Tết đầu tiên của người Hà Nhì xã Thu Lũm sau sáp nhập

Tết cổ truyền của dân tộc Hà Nhì ở xã Thu Lũm mang bản sắc văn hóa độc đáo.

Không giống nhiều dân tộc khác, Tết cổ truyền của người Hà Nhì ở xã Thu Lũm (Lai Châu) diễn ra sớm hơn, không cố định ngày; thường vào dịp tháng 11 dương lịch, thời điểm người Hà Nhì cho rằng có thể nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả.

Là năm đầu tiên sau sáp nhập bà con người Hà Nhì ở xã Thu Lũm mới (xã Thu Lũm được sáp nhập từ xã Ka Lăng và xã Thu Lũm cũ) đón tết cổ truyền dân tộc bằng bữa cơm cộng đồng với 116 mâm cỗ. Tết cổ truyền là dịp vui, năm nay nay vui hơn vì bà con Hà Nhì được đón nhận bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể đối với nghệ thuật "xòe Hà Nhì" và diễn xướng "Xa nhà ca"; đồng thời lần đầu tiên người dân của 16 bản của xã tổ chức bữa cơm đoàn viên chung tại trung tâm xã.

Bà con chuẩn bị đồ ăn cho bữa cơm chung tại trung tâm xã.

Anh Lý Lòng Cà một người dân ở bản Gò Khà chia sẻ, gia đình và bà con trong bản vui lắm, ngoài tết riêng của mỗi gia đình như mọi năm, năm nay có thêm cái tết chung của toàn xã. Bữa cơm chung ngoài bà con trong bản còn rất nhiều anh em, bạn bè ở nơi khác về tham dự cùng. Mọi người đều rất hứng thú với tết cổ truyền và văn hóa truyền thống của dân tộc chúng tôi; đó quả thật là cơ hội để bản sắc văn hóa Hà Nhì lan tỏa rộng khắp, ai cũng biết đến.

Thu Lũm là vùng đất thượng nguồn sông Đà, nơi cư trú tập trung của đồng bào Hà Nhì. Dịp tết cổ truyền của dân tộc Hà Nhì là dịp để gia đình sum vầy, con cháu tưởng nhớ tổ tiên; cộng đồng nhìn lại một năm đã qua và hướng tới năm mới với niềm tin, hy vọng. Những nghi lễ truyền thống, trang phục rực rỡ, điệu múa, lời ca và các món ăn đậm đà bản sắc đã tạo nên một bức tranh văn hóa độc đáo và sâu lắng tình người.

Bữa cơm cộng đồng đón năm mới theo lịch truyền thống của người Hà Nhì ở Thu Lũm.

Chị Lỳ Chùy Xó, một người bản Mé Gióng (xã Thu Lũm), lấy chồng ở huyện Lục Xuân (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc). Năm nay, sau 14 năm xa quê, chị Xó mới quay trở về quê ăn Tết. Chị Xó rất bất ngờ bởi quê mình thay đổi quá nhiều. Con đường đất ngày chị theo chồng về xứ người đã thay bằng đường bê tông rộng rãi, nhà mẹ đẻ của chị là nhà trình tường cũng đã thay bằng ngôi nhà xây khang trang. Chị Xó xúc động chia sẻ: “Khi mới về đầu bản, tôi không còn nhận ra bản mình; trung tâm bản vào ngày Tết đông như phố. Gia đình tôi ở bên kia cũng là người Hà Nhì, cũng có Tết dân tộc truyền thống như bên mình; nhưng Tết cũng chỉ tổ chức nội bộ gia đình và trong phạm vi bản, không rầm rộ, đông vui kiểu cả xã đi ăn tết như ở quê mình...

Du khách hào hứng chụp ảnh cùng bà con.

Với người Hà Nhì, Tết là dịp ca ngợi, gìn giữ, truyền dạy và lan tỏa tinh hoa văn hóa dân tộc. Những giá trị truyền thống tốt đẹp được tiếp nối qua các thế hệ; điệu xòe rộn ràng, bản trường ca “Xa Nhà Ca” da diết, lễ nghi, trang phục, ẩm thực, tiếng nói và phong tục... góp phần tạo nên linh hồn văn hóa Hà Nhì độc đáo cho vùng đất nơi cực Tây Tổ quốc.

Ông Nguyễn Văn Thơi, du khách đến từ Hưng Yên, chia sẻ cảm nhận: “Tôi từng nghe bạn bè kể về phong tục và bản sắc văn hóa các dân tộc Lai Châu, nhưng không ngờ phong phú đến vậy. Tôi tình cờ đến đây vào dịp Tết cổ truyền của người Hà Nhì. Tôi ấn tượng khi họ giữ được bản trường ca hàng nghìn câu truyền miệng qua nhiều thế hệ, những điệu múa, điệu xòe và trang phục phụ nữ rất đẹp. Tôi đã chụp nhiều ảnh và chắc chắn sẽ quay lại để khám phá thêm con người, văn hóa và cảnh sắc nơi đây.”

Văn hóa truyền thống của người Hà Nhì ở Thu Lũm rất độc đáo, đặc sắc.

Ông Lê Thanh Tâm - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thu Lũm cho biết: Chúng tôi đã họp và thống nhất với các bản về việc tổ chức ngày ngày tết chung trước khi năm mới theo ngày truyền thống của bà con diễn ra một ngày. Mục đích là để phát huy tối đa bản sắc văn hóa truyền thống và xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trong xã. Đồng thời, mong muốn hơn nữa là để người dân và du khách thập phương khi về Thu Lũm được dự cái tết truyền thống đoàn viên, trọn vẹn cùng bà con. Qua đó quảng bá rộng rãi hình ảnh, văn hóa, truyền thống cũng như đất và người Thu Lũm đến với cả nước. Cùng với sự quyết tâm, nỗ lực của chính quyền địa phương, hy vọng trong tương lai gần Thu Lũm sẽ là điểm đến lý tưởng của người dân, du khách và cả những nhà đầu tư.

TRẦN TUẤN - THÁI THỊNH