Thủ tướng: Giải quyết dứt điểm khó khăn các dự án năng lượng, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế 2025

Các giải pháp tháo gỡ khó khăn phải công khai, minh bạch

Chiều 12/12, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến công bố và triển khai Nghị quyết của Chính phủ về chủ trương, phương hướng tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo.

Cùng dự hội nghị tại các điểm cầu có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; lãnh đạo các bộ, ngành, một số địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các doanh nghiệp đầu tư 154 dự án năng lượng tái tạo.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đến thời điểm này, chúng ta xác định có thể hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu của năm 2024, trong đó tăng trưởng GDP khoảng hơn 7%, tạo đà, tạo lực, tạo khí thế, tạo niềm tin để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng khoảng 8%.

Chỉ số tăng trưởng kinh tế sẽ kéo theo tổng GDP toàn xã hội, GDP bình quân đầu người, tăng năng suất lao động và nhiều chỉ số khác. Thực tiễn cho thấy, mỗi điểm phần trăm tăng trưởng GDP cần khoảng 1,5 điểm phần trăm tăng trưởng điện năng.

Thủ tướng chủ trì Hội nghị trực tuyến tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo Thủ tướng, thời gian qua, có những điểm sáng, bài học kinh nghiệm trong phát triển điện, như việc triển khai thần tốc đường dây 500 kV mạch 3 nhanh nhất, chất lượng tốt và không đội vốn.

Bên cạnh đó, chúng ta nhận thấy có những dự án năng lượng tái tạo bị tạm dừng, chậm tiến độ, chậm đưa vào khai thác sử dụng. Nguồn lực này cũng rất lớn, cần nhanh chóng triển khai đưa vào khai thác sử dụng trên tinh thần hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân. Phát huy tối đa hiệu quả đầu tư các dự án, chống lãng phí như tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Đến hết năm 2023, tổng công suất nguồn năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) trong hệ thống điện là 21.664 MW, chiếm khoảng 27%; sản lượng điện phát của nguồn điện (gió, mặt trời mặt đất, mặt trời mái nhà) lũy kế năm khoảng 27.317 triệu kWh, chiếm tỷ trọng gần 13% hệ thống điện. Những kết quả này góp phần thực hiện định hướng trong Quy hoạch Điện VIII , cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 và bảo đảm an ninh năng lượng.

Tuy nhiên, với hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh, quá trình triển khai các dự án năng lượng tái tạo có những điểm mới, những vấn đề phức tạp, có tình trạng thực tiễn đi trước văn bản quy phạm pháp luật. Việc phát triển năng lượng điện mặt trời, điện gió triển khai nhanh, có tích cực nhưng cũng có khó khăn, vướng mắc, có cả sai phạm.

Các sai phạm đã được Thanh tra Chính phủ kết luận cụ thể; cần được bóc tách, xử lý trách nhiệm cụ thể đối với các cá nhân liên quan. Tuy nhiên, việc chậm trễ không đưa các dự án vào khai thác sử dụng sẽ gây lãng phí rất lớn đối với nguồn lực xã hội, không tận dụng được nguồn điện sẵn có để bù đắp, bảo đảm cung ứng điện, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng; hệ lụy có thể gây nguy cơ đổ vỡ, mất khả năng thanh toán, không trả nợ được ngân hàng, dẫn đến phá sản, các doanh nghiệp, người dân mất tiền bạc, ảnh hưởng môi trường đầu tư kinh doanh.

Vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các dự án điện năng lượng tái tạo. Ngày 7/12/2024, Chính phủ đã họp và thống nhất ban hành Nghị quyết về chủ trương, phương hướng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án điện năng lượng tái tạo.

Thủ tướng khẳng định, chúng ta không hợp thức hóa những người làm sai nhưng phải có giải pháp cho những công trình đã đầu tư hoàn chỉnh, cần khai thác để không lãng phí nguồn lực của xã hội. Đây là sự nỗ lực của Chính phủ trong thời gian qua, đã lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương và quyết tâm giải quyết, tháo gỡ.

