Thỏa thuận khoáng sản Mỹ - Ukraine mất 10 năm để thu 'quả ngọt'?

Hôm 1-5, các nhà tư vấn khai khoáng cho biết để phát triển các mỏ sản xuất khoáng sản quan trọng về mặt chiến lược ở các quốc gia như Canada và Úc có thể mất từ 10-20 năm. Các quốc gia này đã có ngành khai thác khoáng sản.

Một nhân viên tại công ty tư vấn CRU cho biết: “Quá trình chuyển đổi từ nguồn tài nguyên thành trữ lượng khả thi về mặt kinh tế đòi hỏi rất nhiều thời gian và đầu tư. Cả hai yếu tố này đều bị hạn chế ở Ukraine, không chỉ kể từ khi xung đột nổ ra mà thậm chí còn trước đó”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ (trái) và Bộ trưởng Bộ Kinh tế Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản. Ảnh: CNN

Dữ liệu của Bộ Tài chính Ukraine cho thấy vào năm 2024, nước này đã thu 47,7 tỉ hryvnia (khoảng 1 tỉ USD) tiền bản quyền và các khoản phí khác liên quan đến khai thác tài nguyên thiên nhiên.

Trong khi đó, có ít dữ liệu để xác nhận hầu hết mỏ khoáng sản ở Ukraine khả thi về mặt kinh tế hay không.

Các nhà đầu tư cũng có thể ngại rót tiền vào Ukraine, quốc gia mà cơ sở hạ tầng như điện và giao thông bị tàn phá bởi cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm và an ninh trong tương lai không đảm bảo.

Thay vào đó, họ có nhiều lựa chọn để đầu tư vào các khoáng sản quan trọng ở những quốc gia không bị xung đột.

Thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine nêu chi tiết 55 loại khoáng sản cùng với dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và các loại hydrocarbon khác.

Theo dữ liệu của Ukraine, quốc gia này có 22/34 loại khoáng sản được Liên minh châu Âu (EU) xác định là quan trọng, bao gồm đất hiếm, lithium và niken.

Thỏa thuận không đề cập tới các điều khoản tài chính. Hai bên vẫn phải đàm phán thỏa thuận hợp tác hạn chế giữa Tập đoàn Tài chính phát triển quốc tế Mỹ và Cơ quan Tổ chức nhà nước Ukraine về Hỗ trợ quan hệ đối tác công - tư.

Theo các nhà phân tích, vì thỏa thuận này chỉ mở ra quan hệ đối tác hạn chế nên Washington và Kiev có thể đang xem xét đầu tư trực tiếp của chính phủ vào một công ty khai khoáng.

Một rào cản khác là một số dự án có khả năng sinh lời nằm trên các vùng đất do Nga kiểm soát và thỏa thuận không bao gồm bất kỳ đảm bảo an ninh nào.

Bảy trong số 24 dự án khai khoáng tiềm tàng được Benchmark xác định nằm ở những khu vực do Nga kiểm soát tại Ukraine, bao gồm lithium, than chì, các nguyên tố đất hiếm, niken và mangan.

Phạm Nghĩa