Thắng lợi của ông Trump: Công ty Mỹ thâu tóm cảng biển ở kênh đào Panama

Hải cảng nằm ở đầu kênh đào Panama phía Thái Bình Dương - Ảnh: Bloomberg.

Tập đoàn tài chính BlackRock của Mỹ đã đạt thỏa thuận mua lại hai hải cảng lớn ở kênh đào Panama từ chủ sở hữu là một công ty có trụ sở ở Hồng Kông. Thương vụ diễn ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gây sức ép vì nghi ngờ Trung Quốc có ảnh hưởng lớn trên đoạn đường vận tải biển huyết mạch này.

Tờ báo Financial Times cho biết việc sang nhượng hai cảng biển nói trên là một phần trong một thỏa thuận trị giá 22,8 tỷ USD. Theo thỏa thuận này, đơn vị sở hữu hai cảng là tập đoàn CK Hutchison có trụ sở ở Hồng Kông sẽ bán lại hai cảng cho một nhóm nhà đầu tư Mỹ gồm các công ty BlackRock, Global Infrastructure Partners và Terminal Investment Limited, theo một tuyên bố của CK Hutchison ngày 4/3/2025. Nhóm này sẽ nắm 90% cổ phần trong công ty sở hữu và vận hành hai cảng biển nằm ở hai đầu kênh đào Panama.

Từ khi đắc cử nhiệm kỳ tổng thống thứ hai tới nay, ông Trump đã nhiều lần thổ lộ mối nghi ngờ rằng “Trung Quốc đang vận hành kênh đào Panama” và khiến quốc gia vùng Trung Mỹ này hoang mang khi đe dọa sẽ “giành lại con kênh đào” về dưới sự kiểm soát của Mỹ. Chính quyền ông Trump cũng đã yêu cầu Panama giảm ảnh hưởng của Trung Quốc đối với con kênh đào, cho rằng sự dính líu của Trung Quốc tới các hải cảng tại đó là vi phạm một hiệp ước về sự trung lập của Panama.

Thỏa thuận được công bố ngày 4/3 còn bao gồm sang nhượng cổ phần 80% trong các công ty con về cảng biển khác của CK Hutchison - những công ty vận hành 43 hải cảng tại 23 quốc gia gồm Anh, Đức, Mexico, Australia, và các nước ở Đông Nam Á và Trung Đông. Cổ phần 20% còn lại được nắm giữ bởi công ty vận hành cảng biển PSA thuộc sở hữu của Temasek - quỹ đầu tư quốc gia của Singapore.

CK Hutchison cho biết tập đoàn dự kiến nhận được số tiền mặt trên 19 tỷ USD từ thỏa thuận này. Vốn hóa thị trường của CK Hutchison là 148 tỷ đôla Hồng Kông, tương đương khoảng 19 tỷ USD. Giá cổ phiếu CK Hutchison tăng 22% trong phiên sáng ngày 5/3 tại thị trường Hồng Kông.

Nguồn thạo tin tiết lộ rằng việc ông Trump tái đắc cử và việc ông có ý định giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama về tay Mỹ đã khiến CK Hutchison đi đến cân nhắc bán lại hai cảng biển ở con kênh đào. Các cuộc đàm phán đã diễn ra một cách gấp rút trong thời gian ngắn, theo nguồn tin.

“Khi ông Trump thắng cử và bắt đầu đề cập đến việc sáp nhập Canada và Greenland vào Mỹ và giành quyền kiểm soát kênh đào Panama, sức ép đã đè nặng lên Panama”, một nguồn tin cho hay; đồng thời, nguồn tin này cho biết thêm rằng CK Hutchison “nhận thấy đây là một vấn đề chính trị không đơn giản và họ muốn làm một điều gì đó”.

Để tránh bị ảnh hưởng tiêu cực bởi yếu tố chính trị, CEO Larry Fink của BlackRock đã liên lạc với các quan chức cấp cao trong chính quyền ông Trump và cả Tổng thống để đảm bảo sẽ nhận được sự hậu thuẫn của chính quyền trong việc mua lại hai cảng biển nói trên - một nguồn tin khác cho biết. Cũng theo nguồn tin này, vụ thâu tóm có lẽ đã không diễn ra nếu nhóm nhà đầu tư Mỹ cho rằng họ không được Chính phủ Mỹ ủng hộ.

Nằm dưới sự kiểm soát của tỷ phú giàu nhất Hồng Kông Lý Gia Thành và gia tộc, CK Hutchison sở hữu một danh mục kinh doanh rộng lớn từ cảng biển và bán lẻ tới viễn thông và các cơ sở hạ tầng khác. Mảng cảng biển chiếm khoảng 9% trong tổng doanh thu gần 462 tỷ đôla Hồng Kông của CK Hutchison vào năm 2023.

Kênh đào Panama, đoạn đường biển có tầm quan trọng chiến lược toàn cầu, được vận hành bởi Cơ quan Kênh đào Panama, một cơ quan của Chính phủ Panama. Con kênh đào được xây dựng bởi các kỹ sư người Mỹ và do Mỹ vận hành từ khi bắt đầu đi vào hoạt động năm 1914 cho tới khi có một hiệp ước vào năm 1977. Theo hiệp ước đó, Mỹ trao trả lại kênh đào cho Panama theo từng giai đoạn và việc trao trả đã hoàn tất vào năm 1999.

Hutchison Ports, một công ty con của CK Hutchison và là một trong những nhà vận hải cảng container lớn nhất thế giới, đã quản lý hai hải cảng biển ở hai đầu của kênh đào Panama kể từ năm 1997 theo thỏa thuận với Chính phủ Panama. Hai cảng biển này thường thu hút bình luận của các chính trị gia Mỹ nghi ngờ vai trò của CK Hutchison đồng nghĩa Trung Quốc kiểm soát con kênh đào.

Hai cảng biển trên chủ yếu hoạt động như những cảng trung chuyển mà từ đó, các container hàng hóa được chuyển tải giữa các tàu đi qua kênh đào và những tàu nhỏ hơn hoạt động giữa cảng và các điểm đến ở vùng Caribbean và bờ biển Thái Bình Dương của khu vực Nam Mỹ và Trung Mỹ.

Năm 2021, CK Hutchison đã ký một thỏa thuận với Panama để duy trì việc vận hành các hải cảng này thêm 25 năm.

Bình Minh