Thủ tướng cho biết, Chính phủ quyết định triệu tập hội nghị hôm nay với các địa phương và doanh nghiệp đầu tư các dự án năng lượng tái tạo để thống nhất quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, giải pháp, chất lượng, mục tiêu, lộ trình, trên cơ sở đó cùng nhau giải quyết.

"Việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với các dự án năng lượng tái tạo phải công khai, minh bạch, không gây khó khăn, phiền hà, sách nhiễu. Chính phủ ra chủ trương tháo gỡ, các địa phương phải cùng với các doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, không ai phải chạy chọt gì cả. Đặc biệt nghiêm cấm việc chạy chọt, tiêu cực, tham nhũng rồi lại phải đi xử lý, mất người, mất của, mất thời gian, mất niềm tin, mất cơ hội. Nếu ai chạy chọt thì các cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành phải khẩn trương vào cuộc, chủ động thực hiện các giải pháp để xử lý, giải quyết theo thẩm quyền, không né tránh, không đùn đẩy trách nhiệm.

Dứt quyết giải quyết khó khăn, tạo đà tăng trưởng hai con số

Kết luận tại hội nghị, Thủ tướng đánh giá cao và hoan nghênh các địa phương, các doanh nghiệp đã thẳng thắn, nhiệt tình phát biểu sát với tình hình thực tế, sát với lợi ích của doanh nghiệp, của địa phương.

Từ những vướng mắc, tồn tại của các doanh nghiệp, địa phương tại hội nghị này, Chính phủ đã đưa ra một số quan điểm, nguyên tắc chung để giải quyết các vướng mắc, không làm lãng phí nguồn lực của xã hội, không giảm niềm tin của các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài.

Thủ tướng nhắc lại các nguyên tắc giải quyết những khó khăn, vướng mắc của các dự án điện năng lượng tái tạo đó là giao cho cho địa phương và doanh nghiệp chủ động giải quyết theo thẩm quyền, vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền.

Thủ tướng nhấn mạnh việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo là yêu cầu khách quan, bức thiết, tránh lãng phí nguồn lực của xã hội. Các dự án điện, năng lượng tái tạo, điện gió, điện mặt trời đã được đầu tư với quy mô hơn 306.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 13 tỷ USD. Số lượng rất lớn, chiếm tỷ trọng công suất khoảng 12,85% và tỷ trọng sản lượng điện khoảng 6,06% trong hệ thống điện. Do đó, nếu không tháo gỡ để đưa vào vận hành sẽ gây lãng phí nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp, của nhà đầu tư.

Thủ tướng cho rằng, việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án này sẽ là cơ sở quan trọng để tăng nguồn điện phục vụ cho cái mục tiêu phát triển kinh tế xã hội năm 2025 và thời gian tới đây.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo dứt khoát giải quyết, xử lý khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo để tạo đà tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt ít nhất 8%. Ảnh: Nhật Bắc

Cũng theo Thủ tướng, các giải pháp tháo gỡ được các bộ, ngành, cơ quan, địa phương thống nhất cao và được Chính phủ thông qua nên cần quán triệt, tổ chức thực hiện ngay, khẩn trương, đồng bộ và hiệu quả.

Trước đó, Bộ Công Thương đã tổ chức xây dựng phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án điện năng lượng tái tạo và gửi xin ý kiến 8 Bộ và cơ quan có liên quan; gửi đi 27 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các thành viên Ban chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc các dự án năng lượng; cùng đó, tổ chức 3 cuộc họp và 1 hội nghị tại Khánh Hòa; tiếp đó, xin ý kiến thành viên Ban cán sự Đảng Chính phủ... Quy trình rất bài bản, đúng nguyên tắc, đúng cái quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Các bộ, cơ quan, địa phương đều thống nhất cao về chủ trương, quan điểm, mục tiêu, giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án điện, năng lượng tái tạo do Bộ trưởng Bộ Công Thương báo cáo.

