Tết từ một nơi cách Việt Nam nửa vòng Trái đất

Tết là khoảng thời gian để sum vầy, đoàn tụ đầm ấm của những người thân yêu. Nhưng với những người con xa xứ chưa thể trở về quê hương vì học tập, công việc thì vẫn luôn tìm kiếm, chuẩn bị cho mình và gia đình một cái Tết ấm áp và trọn vẹn nhất có thể.

Nhớ “mùi” của Tết

Tết đầu tiên tôi xa nhà là năm 2000, khi vừa tròn 24 tuổi. Thành phố Namur, thủ phủ của vùng nói tiếng Pháp ở Bỉ, là một thành phố rất nhỏ với chưa đến 500.000 dân.

Hai mươi lăm năm trước, du lịch ở đây còn chưa phát triển, Namur chủ yếu vẫn là một thành phố đại học và công nghiệp. Người nước ngoài rất ít, chợ châu Á, quán Việt đều không có, kể cả quán Tàu cũng chỉ có vài ba. Năm đầu tiên xa xứ, cả ký túc chỉ có tôi và một cô bạn người Thượng Hải là dân châu Á; dù không học cùng ngành, nhưng hai đứa khá quen thân. Những lúc rảnh rỗi, hai đứa thường nhảy tàu lên Bruxelles để mua thực phẩm châu Á.

Thời điểm Tết châu Á lại là mùa thi, mùa trả bài luận của các khóa sau Đại học. Chuyện gặm bánh mỳ, ăn trứng luộc qua ngày là chuyện thường. Tuy vậy, chiều 30 Tết vẫn không khỏi cảm thấy tủi thân, cô quạnh, thèm nhớ bữa cơm Tết cùng gia đình, nhớ mùi hương trầm vương vấn hòa quyện cùng mùi nem rán, mùi canh măng, mùi dứa xào... Để “thỏa” nỗi nhớ mong, Tết đầu tiên xa nhà, tôi cùng cô bạn người Hoa vào phố gọi điện cho gia đình, rồi cùng ăn cơm Tết kiểu Tàu ở quán.

Tái hiện lại những hình ảnh Tết Nguyên đán Việt Nam trên đất Canada. Ảnh: TTXVN

Ngày đó, điện thoại di động chưa phổ biến, điện thoại gọi Internet đều phải ra các phòng gọi IDD. Chiều 30 Tết, các phòng gọi đều kín mít, chỉ cần trả 500 franc Bỉ (khoảng 300.000 đồng) có thể “buôn chuyện” khoảng nửa tiếng, thế là hai đứa cũng xếp hàng rồi “ôm” buồng gọi. Nói chuyện với mẹ qua điện thoại, thấy tôi kêu thèm từ bánh chưng rán, chè kho, củ kiệu.., mẹ tôi xót con, dặn làm thịt đông cho có tí hương vị Tết và cũng để được lâu. Ra khỏi buồng gọi mà hai đứa cứ ôm nhau khóc rưng rức. Giờ này ở nhà, mọi người đang đón giao thừa, ngắm pháo hoa,… trong khi, hàng quán, phố xá Namur đã tịch mịch vắng vẻ.

Và chúng tôi đón giao thừa ở nơi xa xứ bằng bữa cơm Tết kiểu Tàu ở quán. Vào quán ăn, thấy chúng tôi là người châu Á, chủ quán xòe ra một tập bao lì xì, tặng lấy hên. Tôi không nghĩ ngợi gì, cứ rút đại, trong khi cô bạn còn chần chừ lựa chọn. Hóa ra, theo tập tục Trung Quốc, mỗi vỏ phong bao lì xì đều có mang một ý nghĩa gửi gắm trong đó. Sau khi đi ăn, cô bạn rủ ra ga mua pháo bông phụt để ngửi hương cho đỡ nghiền, và lên rìa tường thành cổ bắn pháo. Không chỉ có hai chúng tôi mà nhiều người châu Á khác cũng tụ tập ở đây. Đều là người xa xứ, chúng tôi cùng chúc tụng nhau những điều may mắn và ngửa cổ hét vang để xả bớt nỗi u ám tha phương một mình.

Không còn nỗi buồn

Tết Ất Tỵ năm 2025 lại là một cái Tết rất đặc biệt của tôi ở Canada. Đã là cái Tết thứ ba, tôi đón giao thừa trên đất nước đa sắc tộc này nhưng đây là cái Tết xa xứ đầu tiên của tôi có đầy đủ người thân bên cạnh.

Tết Nguyên đán là một trong những dịp lễ hội quan trọng ở Canada - nơi cộng đồng người Á chiếm tới trên 20% cơ cấu dân số. Người gốc Đông Á và Đông Nam Á ở Canada cũng đón năm mới với nhiều nét tương đồng với người Việt và các sắc tộc châu Á theo lịch mặt trăng.

Hàng năm, Thủ tướng Canada đều đọc thông điệp truyền hình và gửi thư chúc mừng Tết Nguyên đán đến từng cộng đồng người Á bằng nhiều ngôn ngữ: tiếng Việt, tiếng Hoa, tiếng Hàn…

Đại sứ Việt Nam tại Canada Phạm Vinh Quang và cùng TS. Trần Thu Quỳnh - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada (thứ hai từ phải sang) và đông đảo bà con người Việt tham dự sự kiện Xuân quê hương. (Ảnh: Trung Dũng - Phóng viên TTXVN tại Canada)

Từ đầu tháng Chạp, mọi ngời đã nô nức đi mua sắm cây cối, lau dọn, trang trí nhà cửa. Chợ hoa ở đây không được phong phú như Việt Nam nhưng vẫn có đủ mai, đào, quất, phong lan...

