Thanh Nưa bứt phá nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia vùng đồng bào DTTS

Ông Nguyễn Thái Bình, Bí thư Đảng ủy xã Thanh Nưa (thứ 2 bên trái) cùng đoàn công tác xã thăm quan mô hình kinh tế tại địa phương.

Mở đường cho nông thôn mới nơi biên giới

Giai đoạn 2021 - 2025, xã Thanh Nưa (tỉnh Điện Biên) được thụ hưởng 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó nổi bật là Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với tổng nguồn vốn hơn 14,9 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển hơn 4 tỷ, vốn sự nghiệp hơn 10,8 tỷ), chương trình đã được triển khai đồng bộ tới nhiều thôn, bản.

Tính đến tháng 8/2025, xã đã giải ngân được gần 5,82 tỷ đồng, đạt 39% kế hoạch. Nguồn lực này tập trung vào phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, xây dựng cộng đồng tham gia chuỗi giá trị hàng hóa. Một số dự án mới như trồng cà phê, mắc ca đang được chuẩn bị triển khai tại các thôn bản, mở ra hướng đi lâu dài cho người dân.

Song song với đó, Chương trình xây dựng nông thôn mới cũng tạo dấu ấn rõ nét. Với tổng vốn trên 19,6 tỷ đồng, đến nay xã đã giải ngân 14,6 tỷ đồng, đạt 74,56% kế hoạch. Nhờ đó, 4/5 xã trước sáp nhập đạt chuẩn nông thôn mới, xã còn lại cơ bản đạt chuẩn; 23/73 thôn bản đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước đạt gần 48 triệu đồng, vượt xa mục tiêu nghị quyết.

Chương trình giảm nghèo bền vững với tổng vốn 4,1 tỷ đồng cũng góp phần tích cực, giúp tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,9% cuối năm 2021 xuống còn 4% cuối năm 2024.

Bên cạnh nguồn vốn đầu tư, Thanh Nưa đã vận dụng tốt các cơ chế chính sách, huy động sự vào cuộc của hệ thống chính trị và người dân. Kết cấu hạ tầng được chú trọng: 100% đường trục xã được bê tông, nhựa hóa; trên 90% đường trục thôn kiên cố; mạng lưới điện quốc gia phủ kín toàn xã; 76,5% phòng học kiên cố hóa; 100% trạm y tế đạt chuẩn quốc gia.

Những kết quả này cho thấy Chương trình mục tiêu quốc gia đã thực sự trở thành đòn bẩy, tạo động lực để Thanh Nưa đổi thay mạnh mẽ trên cả 3 phương diện: Hạ tầng, sản xuất và đời sống Nhân dân.

Đảng bộ xã Thanh Nưa tổ chức Đại hội lần thứ nhất.

Thách thức nội tại

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, quá trình thực hiện chương trình tại Thanh Nưa vẫn còn không ít hạn chế.

Trước hết, tiến độ giải ngân vốn sự nghiệp còn chậm, mới đạt khoảng 18% so với kế hoạch, ảnh hưởng đến nhiều dự án hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, phát triển cộng đồng. Nguyên nhân xuất phát từ cơ chế chính sách còn phức tạp, khâu lập dự án, thẩm định, phê duyệt kéo dài.

Nguồn lực ngân sách địa phương còn hạn chế, trong khi nhu cầu đầu tư hạ tầng, phát triển sản xuất và đảm bảo an sinh xã hội rất lớn. Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh bất thường cũng tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, làm giảm hiệu quả đầu tư.

Mặt bằng dân trí chưa đồng đều, chất lượng nguồn nhân lực còn thấp, khiến việc chuyển giao khoa học kỹ thuật và áp dụng công nghệ mới trong sản xuất gặp nhiều khó khăn. Một số mô hình kinh tế tập thể như hợp tác xã, tổ hợp tác hoạt động còn thiếu ổn định, quy mô nhỏ lẻ, thiếu liên kết thị trường.

Công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch cũng chưa thực sự tương xứng với tiềm năng. Hạ tầng thương mại - dịch vụ chưa phát triển, khó thu hút đầu tư vào lĩnh vực này.

Xã có địa bàn rộng, giáp biên giới, tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp về an ninh trật tự, tạo thêm áp lực cho quá trình triển khai các chương trình, dự án.

Để chương trình thực sự đi vào cuộc sống

Để Chương trình mục tiêu quốc gia phát huy hiệu quả hơn nữa, Thanh Nưa xác định một số giải pháp trọng tâm.

Trước hết, tập trung tháo gỡ những vướng mắc trong cơ chế chính sách, đặc biệt là thủ tục giải ngân vốn sự nghiệp, đảm bảo vốn hỗ trợ kịp thời đến đúng đối tượng. Xã sẽ tiếp tục kiến nghị cấp trên đơn giản hóa quy trình, tăng phân cấp, phân quyền để chủ động hơn trong tổ chức thực hiện.

Xã cũng sẽ đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với chuỗi giá trị, chú trọng các cây trồng chủ lực như lúa chất lượng cao, cà phê, mắc ca, rau gia vị… Xã cũng định hướng xây dựng các vùng sản xuất tập trung, khuyến khích liên kết giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp để ổn định đầu ra;

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật cho người dân. Đây là giải pháp then chốt để chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững.

Trong lĩnh vực hạ tầng, xã tiếp tục tranh thủ nguồn lực đầu tư của Nhà nước kết hợp huy động xã hội hóa để hoàn thiện hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, y tế, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng đời sống.

Về văn hóa - xã hội, Thanh Nưa sẽ chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đây vừa là hướng phát triển kinh tế, vừa góp phần xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Xã tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vai trò, ý nghĩa của các Chương trình mục tiêu quốc gia; phát huy sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, khuyến khích tinh thần tự lực vươn lên của mỗi hộ gia đình, từng cộng đồng.

Trong giai đoạn 2025 - 2030, Thanh Nưa đặt mục tiêu thu nhập bình quân tăng gần 90%, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 1%, phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030. Đây vừa là thách thức, vừa là động lực để hệ thống chính trị và Nhân dân toàn xã tiếp tục chung tay, quyết tâm đưa chương trình thực sự đi vào cuộc sống.

Ngọc Diệp