“100% các Bộ, ngành, cơ quan liên quan, địa phương, doanh nghiệp đã thống nhất cao với chủ trương, quan điểm, mục tiêu của giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án điện năng lượng tái tạo. Điều này đã thể hiện thông điệp của Chính phủ là cương quyết xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc và triển khai nhanh, phát huy hiệu quả cao nhất các dự án đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong 2025 đạt ít nhất 8%” - Thủ tướng thông tin và nhấn mạnh, đây là thông điệp rất dứt khoát, phải quyết tâm giải quyết, xử lý vướng mắc, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cho các nhà đầu tư.

Thủ tướng: Giải quyết dứt điểm khó khăn các dự án năng lượng, tạo đà tăng trưởng kinh tế

Giải quyết dứt điểm các khó khăn trước ngày 31/1/2025

Nhắc lại quan điểm, giải pháp, nguyên tắc, thẩm quyền giải quyết những khó khăn vướng mắc các dự án điện năng lượng tái tạo mà Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên vừa báo cáo, Thủ tướng cho biết, về quan điểm, Chính phủ xác định giải quyết vướng mắc với tinh thần lựa chọn phương án xử lý tối ưu trên cơ sở phân tích, đánh giá, so sánh lợi ích về kinh tế-xã hội và hạn chế tối đa tranh chấp, khiếu kiện, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư; đảm bảo an ninh trật tự, an ninh năng lượng quốc và hài hòa lợi ích nhà nước, nhà đầu tư, doanh nghiệp và nhân dân.

Xử lý hình sự là biện pháp cuối cùng để tạo điều kiện tháo gỡ các vướng mắc cho các dự án bằng các giải pháp kinh tế; nếu pháp luật hiện hành có thay đổi, không gây ra hậu quả, không có hành vi tham nhũng thì không xử lý hình sự.

Việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án được coi là hợp pháp khi được cấp có thẩm quyền đồng ý. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên thứ 3 ngay tình theo quy định pháp luật.

Không làm phát sinh sai phạm mới, không để nhũng tiêu cực và hệ lụy xấu trong quá trình xử lý, nhất là sai lại chồng sai.

Về giải pháp, thống nhất xử lý, cho phép bổ sung quy hoạch để triển khai thực hiện trong trường hợp dự án không có nội dung vi phạm các quy định liên quan đến an ninh quốc phòng, quy hoạch các công trình, dự án trọng điểm quốc gia.

Đối với các dự án có sai phạm về quy trình, thủ tục liên quan đến đất đai, xây dựng công trình thì cho phép hoàn thiện theo quy định của pháp luật.

Đối với các dự án vi phạm các quy hoạch về khoáng sản, thủy lợi, quốc phòng… thì thực hiện đánh giá hiệu quả kinh tế-xã hội giữa việc thực hiện quy hoạch và thực hiện dự án để điều chỉnh quy hoạch bị chồng lấn cho phù hợp hoặc tích hợp và thực hiện đồng thời cả dự án điện năng lượng tái tạo và quy hoạch liên quan.

Đối với các dự án đang được hưởng giá FIT có vi phạm theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền do lỗi của doanh nghiệp và không đáp ứng đầy đủ các điều kiện được hưởng giá FIT thì không được hưởng giá FIT ưu đãi mà phải xác định lại giá mua bán điện theo quy định; thu hồi lại các khoản giá FIT ưu đãi đã được hưởng không đúng thông qua bù trừ thanh toán tiền mua điện.

Thủ tướng nêu rõ, thẩm quyền của cấp nào thì cấp đó phải giải quyết một cách công khai, minh bạch theo giải pháp Chính phủ đã đưa ra; cố gắng giải quyết dứt điểm trước ngày 31/1/2025.

