Thủ tục phi địa giới hành chính - không thể trì hoãn

Theo Công điện, trong tháng 9, các bộ, cơ quan ngang bộ phải rà soát, khắc phục ngay hạn chế của các hệ thống thông tin dùng chung và phần mềm quản lý ngành dọc; tích hợp, kết nối đầy đủ theo thời gian thực với Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh và Cổng Dịch vụ công quốc gia. Mục tiêu là bảo đảm việc giải quyết thủ tục phi địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh được thông suốt, hiệu quả, nhất là với những thủ tục đã được phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Với các tỉnh, thành phố, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu, hạn cuối là ngày 31/8/2025 phải ban hành quyết định công khai, tổ chức triển khai để người dân có thể lựa chọn điểm nộp hồ sơ thuận tiện nhất trong toàn tỉnh.

Thực tế lâu nay, thủ tục hành chính vẫn gắn chặt với địa bàn hành chính. Người dân phải quay về đúng nơi thường trú để làm giấy khai sinh, đăng ký kết hôn. Doanh nghiệp phải hoàn tất hồ sơ tại nơi đăng ký kinh doanh, dù có chi nhánh ở nhiều nơi. Điều này gây lãng phí lớn về thời gian, chi phí và công sức, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu học tập, lao động, di chuyển ngày càng gia tăng, các địa phương sau sáp nhập diện tích rất rộng.

Thủ tục phi địa giới sẽ tháo gỡ nút thắt này. Người dân có thể chọn điểm nộp hồ sơ gần nơi làm việc, học tập hoặc tạm trú. Với bà con miền núi, hải đảo, hoặc ở các tỉnh rộng lớn, đây thực sự là một đổi thay quan trọng. Doanh nghiệp cũng hưởng lợi lớn. Khi không còn bị “trói chân” vào một điểm tiếp nhận duy nhất, họ linh hoạt hơn trong sản xuất, kinh doanh, giảm chi phí vận hành. Cùng với đó, khi áp dụng thủ tục phi địa giới hành chính, cơ quan công quyền ở khu vực dân cư đông đúc sẽ được giảm tải, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ.

Tuy nhiều lợi ích như vậy song việc triển khai không dễ dàng. Thời gian qua, một số bộ, ngành, địa phương đã áp dụng thủ tục phi địa giới hành chính, song kết quả chưa như mong đợi vì nhiều lý do. Có nơi chọn những loại thủ tục ít phổ biến, dẫn đến số lượng hồ sơ không nhiều. Có nơi cán bộ e ngại tiếp nhận vì sợ khối lượng công việc tăng, trong khi điều kiện làm việc chưa cải thiện.

Hạ tầng công nghệ cũng là rào cản lớn. Nhiều hệ thống quản lý hồ sơ và dữ liệu ở các tỉnh, thành phố chưa liên thông hoàn chỉnh; dữ liệu còn rời rạc, thiếu chuẩn hóa. Phần lớn Cổng dịch vụ công cấp tỉnh vẫn chưa có công cụ đủ mạnh để bảo vệ dữ liệu cá nhân trong khi đây là yếu tố cốt lõi để người dân yên tâm sử dụng dịch vụ số.

Rõ ràng, để thực hiện thủ tục hành chính phi địa giới hành chính, cần đồng thời đáp ứng những yêu cầu then chốt. Về kỹ thuật, hệ thống dữ liệu ngành dọc phải được chuẩn hóa, đồng bộ và kết nối theo thời gian thực, nếu không việc “nối mạng” sẽ chỉ dừng ở hình thức. Về quản lý, phải có quy định rõ ràng về trách nhiệm tiếp nhận, xử lý hồ sơ, đi kèm với cơ chế giám sát minh bạch để tránh đùn đẩy.

Về con người, đội ngũ cán bộ, công chức phải thay đổi tư duy từ “quản lý theo địa bàn” sang “phục vụ phi địa giới”, đồng thời được trang bị kỹ năng số và tinh thần trách nhiệm. Những địa phương giải quyết nhiều hồ sơ cần có cơ chế khuyến khích phù hợp, tạo động lực cho cán bộ tham gia. Về phạm vi áp dụng, để tránh dàn trải, thủ tục phi địa giới nên được ưu tiên cho những lĩnh vực có nhu cầu lớn như hộ tịch, lý lịch tư pháp, giấy phép lái xe, bảo hiểm xã hội, đặc biệt ở những địa bàn xa xôi, khó khăn trong đi lại.

Triển khai thủ tục phi địa giới hành chính không phải là nhiệm vụ dễ dàng, bởi nó đòi hỏi nỗ lực lớn về hạ tầng, quản lý và con người. Nhưng vì lợi ích thiết thực của người dân, doanh nghiệp và vì sức cạnh tranh quốc gia, đây là nhiệm vụ các bộ, ngành, địa phương không thể trì hoãn.

Hà Lan