'Thổi hồn văn hóa Việt' vào thế giới bánh nghệ thuật

Từ gian bếp học đường đến đấu trường quốc tế

Năm 2017, Nguyễn Hữu Thiên Ân bắt đầu học nghề tại Trường Nghiệp vụ Du lịch và Khách sạn Saigontourist. Ban đầu theo học bếp nóng, nhưng một lần tình cờ đi ngang qua xưởng bánh fondant của trường, mùi bơ sữa, vẻ đẹp của lớp kẹo mềm uốn lượn đầy màu sắc đã đánh thức nơi Ân một cảm xúc đặc biệt. Anh quyết định rẽ hướng, từ bếp mặn sang bếp ngọt, từ chảo nóng sang bàn nặn bánh để gắn bó với chất liệu ngọt ngào nhưng lắm công phu: fondant.

Nguyễn Hữu Thiên Ân và tác phẩm “Hỷ sự hát bội”.

Fondant là hỗn hợp kẹo dẻo làm từ đường bột, có khả năng tạo hình phong phú như đất nặn. Tuy nhiên, không giống bánh kem hay mousse quen thuộc, bánh fondant đòi hỏi kỹ thuật và sức sáng tạo cao, từ thiết kế phác thảo, nhào nặn, tô màu, phối hình cho đến dựng cốt bánh và nhân bên trong sao cho vừa đẹp, vừa chắc, vừa ăn được. Với Thiên Ân, một chiếc bánh fondant không chỉ cần “bắt mắt” mà còn phải biết kể chuyện, biết chạm đến cảm xúc của người nhìn.

Hình ảnh chim lạc và trống đồng Đông Sơn được thể hiện trên bánh ngọt.

Thiên Ân chia sẻ: “Văn hóa Việt Nam rất phong phú và mình muốn truyền tải nét đẹp đó vào những chiếc bánh. Đó không chỉ là sản phẩm để ăn mà còn là cách kể chuyện về quê hương bằng một ngôn ngữ khác - ngôn ngữ của đường, màu và hình khối”.

Mang nghệ thuật hát bội lên bánh ngọt bằng cả tình yêu với văn hóa dân tộc.

Sự lựa chọn mang tính tiên phong đó nhanh chóng được ghi nhận qua hàng loạt giải thưởng trong nước và quốc tế như Huy chương Vàng hạng mục Wedding Cake tại Hong Kong International Culinary Classic 2025, Quán quân Vietnam Bakery Cup cùng 2 giải phụ: Best Dessert và Best Showpiece, Huy chương Vàng - Bánh trưng bày nghệ thuật và Huy chương Bạc Đồng đội tại Guangzhou Culinary Challenge 2024. Đặc biệt là cú đúp Huy chương Vàng - Bánh cưới phong cách hiện đại và Huy chương Bạc - Trưng bày nghệ thuật tại Battle of The Chefs Malaysia 2024... Ngoài ra, Thiên Ân còn giành nhiều giải Nghệ thuật xuất sắc nhất và giải Truyền thông xuất sắc trong các cuộc thi chuyên nghiệp tại Việt Nam...

Từng đường nét, từng chi tiết được Thiên Ân thể hiện một cách tinh tế, tỉ mỉ.

Tuy nhiên, điều khiến Ân hạnh phúc nhất không phải là số huy chương mà là ánh mắt người xem rưng rưng khi nhìn thấy hình ảnh một người mẹ già, một bữa cơm quê hay chiếc nón lá cũ kỹ được tái hiện trên bánh một cách sống động, chân thành, gần gũi, gợi nhớ về ký ức thân thương của mỗi người.

Những món ăn dân dã, gắn liền với đời sống Việt.

Khi những chiếc bánh trở thành tác phẩm văn hóa

Một trong những tác phẩm ấn tượng nhất của Thiên Ân chính là chiếc bánh cưới mang tên “Hỷ sự hát bội”. Lấy cảm hứng từ nghệ thuật hát bội - một loại hình sân khấu cổ truyền lâu đời, chiếc bánh là sự giao thoa giữa tình yêu và bản sắc, giữa truyền thống và sáng tạo hiện đại. Tác phẩm này đã giúp anh đoạt Huy chương Vàng xuất sắc hạng mục Wedding Cake tại cuộc thi quốc tế ở Hong Kong năm 2025.