Ở các siêu thị, từ đầu tháng 1, bát đĩa, đèn trang trí, câu đối, phong bao lì xì và các sản phẩm Tết trang trí màu đỏ được bày ở ở những gian trung tâm nhất. Nhiều gia đình người Á truyền thống cũng cúng ông Công ông Táo và từ sau 23 tháng chạp, các cơ quan, công sở, láng giềng, họ hàng bắt đầu dành thời gian để đi “biếu” Tết.

Bạn bè người Canada và kiều bào thường có tập tục gửi cho nhau những thùng quýt và bưởi vì tin tưởng những trái cây này mang lại hạnh phúc, thịnh vượng, may mắn trong năm mới. Đặc biệt trái bưởi hồng da xanh từ Việt Nam luôn có ý nghĩa rất quan trọng trong ngày Tết Nguyên đán, với ý nghĩa năm mới gia đình đoàn viên, khang ninh, hạnh phúc.

Để đáp lại hàng xóm và các đối tác thường gửi quà cho chúng tôi dịp giáng sinh, cũng là để tranh thủ quảng bá văn hóa, ẩm thực và sản phẩm Việt, hàng năm, tôi cùng các con chuẩn bị từ rất sớm các đặc sản của Việt Nam để gửi tặng thầy cô, làng giềng và bạn bè.

Tết năm nào cũng vậy, mấy mẹ con cùng ngồi gói vài trăm cái nem đóng đá gửi biếu. Với những bạn Canada thân thiết, tôi còn gửi bánh chưng mứt dừa, để giới thiệu các đặc sản Việt Nam ngày Tết.

Kẹo lạc Việt tại một siêu thị ở Canada chạy khuyến mại đón Tết

Đối với những người làm công tác phát triển thị trường ở nước ngoài như tôi, dịp Tết cổ truyền còn là cơ hội “hợp lý” để quảng bá, giới thiệu các sản phẩm ẩm thực Việt Nam tới các đối tác Bộ ngành, các Hiệp hội nhập khẩu và đoàn ngoại giao của các nước đặt tại Canada. Trong túi quà ngày Tết của Thương vụ Việt Nam tại Canada, nước mắm, bánh tráng, nấm hương, kẹo lạc, hạt điều, mứt trái cây sấy khô và cà phê luôn là những lựa chọn hàng đầu.

Cách Hà Nội nửa vòng Trái đất, vì vậy, năm nào ở nơi xa, chúng tôi cũng được may mắn đón giao thừa hai lần: đầu tiên là những lời chúc từ người thân, đồng nghiệp và bạn bè trong nước rồi đến các đồng nghiệp và bạn bè ở sở tại. Tết Nguyên đán năm nay rơi vào ngày làm việc của Canada, vì vậy, các gia đình thường tổ chức tất niên và gặp mặt đầu năm vào dịp cuối tuần để cùng chúc nhau một năm mới thịnh vượng.

Nhập gia tùy tục, các bữa cơm gia đình tôi mời bạn bè và láng giềng ở Canada vẫn có đầy đủ các món ăn ngày Tết cổ truyền của người Việt nhưng lại được pha chế từ các nguyên liệu của Canada như phở tôm hùm, nem cá hồi, nộm bưởi thịt bò khô Canada, sò điệp nướng siro lá phong...

Canada là đất nước đa sắc tộc và đông người Á nên đúng là không thiếu thứ gì để đón Tết Việt. Xa xứ nhưng gia đình tôi vẫn có đủ dưa hành, thịt gà lá chanh, thậm chí cả lá mùi già để tắm tẩy trần cuối năm. Vui nhất ở Canada, vào dịp Tết Nguyên đán với kiều bào người Việt có lẽ là hoạt động Tết cộng đồng. Đây là dịp bà con ở khắp các tỉnh bang được về tụ họp quây quần bên nhau. Bà con đều vui mừng được thưởng thức cùng nhau các món ăn ngày Tết của Việt Nam, nem, xôi gấc hạt sen, bánh chưng, thịt gà luộc…

Đặc biệt năm nay, với việc lần đầu tiên trái vải thiều nhập vào hệ thống siêu thị Canada, bà con còn được thưởng thức món tráng miệng chè vải thạch dừa, gợi nhớ thêm hương vị quê hương. Các hội nhóm kiều bào và sinh viên đều được khuyến khích tham gia các tiết mục văn nghệ, trình diễn áo dài. Mặc quốc phục trình diễn catwalk trong làn điệu âm nhạc Việt Nam chắc chắn là những dấu ấn ngày Tết không thể quên đối với các cháu ở nước ngoài.

Đón Tết xa xứ đã không còn là nỗi buồn tịch mịch vì cảm giác tha hương, cô quạnh, thiếu thốn với tôi và nhiều kiều bào. Hai mươi lăm năm, công nghệ viễn thông và các công cụ giao tiếp qua Internet đã trở nên thuận tiện với mức giá hợp lý. Các đường bay cũng được mở ra trực tiếp ngày càng nhiều giữa Việt Nam và thế giới. Sự hội nhập quốc tế và vị thế của Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu cũng ngày càng rõ ràng. Sự lan tỏa của các sản phẩm Việt đã ngày càng giúp rút ngắn khoảng cách, tăng sự yêu thương, gắn kết với Tổ quốc của mọi thế hệ người Việt xa xứ trong sự tự hào.

TS. Trần Thu Quỳnh - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada