Thời điểm cuối của chu kỳ tiền rẻ, ngân hàng ồ ạt bán trái phiếu

Ngành ngân hàng giữ “ngôi vương” phát hành trái phiếu mới

Từ đầu năm đến nay, thị trường trái phiếu doanh nghiệp dần sôi động, đặc biệt từ giai đoạn tháng 4 đến nay.

Thống kê trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tổng giá trị trái phiếu phát hành mới nửa đầu năm đạt 116.422 tỷ đồng, với 118 đợt phát hành thành công.

Trong đó, ngân hàng là nhóm có tỷ trọng phát hành lớn nhất. Lãi suất trái phiếu nhóm này bình quân ở mức khoảng 4 -6%, một số ngân hàng có mức lãi suất gần ở ngưỡng 8%/năm.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, lượng phát hành của tổ chức tín dụng nửa đầu năm đạt 69.600 tỷ đồng, chiếm tới 63,2%.

Trong khi bất động sản có xu hướng suy giảm về giá trị phát hành trái phiếu thì ngân hàng lại ghi nhận tăng trưởng rất tốt khi huy động qua kênh này.

Theo bà Lê Minh Anh - chuyên gia phân tích bộ phận nghiên cứu Chứng khoán MB (MBS) - lũy kế từ đầu năm đến giữa tháng 6, ngân hàng đã vượt bất động sản trở thành nhóm ngành có giá trị phát hành cao nhất với khoảng 54.000 tỷ đồng, tăng 147% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thực tế, hiện nay, ngành ngân hàng đang đẩy mạnh phát hành trái phiếu ra thị trường. Nhiều ngân hàng có giá trị trái phiếu lưu hành trên thị trường rất lớn.

Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank - mã: HDB) mới đây thông báo chào bán trái phiếu đợt 2 ra công chúng. Theo đó, HDBank dự kiến phát hành ra công chúng mã trái phiếu HDBC7Y202302 mệnh giá 100.000 đồng/trái phiếu, tổng giá trị phát hành 1.000 tỷ đồng.

Trái phiếu do HDBank phát hành có lãi suất thả nổi, theo công thức: Lãi suất = Lãi suất tham chiếu + biên độ 2,8%/năm. Lãi được thanh toán sau hàng năm, định kỳ vào ngày tròn 1 năm kể từ ngày phát hành. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có bảo đảm, là nợ thứ cấp và thỏa mãn các điều kiện để được tính vào vốn cấp 2 của ngân hàng.

Trước đó, Agribank thông báo phát hành 10.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng với lãi suất năm đầu tiên là 6,68%/năm. Lãi suất năm tiếp theo được xác định bằng lãi suất tham chiếu (bình quân lãi suất tiền gửi tiết kiệm VND kỳ hạn 12 tháng, trả lãi cuối kỳ của 4 ngân hàng BIDV, Vietinbank, Agribank, Vietcombank tại ngày xác định lãi suất) cộng biên độ 2%/năm trong vòng 5 năm đầu và cộng biên độ 3%/năm trong 5 năm cuối. Ngân hàng này trả lãi định kỳ 1 năm 1 lần. Mệnh giá mỗi trái phiếu là 100.000 đồng. Kỳ hạn là 10 năm và sau 5 năm, Agribank có quyền mua lại.

Hội đồng quản trị VietinBank cũng mới thông qua kế hoạch dự kiến chào bán 80 triệu trái phiếu trong 2 đợt với giá chào bán bằng mệnh giá 100.000 đồng/trái phiếu. Đây đều là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm và thỏa mãn các điều kiện để được tính vào vốn cấp 2 của VietinBank theo quy định pháp luật hiện hành. Thời gian phát hành trái phiếu đợt 1 dự kiến trong quý III-IV/2024 và đợt 2 dự kiến trong quý IV/2024-quý I/2025.

2 đợt phát hành sẽ có kỳ hạn 8 năm và 10 năm, lãi suất của các trái phiếu là lãi suất thả nổi, tính theo tỷ lệ phần trăm trên năm. Lãi suất trái phiếu kỳ hạn 8 năm bằng lãi suất tham chiếu của kỳ tính lãi đó cộng với 1,05%/năm và lãi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm bằng lãi suất tham chiếu của kỳ tính lãi đó cộng với 1,15%/năm.

Ngân hàng BIDV cũng thông qua phương án phát hành trái phiếu riêng lẻ trong năm 2024, tổng giá trị tối đa 3 ngàn tỷ đồng, dự kiến phát hành tối đa 5 đợt (mỗi đợt tối thiểu 50 tỷ đồng). Đây là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản đảm bảo, mệnh giá 100 triệu đồng/trái phiếu, kỳ hạn 5-10 năm, dự kiến phát hành từ tháng 6 đến hết tháng 11/2024. Mục đích phát hành nhằm bổ sung vốn để cho vay khách hàng trong nền kinh tế.

Tháng 6 vừa qua, ngân hàng ACB công bố phát hành 10.000 tỷ đồng trái phiếu. Mỗi đợt phát hành 5.000 tỷ đồng, lãi suất 4,5%, kỳ hạn 2 năm.

Tháng 3/2024, ngân hàng MB cũng công bố thông tin về việc phát hành 3 lô trái phiếu. Mệnh giá của trái phiếu là 1 tỷ đồng, lãi suất 6,2-6,5%/năm. Các lô trái phiếu đều có kỳ hạn 7 năm.

Ngân hàng Bắc Á cũng mới có đợt phát hành lần lượt 1000, 500, 1000, 900, 600, 500 tỷ đồng, tổng khối lượng huy động 4.500 tỷ đồng, loại hình riêng lẻ lẫn ra công chúng.

Vì sao ngân hàng đẩy mạnh phát hành trái phiếu?

Theo các chuyên gia, tận dụng môi trường lãi suất thấp, các tổ chức tín dụng tăng cường phát hành trái phiếu để củng cố các tỷ lệ về an toàn vốn, mở rộng quy mô vốn trung dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho tăng trưởng tín dụng nửa cuối năm, hướng tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra.

Việc phát hành trái phiếu kỳ hạn dài trong bối cảnh mặt bằng lãi suất thấp như hiện nay là phù hợp với ngân hàng. Các nhà băng có thể hạn chế bớt rủi ro gia tăng về chi phí vốn đầu vào khi lãi suất đang có xu hướng tăng trở lại.

Trong lúc đợi tăng vốn cổ phần thì phát hành trái phiếu là hoạt động được thúc đẩy nhằm đáp ứng nhu cầu vốn tại ngân hàng.

Theo bà Lê Minh Anh, các quy định chặt chẽ hơn về tỉ lệ vốn giải ngân cho vay trung và dài hạn thúc đẩy ngân hàng phát hành trái phiếu nhiều hơn để bổ sung cơ cấu nguồn vốn dài hạn.

Còn ông Phan Duy Hưng, Giám đốc phân tích Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) đánh giá, các ngân hàng sẽ cần tăng cường phát hành trái phiếu dài hạn hơn nữa để bổ sung nguồn vốn và an toàn vốn nhằm tuân thủ các quy định về tỉ lệ an toàn hoạt động. Việc phát hành trái phiếu hỗ trợ tăng trưởng tín dụng càng được thúc đẩy hơn trong bối cảnh tăng trưởng tiền gửi chậm lại.

PGS.TS. Võ Đại Lược, nguyên viện trưởng Viện Kinh tế và chính trị thế giới, nhận định, so với nhiều ngành nghề khác, đặc biệt là bất động sản, trái phiếu ngân hàng được nhìn nhận ở mức độ khá an toàn. Bởi vậy dù nhóm tổ chức tín dụng phát hành trái phiếu kỳ hạn tương đối dài, khoảng 3 - 5 năm với lãi suất 5-6% nhưng vẫn thu hút được nhà đầu tư.

Sự thúc đẩy phát hành ở nhóm ngân hàng góp phần tạo nên sự hồi phục của trái phiếu sau nhiều vụ vi phạm gây đổ vỡ niềm tin. Nhưng ông Lược cho rằng kênh trái phiếu cần được thúc đẩy tốt hơn bởi các nhóm ngành khác, trong đó có bất động sản. Nếu là sân chơi chủ yếu cho ngân hàng thì tác dụng của kênh huy động vốn này chưa được phát huy triệt để, tạo sức lan tỏa trong quá trình phục hồi nền kinh tế.

TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng mặt bằng lãi suất thấp đang hỗ trợ cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp phục hồi. Ngân hàng vẫn tiếp tục là một trong 2 nhóm ngành phát hành trái phiếu chủ lực năm nay.

Theo FiinGroup, hầu hết ngân hàng có kế hoạch huy động vốn dưới hình thức trái phiếu doanh nghiệp trong năm nay, nhằm bổ sung nguồn vốn nợ, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2024 cũng như các năm tiếp theo.

Đồng thời, việc bổ sung nguồn vốn trái phiếu của ngân hàng cũng sẽ gia tăng vốn cấp 2 và góp phần đáp ứng tốt hơn các chỉ tiêu về an toàn vốn và quản trị rủi ro của NHNN.

Theo ước tính của VIS Rating, ngành ngân hàng sẽ phát hành hơn 283.000 tỷ đồng trái phiếu tăng vốn cấp 2 trong ba năm tới. Trong đó, khoảng 55% trái phiếu tăng vốn cấp 2 mới sẽ được phát hành bởi các ngân hàng quốc doanh do vốn cấp 2 của các ngân hàng này sẽ bị khấu trừ đáng kể.

Minh Dũng