Tháo gỡ vướng mắc trong giải ngân vốn ODA tại các Bộ, ngành

Từ đầu năm 2024 đến nay có 6 Bộ đề nghị trả lại kế hoạch vốn vay nước ngoài năm 2024 với tổng số hơn 2.092,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt giảm 1.129,11 tỷ đồng. Ảnh minh họa

Tiến độ giải ngân chậm, 6 Bộ đề nghị trả hơn 2.000 tỷ đồng kế hoạch vốn

Ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) - cho biết, vấn đề giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (ODA) nói riêng luôn được Chính phủ quan tâm và coi đây là một trong những nguồn lực để phát triển kinh tế. Với mục tiêu giải ngân đạt 95% trong cả năm 2024, Chính phủ đã có hàng loạt chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Lãnh đạo Bộ Tài chính đã chỉ đạo toàn ngành thực hiện đồng bộ các biện pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công, gồm cả vốn vay nước ngoài; đôn đốc phân bổ, nhập dự toán Tabmis và giải ngân kế hoạch đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2024.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã tích cực làm việc và trao đổi trực tiếp, trực tuyến với các cơ quan chủ quản và chủ dự án để rà soát, đôn đốc giải ngân; tổ chức các đoàn đi thực địa các dự án để nắm bắt khó khăn, vướng mắc trong các đoàn đi thực địa các dự án giải ngân. Bộ Tài chính đã tổ chức nhiều cuộc họp, trao đổi với các nhà tài trợ về các vướng mắc của từng dự án. Tuy nhiên, kết quả giải ngân vốn đầu tư công nguồn nước ngoài chưa được như mong muốn.

Cụ thể, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài 11 tháng năm 2024 của các Bộ, ngành đạt 39,06% kế hoạch vốn điều chỉnh, tương đương 3.285,7 tỷ đồng.

Có 02/10 Bộ, ngành giải ngân trên 50% kế hoạch vốn: Bộ Tài nguyên và Môi trường (87,76%), Bộ Giao thông vận tải (58,35%). Có 04/10 Bộ đã giải ngân nhưng tỷ lệ giải ngân thấp: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (39,41%), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (29,79%), Đại học Quốc gia Hà Nội (6,75%), Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (6,82%).

Đặc biệt, từ đầu năm đến nay có 6 Bộ đề nghị trả lại kế hoạch vốn năm 2024 với tổng số đề nghị trả lại là hơn 2.092,4 tỷ đồng (bao gồm cả số đã phân bổ chi tiết và số chưa phân bổ).

Trong đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị trả 819,14 tỷ đồng/1.334,14 tỷ đồng kế hoạch vốn nước ngoài; Bộ Công thương đề nghị trả lại toàn bộ 325,13 tỷ đồng kế hoạch vốn nước ngoài, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề nghị trả 37,38 tỷ đồng/37,78 tỷ đồng kế hoạch vốn nước ngoài, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ đề nghị trả 350 tỷ đồng/1.293,9 tỷ đồng, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đề nghị trả 370 tỷ đồng/572,86 tỷ đồng, Bộ Y tế đề nghị trả toàn bộ 190,77 tỷ đồng kế hoạch vốn nước ngoài.

Tuy nhiên đến nay, Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt giảm 1.129,11 tỷ đồng kế hoạch vốn nước ngoài, trong đó giảm toàn bộ kế hoạch vốn của Bộ Công thương và một phần kế hoạch vốn đề xuất trả của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Ông Hoàng Hải nhấn mạnh: Có thể thấy, mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt 95% là khá khó khăn. Bộ Tài chính sẽ cùng làm việc, trao đổi trực tiếp với các Bộ, ngành để cùng thảo luận về những khó khăn và tháo gỡ các vướng mắc.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất đơn giản hóa các quy định, bổ sung nguồn vốn và gia hạn thời gian thực hiện nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án sử dụng vốn ODA. Ảnh minh họa

Cần tháo gỡ vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thẩm định thiết kế, dự toán, đấu thầu…

Đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, năm 2024, Bộ này có 2 dự án về xây dựng hạ tầng của Đại học Đà Nẵng và Đai học Y dược (Đại học Huế) với tổng số vốn là 629 tỷ đồng. Những vướng mắc chính khi thực hiện các dự án ODA là về quy trình, thủ tục, đặc biệt là trong các khâu như giải phóng mặt bằng, thẩm định thiết kế, dự toán, đấu thầu… Cùng với đó, các quy định hiện hành khá phức tạp, gây chậm trễ trong triển khai. Nguồn vốn đầu tư cho các dự án đến nay đã được phân bổ, tuy nhiên có một số dự án vẫn còn thiếu vốn, cần phải điều chỉnh bổ sung. Việc giải ngân vốn cũng gặp một số khó khăn.

Với những khó khăn về quy trình, thủ tục, nguồn vốn và tiến độ thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất đơn giản hóa các quy định, bổ sung nguồn vốn và gia hạn thời gian thực hiện nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để thực hiện các giải pháp này.

Chia sẻ về tình hình thực hiện các dự án ODA, đại diện Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, Bộ đang có 1 dự án sử dụng vốn ODA của ADB. Dự án chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu do quá trình chuẩn bị dự án kéo dài hơn 2 năm do vướng mắc về mặt bằng và thủ tục; công tác đấu thầu và phê duyệt hồ sơ thiết kế gặp nhiều khó khăn do quy định về sử dụng vốn ODA. Cùng với đó, Dự án có quy mô lớn, chưa dự phòng được các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình triển khai.

Để tháo gỡ những khó khăn này, đại diện Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất gia hạn thêm thời gian thực hiện dự án từ năm 2024 đến năm 2027. Đồng thời đề nghị, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình triển khai dự án cũng như đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Ông Nguyễn Minh Tân – Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước - cho biết, với Bộ Tài chính, việc cân đối, bố trí dự toán ngân sách hằng năm là cực kỳ khó khăn để đảm bảo 28-30% chi ngân sách cho đầu tư phát triển, giảm chi thường xuyên, dành nguồn lực cho đầu tư phát triển. Nguồn lực chi cho đầu tư phát triển càng tăng mà không giải ngân nổi đã gây ra nhiều bất cập.

Ông Nguyễn Minh Tân đề nghị các cơ quan còn chậm trong triển khai thực hiện giải ngân vốn ODA phải báo cáo lãnh đạo các giải pháp giải ngân sao cho đạt kết quả cao nhất; đồng thời, có giải pháp giải ngân kế hoạch vốn của năm 2025 ngay từ đầu năm sao cho hiệu quả, quyết liệt hơn.

Cũng theo đại diện Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần tăng cường kỷ luật đối với việc bố trí vốn, để các Bộ, ngành tập trung bố trí nguồn vốn cũ, nếu không sẽ gây tồn đọng, dồn vốn khiến việc giải ngân càng khó khăn.

Phó Cục trưởng Hoàng Hải cho rằng, để đẩy nhanh tiến độ, cần phối hợp chặt chẽ hơn giữa các Bộ, ngành và chủ đầu tư để hoàn thành các thủ tục, giải phóng vốn và triển khai hiệu quả dự án. Đồng thời, cần xác định rõ trách nhiệm của từng cán bộ để đảm bảo mục tiêu giải ngân cao. Đối với các kiến nghị giải pháp vượt quá thẩm quyền của các Bộ, ngành, cần nhanh chóng tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết./.

MINH ANH