiệp và dịch vụ, trong đó ngành công nghiệp chế biến chế tạo có được bước phục hồi mạnh mẽ, trở thành động lực lớn đóng góp vào mức tăng trưởng cao của nền kinh tế.

Ở khu vực đối ngoại, Việt Nam tiếp tục hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa ước đạt hơn 786,29 tỷ USD, tương đương khoảng 165% GDP.

Tuy nhiên, khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục lấn át khu vực trong nước với 71,7% tổng kim ngạch xuất khẩu và 63,2% tổng kim ngạch nhập khẩu, nhưng giá trị gia tăng của khu vực FDI đóng góp vào nền kinh tế còn chưa tương xứng.

Nhiều doanh nghiệp nội địa trong nước còn gặp khó khăn, không tạo ra được sự liên kết với khu vực FDI để từ đó tham ra sâu rộng hơn vào mạng lưới sản xuất toàn cầu. Thực trạng này cho thấy, mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và cao hơn trong các năm tiếp theo rất thách thức.

“Để có thể duy trì được mức tăng trưởng bền vững trong dài hạn, bên cạnh việc phát huy các động lực tăng trưởng truyền thống, việc xây dựng một hệ thống thể chế kinh tế và thể chế chính trị phù hợp là hết sức quan trọng. Hệ thống thể chế có tính bao trùm chính là nền tảng quan trọng cho một nền kinh tế thị trường đầy đủ và giúp khuyến khích sự tham gia của đại đa số người dân vào các hoạt động kinh tế”. Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Chương nói.

Trước những vấn đề đặt ra, Hội thảo tập trung làm rõ bối cảnh quốc tế và những tác động của thế giới đến kinh tế Việt Nam năm 2024; đánh giá diễn biến kinh tế Việt Nam năm 2024 thông qua các khu vực chính của nền kinh tế.

Các đại biểu cũng tập trung thảo luận nhằm đo lường thể chế kinh tế, đánh giá mức độ phát triển của nền kinh tế thị trường Việt Nam và vai trò của thể chế thông qua tác động của thể chế kinh tế đến tăng trưởng, từ đó chỉ ra nguyên nhân của các hạn chế trong hệ thống pháp luật; đề xuất những khuyến nghị chính sách trong điều hành kinh tế năm 2025 cũng như cải cách chế kinh tế quan trọng trong kỷ nguyên mới của đất nước.

Trong khuôn khổ Hội thảo, Đại học Kinh tế Quốc dân công bố ấn phẩm Đánh giá Kinh tế Việt Nam thường niên 2024 “Thúc đẩy cải cách thể chế kinh tế trong kỷ nguyên mới”.

Trên cơ sở hai nhóm thể chế được nghiên cứu gồm hệ thống pháp luật kinh tế và hệ thống pháp luật về bộ máy nhà nước, ấn phẩm đề cập triển vọng kinh tế thế giới và Việt Nam năm 2025; đồng thời đưa ra các khuyến nghị chính sách vĩ mô nói chung và các chính sách thúc đẩy cải cách thể chế trong bối cảnh mới.

Theo đó, cải cách thể chế cần hướng tới xây dựng được môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, bình đẳng, giảm thiểu sự can thiệp hành chính trong xây dựng chính sách để tạo nền tảng cho phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của tăng trưởng.

TÔ HÀ