Thận trọng với các trào lưu Đông y trên mạng xã hội

Nhiều bài thuốc Đông y "truyền miệng" được mọi người háo hức thử nghiệm.

Một trong những trào lưu "bài thuốc Đông y" nổi bật gần đây là việc các cô gái trẻ Trung Quốc thi nhau ăn gan heo để "bổ huyết" và làm đẹp da. Hàng loạt video chia sẻ kinh nghiệm, với hashtag như "Ăn gan heo bổ máu" hay "Bí quyết da đẹp từ gan heo", thu hút hàng triệu lượt xem.

Xu hướng này cũng ngay lập tức lan truyền và hiện tại các nền tảng mạng xã hội tại Việt Nam cũng rầm rộ chia sẻ các bài viết như "bí quyết dưỡng nhan của con gái Trung Quốc" hay "Các tỷ tỷ Trung Hoa điên cuồng ăn gan heo để làm đẹp"... Theo các clip, sau khi mua gan heo về, cho vào ngâm trong sữa tươi khoảng 15 phút, rửa sạch rồi cho vào nồi nước thêm vài lát gừng cùng 1 thìa canh rượu nấu ăn, rồi luộc chín.

Vì công cuộc "thăng hạng" nhan sắc, không ít chị em đã lao theo trào lưu này. Có người luộc nguyên cả một khối gan heo lớn. Có người thái gan heo ra thành các miếng nhỏ hơn rồi ăn kèm sữa chua Hy Lạp, xúc xích, bánh quy, rau thơm... Rất nhiều người dùng mạng xã hội tin rằng việc tiêu thụ gan heo hàng ngày sẽ giúp cải thiện tình trạng thiếu máu, da dẻ sáng mịn, thậm chí giảm mụn và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Hàng loạt video chia sẻ kinh nghiệm "Bí quyết da đẹp từ gan heo".

Thực tế, Đông y cho rằng ăn gan heo có thể "dĩ tạng bổ tạng" (dùng tạng bổ tạng), từ đó hỗ trợ bổ huyết, dưỡng nhan, làm da hồng hào và mắt sáng. Từ góc nhìn khoa học hiện đại, gan heo là nguồn giàu sắt heme (dễ hấp thụ), vitamin B12, folate và vitamin A – những chất thiết yếu cho quá trình tạo hồng cầu và ngăn ngừa thiếu máu.

Tuy nhiên, gan heo cũng cần được sử dụng hợp lý và chế biến đúng cách. Tiêu thụ gan heo quá nhiều có thể gây tăng mỡ máu. Gan heo chứa lượng cholesterol cao (khoảng 300 - 400mg/100g) và chất béo bão hòa, vượt xa khuyến nghị hàng ngày. Các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo rằng những người có tiền sử mỡ máu cao hoặc béo phì nên tránh, và ngay cả người khỏe mạnh cũng chỉ nên ăn 1 - 2 lần/tuần với khẩu phần nhỏ.

Tương tự, thời gian gần đây, trên các trang mạng xã hội xuất hiện những lời quảng bá về phương pháp làm ấm tử cung lạnh với cam kết giúp phụ nữ cải thiện khả năng sinh sản, dễ thụ thai và giảm đau bụng kinh. Không ít người đã chi tiền triệu cho những buổi làm ấm tử cung này.

BS.CKII. Quan Vũ Ngọc, Phó Trưởng Khoa phụ, Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, cho biết khái niệm “tử cung lạnh” vốn có từ Đông y với tên gọi cung hàn hay bào cung hàn. Về bản chất, đây là tình trạng khí huyết không nuôi dưỡng tốt buồng tử cung và buồng trứng, dẫn đến suy giảm chức năng sinh sản.

Trào lưu làm ấm tử cung hiện nay thường được thực hiện qua xông hơi, hơ ngải cứu, chườm muối nóng hoặc dùng miếng dán giữ nhiệt. Theo bác sĩ Ngọc, các phương pháp này có thể giúp giảm đau bụng kinh tạm thời nhờ làm giãn cơ và mạch máu. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp ngọn, không tác động tới căn nguyên.

“Nếu đúng là tử cung lạnh, việc làm ấm có thể hỗ trợ phần nào. Nhưng thực tế, nhiều nơi mặc định tư vấn ai cũng bị tử cung lạnh rồi áp dụng liệu pháp nóng. Với những người vốn thuộc thể nhiệt, điều này có thể gây rối loạn, khiến cơ thể bốc hỏa, nổi mụn, bức bối khó chịu, thậm chí ảnh hưởng chức năng nội tiết,” bác sĩ Ngọc cảnh báo.

