Thanh niên 22 tuổi ở Cà Mau bị đột quỵ do hút shisha

Theo người nhà của nam thanh niên 22 tuổi (quê tỉnh Cà Mau), thanh niên này có thói quen hút shisha thường xuyên và ngày càng tăng dần trong suốt một năm vừa qua. Mới đây, bất ngờ thanh niên này đau đầu dữ dội, người nhà đưa anh đến Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM). Tại đây, các bác sĩ tiến hành chụp CT scan thì phát hiện bệnh nhân bị xuất huyết não.

Kết quả chụp MRI sọ não cho thấy bệnh nhân bị xuất huyết não vùng thái dương phải (mũi tên đỏ); huyết khối xoang tĩnh mạch dọc trên, xoang ngang – xoang sigma, tĩnh mạch vỏ não đính 2 bên (mũi tên xanh) - Ảnh: BVCC

PGS-TS-BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 - cho biết bệnh nhân được khảo sát thêm bằng cộng hưởng từ bơm thuốc, ghi nhận huyết khối tại nhiều vị trí trong hệ thống tĩnh mạch não và kết quả xác định bệnh nhân bị đột quỵ do xuất huyết não.

“Thanh niên trẻ tuổi này bị đột quỵ là do thói quen hút shisha, làm tăng khả năng đông máu và tổn thương mạch máu gây ra xuất huyết não. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến bệnh đột quỵ ngày càng trẻ hóa”, bác sĩ Thắng cho biết thêm.

“Rất may là bệnh nhân được chẩn đoán kịp thời, và điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng đông nên hiện người bệnh đã phục hồi hoàn toàn”, bác sĩ Thắng thông tin.

Phân tích của bác sĩ Thắng cho thấy người hút shisha làm tăng nguy cơ tạo huyết khối thông qua nhiều cơ chế. Cụ thể, khói shisha có chứa nicotine và carbon monoxide (CO), trong đó Nicotine kích thích giải phóng các yếu tố đông máu, làm máu dễ đông hơn (trạng thái tăng đông); CO làm giảm oxy trong máu, gây stress cho hệ tuần hoàn và thúc đẩy hình thành cục máu đông.

Một buổi hút shisha (khoảng 1 giờ) khiến người dùng hít lượng CO gấp 9 lần và nicotine gấp 1,7 lần so với một điếu thuốc lá, theo nghiên cứu từ Tổ chức y tế thế giới (WHO).

Trong khi đó, các chất độc trong khói shisha, như kim loại nặng (chì, cadmium) và hợp chất hữu cơ độc hại, gây viêm và tổn thương nội mạc tĩnh mạch. Thành mạch bị tổn thương là nơi lý tưởng để cục máu đông bám vào và phát triển.

Ngoài ra, hút shisha thường diễn ra trong thời gian dài và ở tư thế ngồi, ít vận động làm chậm lưu thông máu, đặc biệt ở tĩnh mạch chân, tạo điều kiện cho huyết khối hình thành. Đây là yếu tố quan trọng trong “tam giác Virchow” (tăng đông, tổn thương mạch, ứ trệ máu).

“Nếu so sánh với thuốc lá thông thường, shisha gây nguy cơ cao hơn do lượng khói hít vào nhiều hơn (gấp 100 - 200 lần mỗi buổi). Điều này làm tăng mức độ phơi nhiễm với các chất độc, khiến nguy cơ huyết khối tĩnh mạch trở nên nghiêm trọng hơn”, bác sĩ Thắng nói.

Theo bác sĩ Thắng, WHO và Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã cảnh báo việc hút shisha gây hại cho hệ tim mạch tương tự hoặc hơn thuốc lá, bao gồm nguy cơ huyết khối.

Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch ở người hút shisha tăng cao hơn với các yếu tố kết hợp như: ngồi lâu (thói quen hút shisha kéo dài làm tăng ứ trệ máu); béo phì (áp lực lên tĩnh mạch tăng, dễ hình thành huyết khối); thuốc tránh thai hoặc hormone (làm tăng khả năng đông máu).

Hồ Quang