Thanh toán xuyên biên giới - Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam

(Từ trái qua phải) Ông Đỗ Văn Thuật (1Matrix); ông Nguyễn Trần Minh Quân (Krysos Trust); ông Phan Đức Trung (Chủ tịch VBA); ông Nguyễn Minh Tuấn (AFA Capital); ông Trần Huyền Dinh (AlphaTrue), cùng thảo luận về chủ đề “Thanh toán xuyên biên giới - Hướng đi cho Việt Nam”. (Ảnh: HNV)

Ngày 30/9, tại Hà Nội, Hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới - Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam” do HIệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam tổ chức. Hội thảo đã thu hút sự tham dự của gần 200 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, định chế tài chính, tập đoàn công nghệ như: Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Công an, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Ban Cơ yếu Chính phủ, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Tether, VPBank, MSB, TPBank, Viettel, 1Matrix, Basal Pay.... cùng đông đảo cơ quan thông tấn báo chí, đài truyền hình.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) cho rằng việc Quốc hội thông qua Luật Công nghệ Công nghệ số và Chính phủ ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã mở ra hành lang pháp lý mới, cho phép Việt Nam chủ động thử nghiệm những mô hình tài chính-công nghệ trong môi trường kiểm soát chặt chẽ. Đây là nền tảng để doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng tích lũy dữ liệu, kinh nghiệm thực tiễn, từ đó định hình các chính sách phù hợp với thông lệ quốc tế, hỗ trợ trực tiếp cho sáng kiến thanh toán xuyên biên giới.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, nhấn mạnh những cơ hội mới của thị trường thanh toán xuyên biên giới. (Ảnh: HNV)

Dẫn số liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech của hiệp hội, Giám đốc dự án Basal Pay thuộc AlphaTrue Solutions cho biết, ước tính quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt gần 200.000 tỷ USD năm 2024 và có thể tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032. Con số này cho thấy nhu cầu giao dịch xuyên biên giới đang trở thành một dòng chảy khổng lồ, giữ vai trò cốt lõi trong hệ thống tài chính quốc tế.

“Blockchain và stablecoin không thay thế thanh toán các mô hình truyền thống hiện hữu trong thanh toán xuyên biên giới nhưng có thể giúp nâng cao hiệu quả thanh toán, tăng cường trải nghiệm người dùng, bảo mật, giảm phí giao dịch... Đặc biệt, với khả năng truy vết và minh bạch của nền tảng blockchain, các kênh toán on-chain như stablecoin sẽ giúp bảo đảm các quy định quốc tế về phòng chống rửa tiền, góp phần nâng cao minh bạch tài chính và hỗ trợ Việt Nam cải thiện đánh giá quốc tế về phòng chống rửa tiền, hướng tới thoát khỏi “danh sách xám” (FATF)”, ông Trần Huyền Dinh nhấn mạnh.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech của hiệp hội, Giám đốc dự án Basal Pay thuộc AlphaTrue Solutions. (Ảnh: HNV)

Trong khi đó, dưới góc nhìn của một tổ chức phát hành stablecoin hàng đầu thế giới, ông Matthew Crow, Giám đốc Phát triển của Tether, cho rằng những hạn chế cố hữu của hệ thống thanh toán xuyên biên giới truyền thống về chi phí, tốc độ đang tạo dư địa cho các công cụ bổ sung. Trong xu thế đó, stablecoin nổi lên như một lựa chọn mới, không thay thế hạ tầng hiện hữu nhưng có thể hoạt động song song để cải thiện hiệu quả.

Đại diện Tether cũng cho rằng, sự dịch chuyển này không chỉ mang ý nghĩa toàn cầu mà còn đặc biệt liên quan tới các nền kinh tế đang phát triển, nơi kiều hối, du lịch và lao động số chiếm tỷ trọng lớn như tại Việt Nam. Việc kết hợp stablecoin vào các mô hình thử nghiệm, điển hình là Basal Pay trong sandbox Đà Nẵng, có thể cung cấp thêm dữ liệu thực tiễn để đánh giá tính khả thi của một hạ tầng thanh toán đa dạng hơn, từ đó mở rộng khả năng hội nhập tài chính quốc tế.

Ông Matthew Crow, Giám đốc Phát triển Khu vực của Tether, chia sẻ những ưu thế về tốc độ, chi phí, bảo mật và minh bạch của stablecoin trong thanh toán xuyên biên giới. (Ảnh: HNV)

Chia sẻ tại hội thảo, Tiến sĩ Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, cho biết rủi ro kinh tế vĩ mô là một trong những ưu tiên quản lý của các cơ quan nhà nước nên việc thanh toán xuyên biên giới là một kênh được quản lý chặt chẽ, gắn với quản lý tiền tệ, đặc biệt là quản lý kiều hối, du lịch,... Theo ông Thành, các yếu tố quan trọng nhất đối với thị trường là tuân thủ pháp luật, quyền chọn của người tiêu dùng và xử lý tranh chấp.

Tiến sĩ Võ Trí Thành (đứng) chia sẻ tại hội thảo. (Ảnh: PV)

Ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, việc có thêm một kênh thanh toán mới là vừa cơ hội nhưng cũng là thách thức. Về pháp lý, bước đầu có điểm sáng khi Việt Nam đã hài hòa được sự phát triển của công nghệ, đổi mới sáng tạo với các hoạt động kinh tế truyền thống. Tất nhiên, do các quốc gia vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về blockchain và stablecoin nên Việt Nam cũng cần thận trọng, cân nhắc và áp dụng từng bước.

Ông Đỗ Văn Thuật, Giám đốc Giải pháp và Kiến trúc Blockchain, Công ty 1Matrix nhận định, Việt Nam có lợi thế đáng kể từ nguồn nhân lực công nghệ trẻ, tốc độ phát triển nhanh của thị trường fintech và sự hỗ trợ từ các chương trình hợp tác quốc tế. Song thách thức không nhỏ đến từ việc cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và tuân thủ pháp lý trong bối cảnh các chuẩn mực toàn cầu liên tục nâng cao, đòi hỏi Việt Nam cần theo sát.

Quang cảnh hội thảo. (Ảnh: HNV)

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập, Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), Tổng Giám đốc AFA Capital, cho rằng, việc đa dạng hóa các kênh thanh toán mà cụ thể là stablecoin có thể sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là nâng cao khả năng minh bạch thị trường thanh toán. Tuy nhiên việc ứng dụng các kênh thanh toán mới cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề lưu ký và tài sản lưu ký nhằm bảo đảm tính ổn định của thị trường.

Luật sư Nguyễn Trần Minh Quân, CEO Krysos Trust nhận định, thanh toán xuyên biên giới là một hệ thống phức tạp, bài toán quản trị rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống, đáp ứng chuẩn mực toàn cầu vẫn là thách thức lớn. Các dự án thử nghiệm như Basal Pay cùng sự phối hợp với những tổ chức quốc tế như Tether sẽ cung cấp dữ liệu và kinh nghiệm cần thiết, giúp Việt Nam vừa nâng cao năng lực tự chủ, vừa định vị mình trong nỗ lực xây dựng hạ tầng thanh toán mới của khu vực.

HÂN NGUYỄN