Thiết lập lại ngành hóa dầu do công suất dư thừa từ Trung Quốc

(Ảnh: OP)

Thế nhưng hiện nay, hóa dầu đã trở thành nguồn tăng trưởng nhu cầu dầu lớn nhất. Đà tăng trưởng này sẽ còn tiếp tục tăng tốc. Nhưng trước hết, các nhà máy lọc dầu cần giải quyết tình trạng dư thừa công suất.

Trong giai đoạn 5 năm đến 2024, tăng trưởng nhu cầu hóa dầu chiếm tới 95% tổng mức tăng trưởng nhu cầu dầu, theo cây bút Ron Bousso của Reuters trong một bài bình luận. Ông lập luận rằng cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump đã trở thành một "điểm sáng" cho ngành hóa dầu, giúp ngành này loại bỏ bớt công suất dư thừa và cuối cùng cải thiện được biên lợi nhuận.

Thực tế, dư thừa công suất là một vấn đề - đặc biệt ở Trung Quốc. Nước này đã nổi lên như một nhà dẫn đầu toàn cầu trong ngành hóa dầu, và các sản phẩm hóa dầu đã thúc đẩy tới 90% mức tăng trưởng nhu cầu dầu thô kể từ năm 2021, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Nhưng mức tăng trưởng này lại quá nóng, tương tự như sự bùng nổ trong ngành năng lượng mặt trời hay xe điện. Khi có quá nhiều người chơi trên thị trường, biên lợi nhuận đã giảm xuống mức bằng 0, thậm chí âm, buộc chính phủ phải suy nghĩ lại về chiến lược của mình.

Đầu tháng này, chính quyền Bắc Kinh cho biết sẽ đóng cửa một số nhà máy lọc dầu nhỏ và nâng cấp các cơ sở lạc hậu. Theo Bloomberg, các nhà máy lọc dầu cũ kỹ chiếm khoảng 40% tổng công suất lọc dầu của Trung Quốc - một tỷ lệ khá lớn.

Điều này không hẳn đồng nghĩa với việc Trung Quốc sẽ thu hẹp công suất hóa dầu, nhưng thực tế, quá trình tinh giản sẽ hướng nhiều hơn vào các hóa chất chuyên dụng - nơi nhu cầu vẫn duy trì ổn định - thay vì các sản phẩm tinh chế đại trà, nơi nguồn cung đã vượt quá xa nhu cầu và kéo lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu Trung Quốc xuống dưới 0 trong vài năm qua, theo Bousso.

Chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu hành động nhằm loại bỏ công suất dư thừa trong hóa dầu, nhưng cuộc chiến thuế quan mà Trump phát động trên toàn cầu sẽ còn thúc đẩy thêm các nỗ lực này, bao gồm cả việc thay đổi luồng nhập khẩu nguyên liệu đầu vào, bởi Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào nguồn cung propane và ethane từ Mỹ. Hai nguyên liệu này đã trở thành mục tiêu trong "cuộc chiến thuế" giữa Washington và Bắc Kinh hồi mùa xuân, khi cả hai bên thi nhau áp thuế lên một số hàng hóa và nguyên liệu chủ chốt.

Cuộc chiến thuế quan này cũng có thể đẩy nhanh quá trình cắt giảm công suất dư thừa. Riêng Trung Quốc đã có khoảng 18,2 triệu thùng/ngày công suất lọc dầu và hóa dầu. Con số này dự kiến còn tăng lên hơn 21 triệu thùng/ngày ngay trong năm 2026, theo Wood Mackenzie, công ty tư vấn đã cảnh báo đầu năm nay rằng mức công suất này là không bền vững và đến năm 2034, sẽ có khoảng 10% số nhà máy lọc dầu buộc phải đóng cửa vì không thể sinh lời.

Trong khi đó, ngoài nhà máy lọc dầu Dangote ở Nigeria, nơi duy nhất xây thêm nhà máy lọc dầu là Trung Đông. Còn ở châu Âu, các nhà máy đang dần bị đóng cửa, dẫn đến tình trạng nguồn cung xăng dầu và hóa dầu thắt chặt hơn. Đây lại là tin xấu đối với châu Âu, bởi lẽ lục địa này có thể sẽ mất hẳn ngành công nghiệp hóa dầu trong khi nhu cầu đối với các sản phẩm này vẫn duy trì mạnh mẽ, ngay cả tại những quốc gia theo đuổi mục tiêu chuyển dịch năng lượng. Hiện nay, ngành hóa dầu đóng góp hơn 180 tỷ USD cho kinh tế EU.

Như vậy, các mức thuế của Trump rốt cuộc có trở thành "phước lành" đối với ngành hóa dầu, khi chúng kích thích các nỗ lực cắt giảm công suất dư thừa vốn gây hại cho toàn ngành. Trong khi đó, nhu cầu hóa dầu vẫn duy trì đúng như các nhà phân tích từng dự báo cách đây 7 năm rằng hóa dầu sẽ trở thành động lực tăng trưởng lớn nhất cho nhu cầu dầu thô.

Bình An