Thổ Nhĩ Kỳ ôm mộng thế chân Nga tại Syria?

Thổ Nhĩ Kỳ muốn thế chân Nga?

Các chuyên gia trong khu vực cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ đã cung cấp một số lượng vũ khi hạn chế nhằm củng cố sức mạnh cho phong trào Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) đang nắm quyền ở Syria. Tuy vậy để trở thành quốc gia có ảnh hưởng lớn tại Syria, nước này sẽ phải cung cấp khoản tài chính lớn nhằm hỗ trợ Syria chi trả cho việc tái thiết quân sự một cách toàn diện.

Lực lượng Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ăn mừng tại Syria. Ảnh: Reuters

Ông Aron Lund, chuyên gia của hãng tư vấn Century International ở New York, Mỹ cho rằng: “Thổ Nhĩ Kỳ có thể đang cố gắng thay thế vai trò của Nga, trong đó có việc thiết lập quan hệ với Israel. Một nhóm quân Thổ Nhĩ Kỳ ở Cao nguyên Golan, hoặc thậm chí một đơn vị liên lạc quân sự nào đó của nước này, có thể hỗ trợ các phái bộ của Liên Hợp Quốc và đóng vai trò là bên tái hòa giải giữa các nhà lãnh đạo Israel và Syria. Đây có thể là điều mà họ mong muốn, để không chỉ gây dựng ảnh hưởng tại Syria mà còn đóng vai trò thiết lập hòa bình giữa Israel và khối Arab”.

Nga từ lâu đã là nhà vũ khí và trang thiết bị quân sự hàng đầu cho Syria. Nhưng sau khi chính quyền Assad sụp đổ, phần lớn kho dự trữ quân sự còn lại của nước này đã bị phá hủy trong các cuộc không kích của Israel vào tháng 12/2024.

"Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp khí tài quân sự cho quân đội Syria mới, nhưng họ không có khả năng trở thành nhà cung cấp chính", ông Suleyman Ozeren - thành viên cấp cao tại Viện Chính sách Orion lưu ý.

“Sự hạn chế về năng lực cung cấp vũ khí của Ankara cùng việc phương Tây không muốn trang bị vũ khí cho lực lượng HTS, khiến chính phủ lâm thời tại Damacus có thể phải đa dạng hóa nguồn cung vũ khí hạng nặng bằng cách gia tăng sự phụ thuộc vào các quốc gia trong Hội đồng hợp tác vùng Vịnh gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất. Những nước này đều có chung mục tiêu chống lại ảnh hưởng của Iran”, ông Suleyman Ozeren lưu ý.

Lãnh đạo HTS, ông Ahmed al-Sharaa thời gian gần đây cho biết, phải mất 4 năm nữa Syria mới có thể tổ chức tổng tuyển cử. Trước thực tế này, Thổ Nhĩ Kỳ có thể nhân cơ hội mở rộng ảnh hưởng ở Syria bằng cách ủng hộ chính phủ lâm thời, với nhu cầu sử dụng súng, xe cộ và máy bay không người lái để giúp chính quyền củng cố quyền kiểm soát nội bộ. Việc xây dựng một lực lượng quân đội lớn mạnh để cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài có thể sẽ không phải là ưu tiên của Damascus trong thời gian tới, chưa kể, quá trình tái thiết đất nước sẽ rất tốn kém và diễn ra trong thời gian dài.

Khó khăn đối với Ankara

Khi Nga giảm dần sự hiện diện tại Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đang ở vị thế thuận lợi để đáp ứng các nhu cầu của chính phủ lâm thời mới, nhà phân tích Aron Lund lưu ý. "Chính phủ mới tại Syria sẽ cần sự hỗ trợ về trang thiết bị quân sự bởi những vũ khí và cơ sở quân sự còn sót lại đã bị tàn phá nghiêm trọng. Nhu cầu chính của họ sẽ không phải là tham gia các cuộc xung đột lớn. Thay vào đó, họ cần những thứ giúp họ áp đảo các đối thủ địa phương, lập lại trật tự trong nước, tuần tra biên giới, truy lùng và xóa sổ tàn dư của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo”.

Mặc dù có quân đội lớn thứ hai trong NATO và ngành công nghiệp vũ khí phát triển tương đối mạnh, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn có thể gặp khó khăn trong việc giúp đỡ quân đội Syria tái thiết.

“Thổ Nhĩ Kỳ dường như có vị thế thuận lợi để hỗ trợ quân đội Syria nhưng câu hỏi đặt ra là ai sẽ trả tiền cho nỗ lực này. Liệu Qatar có thể sẵn sàng tham gia để tài trợ cho một số giao dịch mua bán vũ khí?”, chuyên gia Aron Lund nhấn mạnh.

Ankara có thể huấn luyện quân đội mới của Syria, tài trợ cho các chỉ huy nước này đến học hỏi kinh nghiệm tại Thổ Nhĩ Kỳ và cuối cùng là tổ chức các cuộc tập trận chung có thể mở đường cho việc thành lập liên minh. Nhưng việc tái thiết quân đội ở một quốc gia đang bị tàn phá nghiêm trọng do xung đột không phải nhiệm vụ dễ dàng.

"Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ theo đuổi các thỏa thuận quốc phòng và an ninh với Syria trong khi vẫn thận trọng điều hướng mối quan hệ với các quốc gia Arab để tránh bị cô lập về mặt ngoại giao. Nhưng việc gây dựng một lực lượng quân đội khác biệt hoàn toàn so với việc tạo ra một lực lượng ủy nhiệm”, nhà phân tích Ozeren nhận định.

"Cuối cùng, câu hỏi vẫn là liệu Ankara có đủ khả năng đào tạo và cung cấp trang thiết bị cần thiết để giúp Syria thành lập một lực lượng quân đội tiêu chuẩn, có thể đảm nhiệm mọi chức năng, nhiệm vụ hay không. Kinh nghiệm của Thổ Nhĩ Kỳ tại Libya và sự hỗ trợ mà nước này dành cho nhóm đối lập Quân đội Quốc gia Syria có thể không đưa ra câu trả lời chắc chắn cho vấn đề này", ông Ozeren đánh giá.

Hồng Anh/VOV.VN (Tổng hợp)