Tháng 5 nhớ Bác

Thắp hương viếng Bác Hồ tại Di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh (xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Ảnh: LÊ HẢO

Khát vọng lớn lao là cứu nước cứu dân

Ngày 19/5/1890, cậu bé Nguyễn Sinh Cung cất tiếng khóc chào đời, tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Thân phụ là cụ Nguyễn Sinh Sắc, vốn có tuổi thơ cơ cực: mồ côi, nhà nghèo nhưng thông minh, hiếu học và đỗ Phó bảng năm Tân Sửu 1901. Thân mẫu là cụ Hoàng Thị Loan rất đảm đang, tần tảo, yêu thích các làn điệu dân ca, thuộc nhiều bài ví, dặm. Năm 1901, cậu bé Nguyễn Sinh Cung được đổi tên thành Nguyễn Tất Thành, như gửi gắm bao kỳ vọng của gia đình.

Xuất thân trong gia đình nhà nho yêu nước, lớn lên trên vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa, chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, tiếp nối tinh thần yêu nước, đúc kết những bài học đấu tranh của các bậc tiền bối, có khát vọng lớn lao là cứu nước cứu dân, nên chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành đã rời bến cảng Nhà Rồng năm 1911, quyết tâm ra đi “Tìm đường đi cho dân tộc theo đi” (Chế Lan Viên).

Khi hoạt động ở nước ngoài, Bác lấy tên là Nguyễn Ái Quốc, phải làm đủ mọi nghề để kiếm sống. Cuối cùng, Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy ánh sáng soi đường cho các dân tộc bị áp bức, đó chính là “Luận cương về các vấn đề dân tộc và thuộc địa” của V.Lênin. Sau này, Chế Lan Viên có viết: “Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc/ Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” (Người đi tìm hình của nước). Mặc dù giai cấp thống trị kiểm soát rất gắt gao nhưng chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn được truyền bá bí mật về nước, soi sáng và cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng của Nhân dân ta. Công lao đặc biệt to lớn của Nguyễn Ái Quốc là chủ trì Hội nghị thành lập Đảng ngày 3/2/1930 tại Hương Cảng - Trung Quốc, hợp nhất các tổ chức cộng sản lúc bấy giờ. Sự kiện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng: quyết định sự phát triển mạnh mẽ của dân tộc, chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối và tổ chức lãnh đạo của phong trào yêu nước ở Việt Nam đầu thế kỷ XX.

Ngày 28/1/1941, sau 30 năm bôn ba hoạt động khắp năm châu bốn biển, Bác trở về Tổ quốc thân yêu và trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Nhà thơ Tố Hữu xúc động viết về thời khắc này trong bài Theo chân Bác: “Ôi sáng xuân nay, xuân 41/ Trắng rừng biên giới nở hoa mơ/ Bác về im lặng con chim hót/ Thánh thót bờ lau vui ngẩn ngơ”.

Có Đảng và Bác Hồ lãnh đạo, con thuyền cách mạng Việt Nam đã vượt qua muôn vàn sóng gió để đến bến bờ vinh quang. Lần lượt là Cách mạng Tháng Tám thành công, Nhân dân ta giành chính quyền. Đến ngày 2/9/1945, Bác đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đến cuộc kháng chiến chống Pháp, Bác cùng với Đảng lãnh đạo Nhân dân ta chiến đấu và giành thắng lợi vang dội, đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, khiến cả thế giới thán phục. Chúng ta mãi mãi ghi nhớ và tự hào về chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, đúng như Tố Hữu đã viết: “Chín năm làm một Điện Biên/ Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”.

Đất nước tạm thời bị chia cắt ở vĩ tuyến 17. Cả nước phải tiếp tục tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ khốc liệt. Dẫu muôn vàn khó khăn nhưng khát vọng hòa bình, thống nhất non sông vẫn luôn cháy bỏng trong lòng Bác và cả dân tộc. Bài thơ Chúc tết năm Kỷ Dậu 1969 với hai câu kết: “Tiến lên! Chiến sĩ đồng bào/ Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn” vừa là lời hiệu triệu, động viên, vừa là nỗi khao khát, mong chờ non sông nối liền một dải của Bác. Không ngờ, đó là bài thơ chúc tết cuối cùng của Bác. Năm đó, Người mãi mãi đi xa, để lại niềm tiếc thương vô hạn đối với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta. Như nói hộ cho muôn triệu tấm lòng của đồng bào ta đối với Bác, nhà thơ Tố Hữu đã viết bài “Bác ơi” rất xúc động, vừa nghẹn ngào thương tiếc, vừa ca ngợi, biết ơn và xin hứa: “Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi/ Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn”.

Du khách nghe thuyết minh viên kể chuyện về cuộc đời Bác Hồ tại nhà cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở Làng Sen (xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Ảnh: LÊ HẢO

Tấm gương sáng ngời về tư tưởng, đạo đức, phong cách

Khắc ghi lời Bác dặn, cả dân tộc cùng nhau “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả dân tộc vượt lên khó khăn gian khổ, mất mát, hy sinh, lập nên kỳ tích Đại thắng mùa xuân 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh. Đất nước thanh bình, non sông thống nhất, Bắc Nam sum họp một nhà, ước nguyện của Người “Nước Việt Nam là một - Dân tộc Việt Nam là một” đã thành hiện thực. Thời khắc lịch sử ngày 30/4/1975 vỡ òa hạnh phúc, và “Như có Bác trong ngày vui đại thắng”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về tư tưởng, đạo đức, phong cách để mỗi chúng ta học tập và làm theo. Di sản mà Bác để lại là những bài học quý giá trên nhiều lĩnh vực, từ công tác xây dựng Đảng, tổ chức cán bộ, quý trọng và chăm lo cho Nhân dân, đến các lĩnh vực AN-QP, y tế, giáo dục… Điều quý nhất ở Bác là tinh thần gương mẫu, nói đi đôi với làm, tận trung với nước, tận hiếu với dân, suốt đời cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Ngôi nhà sàn đơn sơ, đôi dép cao su mòn cũ, bộ quần áo kaki bạc màu, chiếc nón cối dãi dầu mưa nắng…, đủ để nói lên tất cả về lối sống giản dị, thanh cao của bậc vĩ nhân. Đúng như Tố Hữu đã viết về Bác: “Ôi lòng Bác vậy, cứ thương ta/ Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa/ Chỉ biết quên mình cho hết thảy/ Như dòng sông chảy nặng phù sa”!

Đất nước ta ngày càng phát triển, Nhân dân ta ngày càng ấm no hạnh phúc, vị thế Việt Nam ngày càng cao trên trường quốc tế. Lễ kỷ niệm 50 năm đất nước hòa bình, non sông thống nhất vừa khép lại nhưng dư âm về niềm tự hào vẫn còn ngân mãi trong lòng người. Tháng 5 lại về, chúng ta càng thêm nhớ Bác, nhớ đến những lời dặn dò và mong muốn của Bác kính yêu. Nhân dịp kỷ niệm sinh nhật Bác lần thứ 135 (19/5/1890-19/5/2025), chúng ta càng phải luôn trau dồi, học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người; cùng đoàn kết, chung sức, phấn đấu xây dựng đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

PHAN HUY THÙY