Thanh Hóa: Kịch bản ứng phó giá cát tăng vọt

Nguyên nhân chính vẫn là thiếu nguồn cung

Từ đầu năm 2025 đến nay, tình trạng khan hiếm nguồn cát làm vật liệu xây dựng như một "cơn bão" đang càn quét tỉnh Thanh Hóa. Thực trạng này dẫn đến giá cát liên tục “nhảy múa”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ các dự án trên địa bàn cũng như hoạt động xây dựng của nhân dân.

Báo Công Thương cũng như nhiều cơ quan báo chí cũng đã liên tục có những bài viết nêu lên thực trạng trên. Mới đây, phóng viên Báo Công Thương cũng đã có trao đổi với Sở Xây dựng Thanh Hóa về thực trạng cũng như giải pháp của đơn vị để “hạ nhiệt” cơn “sốt cát” trên địa bàn.

Theo Sở Xây dựng Thanh Hóa, việc khan hiếm, nguồn cung đột ngột giảm nên đã xảy ra hiện tượng khan hiếm cát xây dựng trên địa bàn. Từ đó, kéo theo tăng giá cát, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện của các dự án.

Sở Xây dựng Thanh Hóa đã đưa ra các giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để đảm bảo cung - cầu, bình ổn thị trường cát trên địa bàn. Ảnh: Quốc Huy

Qua thống kê cho thấy, trên địa bàn tỉnh có 26 mỏ được cấp phép với trữ lượng khai thác khoảng 5,37 triệu m3, công suất khai thác khoảng 0,62 triệu m3/năm. Trong đó, 13 mỏ đang dừng khai thác hoặc chưa khai thác, cụ thể: 7 mỏ tạm bị đình chỉ, 4 mỏ chưa thuê đất; 2 mỏ mới hết hạn .

Có 13 mỏ đủ điều kiện hoạt động, trong đó, 6 mỏ hiện đang bị Bộ Công an khởi tố vụ án hình sự về hành vi khai thác cát trái phép. 7 mỏ còn lại đang khai thác bình thường, trữ lượng khai thác khoảng 0,95 triệu m3, công suất khai thác khoảng 0,1 triệu m3/năm, chỉ chiếm khoảng 18% tổng công suất cấp phép. Nguồn cung đột ngột giảm lớn, nên xảy ra hiện tượng khan hiếm cát xây dựng trên địa bàn tỉnh.

Tàu khai thác cát ở xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc. Ảnh: S.T

Đẩy nhanh thủ tục hành chính, công bố giá vật liệu xây dựng từng tháng

Nhằm hỗ trợ các tổ chức, cá nhân có liên quan chủ động trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng, kể từ tháng 4/2025, Sở Xây dựng Thanh Hóa đã phối hợp với UBND các huyện thị xã, thành phố và các đơn vị có liên quan thực hiện khảo sát giá vật liệu xây dựng tại các mỏ vật để công bố giá cát xây dựng theo tháng, thay vì theo quý như trước đây. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một trong số những giải pháp nhất thời.

Để giải quyết tận gốc vấn đề là đảm bảo nguồn cung, Sở Xây dựng đã tham mưu, đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, địa phương được giao thẩm định dự án, báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án nâng công suất mỏ, thẩm định hồ sơ cấp phép khai thác nâng công suất phải rút ngắn thời gian thẩm định trên 50%.

Đối với Sở Nông nghiệp và Môi trường, đề xuất bổ sung chế tài trong phương án đấu giá các mỏ vật liệu xây dựng theo hướng quy định thời gian tối đa phải hoàn thành hồ sơ cấp phép khai thác. Đối với mỏ đá vôi, bổ sung điều kiện đơn vị trúng đấu giá phải cam kết lắp đặt dây chuyền nghiền cát xây dựng.

Thông báo cho các chủ mỏ khoáng sản được cấp phép cát xây dựng phải tổ chức khai thác bình thường, không được dừng, găm hàng; ưu tiên cung cấp vật liệu cho dự án, công trình được đầu tư trên địa bàn tỉnh. Khuyến khích các mỏ nâng công suất; đôn đốc, kiểm tra các đơn vị trúng đấu giá mỏ sớm hoàn thiện lập hồ sơ hoạt động khoáng sản để đưa các mỏ vào khai thác, đảm bảo nguồn cung.

Sở Xây dựng đề nghị các mỏ cát phải tổ chức khai thác bình thường, không được dừng hoạt động, găm hàng, đẩy giá. Ảnh minh họa

Đối với UBND cấp huyện, cấp xã, cần ưu tiên đưa các mỏ cát xây dựng vào quy hoạch sử dụng đất để đưa các mỏ ra đấu giá, cấp phép đảm bảo nguồn cung vật liệu cho các công trình trọng điểm quốc gia và của tỉnh. Không né tránh, thực sự quan tâm đến công tác quy hoạch khoáng sản vật liệu xây dựng trên địa bàn, rà soát, kiểm tra, báo cáo về các mỏ mới về Sở Xây dựng để xem xét, kiểm tra bổ sung quy hoạch, nâng nguồn cung, đáp ứng nhu cầu trên địa bàn tỉnh.

Để tránh việc các nhà thầu xây dựng lấy lý do giá cát tăng cao dẫn đến chậm tiến độ dự án, Sở Xây dựng đề nghị các nhà thầu, đơn vị thi công phải thực hiện các nội dung theo đúng hợp đồng đã ký kết; đáp ứng các yêu cầu về vật liệu, chất lượng, an toàn lao động và tiến độ theo hợp đồng.

Chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, mức phạt (do vi phạm hợp đồng xây dựng, trong đó cả việc để thiếu vật liệu xây dựng) theo quy định của pháp luật và thỏa thuận ghi trong hợp đồng.

Quốc Huy