Quan trọng, các loại thảo mộc dùng để xông, ngâm chân như sả, gừng… chủ yếu chỉ có tác dụng tán phong hàn từ bên ngoài. Trong khi đó, tử cung lạnh thuộc dạng lạnh từ bên trong nên các biện pháp xông hơ, ngâm chân không thể điều trị tận gốc. Làm sai cách còn khiến khí huyết lưu thông kém, cơ thể mất nước.

Trào lưu làm ấm tử cung hiện nay thường được thực hiện qua xông hơi, hơ ngải cứu, chườm muối nóng hoặc dùng miếng dán giữ nhiệt.

Muốn biết bản thân có bị tử cung lạnh hay không, chị em nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa y học cổ truyền để được khám, và điều trị đúng cách. Lúc này, ngoài sử dụng thuốc Đông y, nếu muốn áp dụng các phương pháp làm ấm tử cung, bác sĩ sẽ xác định cơ địa người bệnh, tư vấn xông, chườm đúng cách mới mang lại hiệu quả.

Cũng bắt đầu từ mạng xã hội Trung Quốc rồi sau đó lan sang Việt Nam, trà dưỡng khí huyết từ Đông y được các KOL, beauty bloggers chia sẻ khiến nhiều người hào hứng tìm hiểu và thử nghiệm. Những món đồ uống được chế biến từ các nguyên liệu Đông y như táo đỏ, kỷ tử, đương quy, hoàng kỳ hay long nhãn trở nên thu hút nhờ hương vị thơm ngon, dễ uống, giúp cải thiện sức khỏe, tăng cường tuần hoàn máu và mang lại làn da hồng hào.

Bác sĩ Chu Thị Dung, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho biết, trong y học cổ truyền, khí huyết là hai yếu tố cốt lõi phản ánh trạng thái sức khỏe cơ thể. Khí là năng lượng sinh học, điều phối chức năng tạng phủ, kinh lạc và tuần hoàn. Huyết là chất dinh dưỡng, nuôi dưỡng mô và cơ quan, duy trì độ ẩm và hoạt động bình thường.

Khí huyết đóng vai trò quan trọng trong dinh dưỡng và bảo vệ cơ thể, cung cấp năng lượng, chất nuôi dưỡng, hỗ trợ miễn dịch và trao đổi chất. Khi khí huyết đầy đủ, người phụ nữ sẽ thấy sức khỏe ổn định, tinh thần nhẹ nhõm, nhan sắc cũng tươi tắn hơn.

Ngược lại, sự thiếu hụt khí huyết dễ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, sắc mặt nhợt nhạt, da khô, tóc rụng... Đây cũng là lý do nhiều chị em tìm đến các loại trà dưỡng khí huyết như một cách chăm sóc bản thân.

Trà Đông y tuy lành tính, nhưng sử dụng sai cách, sai liều có thể gây tác dụng phụ.

Trà dưỡng khí huyết từ táo đỏ, kỷ tử, hoàng kỳ, đương quy không phải mới xuất hiện mà đã được ghi chép trong các thư tịch cổ từ nhiều thế kỷ trước. Các loại trà này hỗ trợ bồi bổ khí huyết nhẹ nhàng, phù hợp cho người suy nhược. Tuy nhiên, chúng không thể thay thế thuốc thang hoặc điều trị y khoa đối với tình trạng khí huyết hư nặng, cần can thiệp chuyên sâu hơn.

Bên cạnh đó, trà Đông y tuy lành tính, nhưng sử dụng sai cách, sai liều có thể gây tác dụng phụ. Đương quy, kỷ tử dùng nhiều dễ gây tích nhiệt, dẫn đến nóng trong, nổi mụn hoặc táo bón. Đương quy còn có thể tăng nguy cơ chảy máu nếu dùng chung với thuốc chống đông...

Bên cạnh đó, nếu người dân mua phải dược liệu kém chất lượng, nhiễm nấm, tạp chất hoặc kim loại nặng cũng gây hại cho sức khỏe. Đặc biệt táo đỏ, kỷ tử, đương quy dễ bị làm giả hoặc xử lý bằng lưu huỳnh để chống mốc, gây kích ứng hô hấp, tổn thương gan thận nếu dùng lâu dài.

Hoài Phương