Bức tranh cụ bà và món canh khổ qua được Thiên Ân thể hiện trong tác phẩm “Memories”.

Tầng bánh đầu tiên mang hình chiếc trống hát bội, biểu tượng của những khởi đầu mới, như tiếng trống mở màn cho một vở diễn. Đan xen là hình ảnh sen đá đỏ - loài hoa tượng trưng cho tình yêu bền bỉ, âm thầm nhưng mãnh liệt. Tầng giữa có hình lục giác - biểu trưng của sự hòa hợp, cân bằng giữa cái cũ và cái mới, giữa hai con người bước vào đời sống hôn nhân. Tầng trên cùng là hình cô dâu - chú rể hóa thân thành nhân vật hát bội: Một tướng quân uy nghi và một nữ nhân sắc sảo gợi nhắc về tính cách, vai trò và sự gắn kết trong hành trình hôn nhân. Dù trong kịch bản họ ở hai đầu chiến tuyến, nhưng trong đời sống, họ là bạn đời, cùng nắm tay vượt qua mọi thử thách.

Mỗi tác phẩm đều như một bức tranh về quê hương.

Ân gọi chiếc bánh là “lời hứa bằng đường”: “Hãy để tình yêu như một bông hoa vĩnh cửu - nở từ gốc rễ văn hóa, bung tỏa sắc hương và mãi không tàn trong những năm tháng phía trước”.

Những chiếc bánh đặc trưng của quê hương Việt Nam.

Để tạo nên một tác phẩm như vậy, anh phải trải qua quá trình thiết kế, lên ý tưởng, phác thảo tay, lựa chọn cốt bánh có kết cấu chắc chắn (như butter cake, brownie), làm nhân mứt trái cây, phủ ganache socola để tăng độ bám, sau đó mới đến phần quan trọng nhất: Nặn hình bằng fondant và vẽ trực tiếp bằng màu thực phẩm chuyên dụng.

Tác phẩm “Memories” được trưng bày tại cuộc thi quốc tế.

Khác với nhiều nghệ nhân thích chủ đề hiện đại hoặc phương Tây, Thiên Ân lại chọn kể chuyện Việt Nam bằng ngôn ngữ tạo hình: Từ bức tranh cụ bà và món canh khổ qua (tác phẩm “Memories”) đến mâm cơm Tết Việt với bánh chưng, thịt kho trứng, khay mứt và tranh Đông Hồ… Dù là vật thể đơn giản như cái ghế tre hay biểu tượng trừu tượng như ký ức tuổi thơ, tất cả đều hiện lên sinh động qua từng lớp đường.

Chiếc bánh với hình ảnh các di tích lịch sử nổi tiếng của Việt Nam.

Ngoài làm bánh, Thiên Ân còn tham gia các hoạt động truyền thông ẩm thực, cộng tác với các đơn vị quảng bá nông sản Việt Nam và ẩm thực bản địa. Gần đây, anh cùng đội tuyển Việt Nam mang đến cuộc thi tại Quảng Châu bộ sưu tập bánh làm từ gần 20 loại nông sản như: Chanh, sả, tắc, lá dứa, cà phê, hạt sen, ca cao… kết hợp cùng socola để tạo nên những món ăn vừa ngon miệng vừa tôn vinh giá trị nông nghiệp Việt.

Thiên Ân đã giành nhiều giải thưởng quốc tế cho những chiếc bánh mang văn hóa truyền thống Việt.

Với Thiên Ân, bánh không chỉ để thưởng thức mà còn để nhớ, nhớ một ký ức, một quê hương, một tình cảm đã từng hiện diện trong mỗi người. Giữa thế giới hiện đại, nơi mọi thứ có thể được số hóa và sản xuất hàng loạt, những chiếc bánh fondant của anh là sự nhắc nhở dịu dàng rằng: Có những giá trị chỉ có thể được gìn giữ bằng đôi tay, bằng trái tim và một chút vị ngọt từ hồn Việt.

Ảnh: Thiên Ân - Bài: Hương Trần/Báo Tin tức và Dân tộc