Thế giằng co của Grab, Be, Xanh SM

16/9 là ngày cuối cùng Gojek hoạt động tại thị trường Việt Nam để “tập trung nguồn lực vào những hoạt động có thể mang lại hiệu quả bền vững”. Song, có lẽ, Gojek Việt Nam đã kiệt sức sau 6 năm hoạt động khi gánh trên vai khoản lỗ lũy kế lên đến 5.700 tỷ đồng, số liệu từ Tiditada. Ngoài làm ăn thua lỗ, hãng gọi xe đến từ Indonesia còn liên tục đánh mất thị phần vào các tay chơi mới như Be, Xanh SM trong những năm gần đây.

Số liệu từ Statista cho thấy năm 2021, Grab chiếm tới 60% thị phần, Gojek đạt 19%, Be là 18%. Tuy nhiên, đến năm 2024, Gojek chỉ còn nắm giữ 5,87% thị phần, đứng sau Grab (58,68%), Xanh SM (18,17%) và Be (9,21%).

Báo cáo “Mức độ phổ biến của ứng dụng gọi xe máy năm 2024” của Q&Me cho thấy, Gojek chỉ chiếm 7% thị phần trong khi Grab chiếm tới 42%, Be đạt 32%, và Xanh SM - đối thủ mới trên thị trường, chiếm 19%.

Lúc Gojek rời đi, cũng là thời điểm Grab tròn 10 năm hoạt động tại thị trường Việt Nam. Để đánh dấu cho một thập kỷ đủ thăng trầm, gã khổng lồ trên bản đồ gọi xe công nghệ đã tổ chức một lễ kỷ niệm hoành tráng, như một dấu mốc ăn mừng chiến thắng.

Chiến thắng vì đã trụ lại trên trận chiến khốc liệt, chiến thắng vì đã duy trì được thị phần vốn không dễ dàng trong 10 năm qua.

Theo Giám đốc Grab Việt Nam Alejandro Osorio, thị trường Việt Nam không quá khắc nghiệt, chỉ cần có công thức đúng là sẽ thành công. Còn không, các doanh nghiệp rất dễ rơi vào tình thế khó khăn và đối mặt với tình huống xấu nhất là phải rời khỏi thị trường.

Công thức của Grab khá đơn giản, hãng cung cấp nhiều nhiều dịch vụ trong hệ sinh thái để người dùng luôn có lý do mở ứng dụng. Hai yếu tố tiếp theo là rẻ và thuận tiện. Theo Q&Me, dễ đặt xe, khuyến mãi hấp dẫn và giá cạnh tranh là lý do chính để người dùng cân nhắc chọn ứng dụng.

Để đạt được yếu tố rẻ, Grab từng lao vào trận chiến “đốt tiền” cùng các đối thủ tại thị trường Việt Nam. Điều này khiến hãng thua lỗ liên tục trong 6 năm liên tiếp và phải đến năm thứ 7 (2020), Grab Việt Nam mới bắt đầu có lãi trước thuế 243 tỷ đồng và ghi nhận mức lãi kỷ lục vào năm 2022 với hơn 300 tỷ đồng.

Chưa thể hái trái ngọt như Grab, Be - hãng gọi xe thuần Việt vẫn phải gồng lỗ. Dữ liệu của Vietdata cho thấy, Be Group lỗ sau thuế gần 1.000 tỷ đồng năm 2023 (năm 2022 lỗ 957 tỷ đồng). Không những thế, hãng còn đang đánh rơi “miếng bánh” thị phần vào tay Xanh SM. Tuy nhiên, cuộc đua này còn dài, người thắng cuộc thực sự phải là người ở lại sau cùng, như cách Be từng vượt qua Gojek.

Nếu xét về quy mô và độ chịu chơi thì Be không thể đấu lại Grab và Gojek trong giai đoạn 2019 – 2021 khi các ông lớn liên tục “đốt tiền” làm thị trường. Thời điểm đó, Be chọn một hướng đi khác biệt khi tập trung vào tệp khách hàng gen Z và chiến lược marketing độc đáo, điều này giúp hãng trụ vững cho đến ngày nay. Theo Mordor Intelligence năm 2023, Be là hãng có tỷ lệ giữ chân khách hàng cao nhất trong các hãng gọi xe công nghệ.

Gia nhập thị trường gọi xe khá muộn nhưng Xanh SM lại khiến các đối thủ dè chừng là bởi hai chữ “thần tốc”. Dù mới được thành lập từ tháng 4/2023 nhưng hãng xe của tỷ phú Phạm Nhật Vượng nhanh chóng vượt mặt Be, xếp thứ hai thị phần gọi xe công nghệ tại Việt Nam.

Tính đến hết năm 2023, Xanh SM sở hữu 16.100 phương tiện, phục vụ hơn 160.000 chuyến/ngày. Con số hơn hẳn những đơn vị taxi truyền thống như Mai Linh (11.000 xe/khoảng 30.000 chuyến), Vinasun (3.140 xe/35.374 chuyến). Ở lĩnh vực gọi xe công nghệ, trừ Grab vượt trội hơn hẳn với 400.000 chuyến/ngày, Xanh SM không thua hề kém các nền tảng khác như Be (56.000 chuyến/ngày) hay Gojek (35.000 chuyến/ngày).

So với các đàn anh, lợi thế lớn nhất mà Xanh SM sở hữu là nhân sự và thiết bị. Nếu Grab và Be chỉ coi tài xế là đối tác bên ngoài thì toàn bộ tài xế của Xanh SM là nhân viên công ty, được đào tạo bài bản và được cấp xe khi hành nghề. Điều này tạo ra sự đồng bộ về mặt chất lượng dịch vụ tốt cho người dùng, khi họ đứng trước vô vàn sự lựa chọn.

Theo Mordor Intelligence, thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam năm 2024 ước tính đạt 880 triệu USD và dự kiến đạt 2,16 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng 19,5% trong giai đoạn 2024-2029. Qua đó có thể thấy, thị trường gọi xe công nghệ sẽ bước vào giai đoạn mới với cuộc đọ sức không khoan nhượng của bộ ba Grab, Be và Xanh SM.

Tuy nhiên, cuộc đua này vẫn còn dài và sự “đổi ngôi” được dự báo sẽ diễn ra liên tục. Có thể ngày hôm nay, Grab giữ vị trí đầu tiên nhưng sau này thì chưa chắc vì Xanh SM và Be có thể mang đến những cú lội ngược dòng ngoạn mục trong lương lai. Thậm chí là có sự rời đi của một gương mặt cũ hay là sự gia nhập của thành viên mới, cái tên mà ở thời điểm hiện tại, chúng ta chưa biết đó là ai.

*Trích Đặc san Tạp chí Điện tử Doanh nhân Việt Nam xuân Ất Tỵ

Hoàng Dung