Về tổ chức thực hiện Nghị quyết, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải quán triệt sâu sắc tinh thần trách nhiệm, tháo gỡ khó khăn, xử lý ngay các vướng mắc theo thẩm quyền cho các dự án trên nguyên tắc vướng mắc ở cấp nào thì cấp đấy phải xử lý giải quyết, không được đùn đẩy lên cấp trên hoặc xử lý vòng vo.

Đối với các dự án đã bị khởi tố, chỉ thực hiện việc xử lý, khắc phục các vi phạm sau khi đã có bản án có hiệu lực theo quy định của pháp luật. Xử lý các vướng mắc phải công khai, minh bạch; nghiêm cấm việc xử lý vướng mắc để tham nhũng, lợi ích nhóm.

"Việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với các dự án điện năng lượng tái tạo phải công khai, minh bạch, không gây khó khăn, phiền hà, sách nhiễu. Chính phủ ra chủ trương tháo gỡ, các địa phương phải cùng với các doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, không ai phải chạy chọt gì cả. Đặc biệt nghiêm cấm việc chạy chọt, tiêu cực, tham nhũng rồi lại phải đi xử lý, mất người, mất của, mất thời gian, mất niềm tin, mất cơ hội. Nếu ai chạy chọt thì các cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Cũng tại hội nghị, Thủ tướng đã giao các nhiệm vụ cụ thể với các cơ quan, địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Trong đó, cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan dưới quyền tổ chức thực hiện nghiêm Nghị quyết của Chính phủ, chỉ đạo các cơ quan chức năng giám sát, kiểm tra thường xuyên việc thực hiện. Cùng với đó, tập trung xem xét, xử lý ngay các vướng mắc của các dự án theo thẩm quyền, khắc phục các vi phạm đã được cơ quan thanh tra nêu; chủ động rà soát các vướng mắc, khó khăn, phối hợp với các cơ quan liên quan, doanh nghiệp có dự án trên địa bàn để triển khai hiệu quả Nghị quyết của Chính phủ…

Bộ Công Thương chủ trì rà soát kỹ các trường hợp khó khăn, vướng mắc của dự án điện năng lượng tái tạo, đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý từng vướng mắc; khẩn trương rà soát, nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch Điện VIII để cập nhật, bổ sung các dự án phù hợp vào quy hoạch; rà soát các quy hoạch khai thác khoáng sản để xử lý vướng mắc, đề xuất điều chỉnh bổ sung nếu cần thiết; kiểm tra, đôn đốc các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện Nghị quyết của Chính phủ để khẩn trương tháo gỡ cho các dự án, doanh nghiệp; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện và các trường hợp vướng mắc, phát sinh vượt thẩm quyền nếu có; chỉ đạo công ty vận hành hệ thống điện quốc gia và các đơn vị liên quan hỗ trợ, tạo điều kiện thủ tục để các dự án năng lượng tái tạo hòa lưới điện quốc gia.

Đối với các chủ đầu tư, tích cực, chủ động khắc phục đầy đủ các vi phạm, thiếu sót do cơ quan có thẩm quyền đã chỉ ra; có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng, vận hành của dự án phù hợp với quy định của pháp luật, phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết vướng mắc, thực hiện khắc phục đúng theo Nghị quyết của Chính phủ.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam tập trung rà soát, khắc phục những tồn tại, vi phạm đã được nêu trong Kết luận của Thanh tra Chính phủ hoặc quyết định của cơ quan có thẩm quyền; phối hợp với các bộ, ngành phân loại nhóm vi phạm và thống nhất nội dung xử lý, trường hợp vượt thẩm quyền EVN báo cáo với cơ quan có thẩm quyền để xem xét tháo gỡ; chỉ đạo công ty mua bán điện tạo điều kiện thuận lợi để các dự án năng lượng tái tạo sớm hoàn tất các thủ tục mua bán điện với tập đoàn.

Khánh An