Thí sinh lo lắng bị mất việc vào 'tay' AI

AI tác động đáng kể đến mọi lĩnh vực

Có nguyện vọng trúng tuyển vào một trong hai ngành truyền thông và ngoại ngữ, Nguyễn Ngọc Anh, học sinh lớp 12, quận Thanh Xuân (Hà Nội) luôn băn khoăn với câu hỏi: “AI có thể làm thay công việc của nhà báo hay không? Sự phát triển của công nghệ có dẫn đến ngành biên – phiên dịch mất đi cơ hội việc làm?".

PGS.TS Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Trả lời câu hỏi này, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, AI hiện có khả năng phân tích dữ liệu lớn, dự đoán xu hướng, thậm chí tạo ra nội dung báo chí tự động. Tuy nhiên, công nghệ không thể thay thế vai trò của nhà báo trong việc kiểm chứng thông tin, phân tích, bình luận, phản biện xã hội, nhất là với những sản phẩm báo chí mang tính nhân văn.

Còn Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội Nguyễn Thị Cúc Phương nhận định, AI có tác động đáng kể đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có ngành ngoại ngữ. Thực tế cho thấy, AI đã đạt được những bước tiến lớn trong lĩnh vực dịch thuật, giúp cải thiện tốc độ và độ chính xác của việc biên – phiên dịch.

Các công cụ trí tuệ nhân tạo có thể xử lý văn bản với nhiều ngôn ngữ khác nhau và góp phần tạo ra những thay đổi nhất định trong ngành dịch thuật truyền thống, đặc biệt là đối với các nội dung đơn giản hoặc mang tính lặp lại cao.

“Tuy nhiên, AI vẫn chỉ là công cụ hỗ trợ và không thể thay thế hoàn toàn con người trong nhiều tình huống quan trọng. Đơn cử, trong các cuộc giao tiếp thực tế, yếu tố văn hóa, ngữ cảnh và cảm xúc đóng vai trò rất lớn mà máy móc chưa thể hiểu và diễn đạt chính xác như con người”, TS Nguyễn Thị Cúc Phương đưa ra dẫn chứng.

TS Nguyễn Thị Cúc Phương cho rằng, một phiên dịch viên không chỉ truyền tải ngôn ngữ mà còn phải nắm bắt sắc thái, ý nghĩa ngầm cũng như điều chỉnh cách diễn đạt sao cho phù hợp với tình huống và đối tượng giao tiếp. Trong các cuộc đàm phán kinh doanh, ngoại giao hay sự kiện quốc tế, sự hiện diện của phiên dịch viên chuyên nghiệp vẫn là điều không thể thiếu.

Ngoài ra, đối với lĩnh vực giảng dạy ngoại ngữ, AI có thể hỗ trợ việc học tập bằng các ứng dụng thông minh, nhưng không thể thay thế vai trò của giáo viên. Việc học ngoại ngữ không chỉ đơn thuần là học từ vựng và ngữ pháp mà còn là quá trình tiếp thu văn hóa, tư duy và cách biểu đạt của một dân tộc, điều mà AI khó có thể đảm nhiệm toàn diện.

“Do đó, AI chỉ là công cụ hỗ trợ, giúp nâng cao hiệu suất làm việc của con người chứ không thể thay thế hoàn toàn con người. Ngành ngoại ngữ vẫn có chỗ đứng vững chắc trong tương lai, đặc biệt đối với những công việc đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo, khả năng giao tiếp sâu sắc giữa con người với con người”, TS Nguyễn Thị Cúc Phương nhấn mạnh.

Chương trình đào tạo đón đầu công nghệ

Đứng trước sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, theo Ths Phạm Thanh Hà - Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Quản lý đào tạo, Trường Đại học Ngoại thương, không chỉ khối ngành báo chí, truyền thông mà cả các ngành kinh tế cũng chịu tác động.

Các trường đại học điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với sự phát triển của công nghệ.

“Khoa học dữ liệu và Big Data liên quan đến blockchain (công nghệ chuỗi khối) đang được ứng dụng trong lĩnh vực ngôn ngữ cũng như trong các ngành khoa học xã hội, báo chí và tuyên truyền. Đây là một xu hướng quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả xử lý dữ liệu, phân tích ngôn ngữ và tối ưu hóa các hoạt động truyền thông.

Cùng với đó, khối ngành kinh tế - một lĩnh vực được nhiều người quan tâm cũng đã tích cực ứng dụng các công nghệ tiên tiến. Hiện nay, nhiều chương trình đào tạo tiên tiến, chương trình chất lượng cao đã tích hợp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy và nghiên cứu.

"AI giúp chúng ta nhập và phân tích dữ liệu, gợi ý giải pháp chứ không làm thay con người. Tuy vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của AI, buộc các cơ sở đào tạo sẽ phải rà soát, điều chỉnh chương trình đào tạo với những cách tiếp cận mới để có thể trang bị cho người học tư duy mới và các kỹ năng cần thiết giúp làm chủ công nghệ, tăng năng suất lao động", Ths Phạm Thanh Hà thông tin.

TS Lê Anh Đức, Trưởng phòng Quản lý đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân cũng cho rằng, trong xu thế đào tạo liên ngành hiện nay, các ngành truyền thống sẽ phải điều chỉnh hoặc mở thêm các ngành mới kết hợp giữa nội dung chuyên ngành kinh tế với công nghệ, tạo điều kiện để người học được hình thành nhiều kỹ năng khác nhau để có thể có nhiều cơ hội việc làm, thậm chí có khả năng dịch chuyển sang nhiều ngành, nhiều lĩnh vực liên quan.

Trong công tác đào tạo ngành báo chí - truyền thông, để người học thích ứng với sự bùng nổ, phát triển của công nghệ, trong đó có AI, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương thông tin: Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn đã và đang có những điều chỉnh, thay đổi nội dung, chương trình đào tạo, đặc biệt là ngành báo chí. Chẳng hạn, bên cạnh các kỹ năng cơ bản, chương trình đào tạo còn bổ sung kỹ năng sử dụng AI giúp các nhà báo tương lai có thể tận dụng sức mạnh của AI vào thực tế tác nghiệp.

Nhấn mạnh vai trò thiết yếu của ngoại ngữ trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, TS Nguyễn Thị Cúc Phương chia sẻ, ngoại ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như thương mại, ngoại giao, công nghệ và truyền thông. Trước đây, việc học ngoại ngữ chủ yếu tập trung vào các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và ngữ pháp thì nay chương trình đào tạo đã có sự thay đổi rõ rệt, gắn liền với định hướng nghề nghiệp của sinh viên cũng như yêu cầu của thị trường lao động.

Với sự năng động, tích cực, linh hoạt cùng tinh thần học tập suốt đời của người học và sự điều chỉnh phù hợp, tiến bộ của chương trình đào tạo thì công nghệ, AI không thể thay thế được con người.

Nam Du