Tạo không gian phát triển cho doanh nghiệp tư nhân

Doanh nghiệp tư nhân được mở ra một không gian tăng trưởng mới. Ảnh: H.H.

Gia tăng làn sóng khởi nghiệp

Nghị quyết 68-NQ/TW (Nghị quyết 68) ban hành ngày 4/5/2025 được xem là một dấu mốc lịch sử, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc đưa kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân trong giai đoạn mới.

Ông Trương Gia Bình – Chủ tịch Tập đoàn FPT, đại diện Ban IV– Ban tư vấn Phát triển kinh tế tư nhân chia sẻ, Nghị quyết 68 giống như một tia sáng giữa bối cảnh địa chính trị, kinh tế khó khăn.

Kể từ khi Nghị quyết 68 ra đời, làn sóng khởi nghiệp đã gia tăng. Chỉ tính trong 2 tháng trở lại đây, từ tháng 6/2025, cả nước có thêm hơn 24 nghìn doanh nghiệp (DN); tháng 7/2025, tăng thêm hơn 16 nghìn DN, đưa tổng số DN thành lập 7 tháng của năm 2025 lên gần 108 nghìn, số vốn tăng thêm của DN đang hoạt động đạt hơn 2,4 triệu tỷ đồng, tăng hơn 186% so với cùng kỳ năm 2024. Trong 7 tháng, cả nước có thêm 536 nghìn hộ kinh doanh, tăng 165% so với cùng kỳ; ghi nhận hơn 66,3 nghìn DN quay trở lại hoạt động, tăng gần 50% so với cùng kỳ.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn, bất ổn địa chính trị, trong nước, các địa phương tích cực, khẩn trương triển khai chính quyền 2 cấp, số lượng DN thành lập gia tăng chứng minh khu vực kinh tế tư nhân có những thay đổi đáng kể.

Tại Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng đã phác họa một bức tranh sinh động về sức sống, sự năng động và khát vọng vươn lên của cộng đồng DN tư nhân trên địa bàn như sau: Tại làng gốm Bát Tràng các nghệ nhân trẻ kết hợp tinh hoa truyền thống với công nghệ in 3D để tạo ra sản phẩm tinh xảo xuất khẩu sang châu Âu. Tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, những kỹ sư phát triển giải pháp trí tuệ nhân tạo phục vụ y tế cộng đồng, vươn ra thị trường quốc tế.

Tại các khu, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao của Hà Nội, nhiều DN tư nhân đang mở rộng sản xuất, ứng dụng công nghệ tiên tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm và từng bước tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị khu vực và quốc tế.

“Tất cả tạo nên bức tranh sinh động về sức bật và khát vọng vươn lên của cộng đồng DN Thủ đô. Từ những DN nhỏ và vừa đến các tập đoàn lớn. Chính họ đang tạo nên những “mạch máu” nuôi dưỡng kinh tế mới của thành phố, bản sắc được định hình bởi tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và nền tảng văn hóa ngàn năm Thăng Long – Hà Nội,” ông Dũng nói.

Bên cạnh đó, ông Trương Việt Dũng khẳng định vai trò của Nghị quyết 68 với tinh thần chính quyền kiến tạo, phục vụ, lấy DN và người dân làm trung tâm; Tôn trọng DN, doanh nhân, xem doanh nhân là “chiến sĩ trên mặt trận kinh tế”; Nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; tạo dựng và củng cố niềm tin vững chắc giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân.

Theo TS Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, chủ trương của Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân thể hiện rõ việc đối xử công bằng, bình đẳng với kinh tế tư nhân, xây dựng mối quan hệ giữa chính quyền và DN cởi mở, thân thiện, đồng hành, liêm chính, kiến tạo phát triển. Coi DN là đối tượng “phục vụ” thay vì đối tượng “quản lý”, đảm bảo nguyên tắc nói đi đôi với làm.

Lượng hóa mục tiêu, tạo sức bật cho doanh nghiệp

DN tư nhân được mở ra một không gian tăng trưởng mới song chính cộng đồng DN tư nhân cũng cần thêm giải pháp để thúc tăng trưởng.

TS Trần Văn Thế - Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và phát triển InDel phân tích, sức cạnh tranh yếu và phụ thuộc nhiều vào tín dụng ngân hàng là điểm hạn chế của đội ngũ DN. Hệ thống luật pháp, chính sách liên quan đến DN còn bất cập, thiếu đồng bộ. DN tư nhân vẫn cảm thấy “chưa được đối xử bình đẳng”, nhất là trong các dự án hợp tác công tư.

Từ đó, TS Trần Văn Thế cho rằng, để khu vực kinh tế tư nhân thực sự phát triển và tạo ra bứt phá, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, minh bạch và ổn định, đặc biệt trong các lĩnh vực đang là điểm nghẽn như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công tư. Cải cách thủ tục hành chính cần đi vào thực chất, nhằm giảm thời gian và chi phí tuân thủ cho DN.

Ông Thế dẫn chứng, việc DN triển khai một dự án phải xin tới 100 dấu, với 80% văn bản chỉ kết thúc bằng những cụm từ chung chung như “tuân thủ các quy định của pháp luật” – khiến việc lấy ý kiến trở nên hình thức, không còn nhiều giá trị thực tế. Ngoài ra, việc phân quyền cho cấp cơ sở tuy đã có nhưng lại thiếu hướng dẫn cụ thể, khiến nhiều lĩnh vực vẫn bị tắc nghẽn trong triển khai.

Ông Hoàng Công Đoàn - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cho biết, chưa bao giờ doanh nhân được Đảng và Nhà nước ghi nhận vai trò rõ ràng như hiện nay. Đây là sự khích lệ rất lớn.

Để các nghị quyết đi vào thực tiễn, ông Đoàn đề xuất tháo gỡ ngay các vướng mắc, khó khăn của những dự án DN tư nhân đang triển khai. Bên cạnh đó, DN nhỏ, vừa và đặc biệt là siêu nhỏ nếu phát triển quá nhanh dễ bị “bỏ lại phía sau”, giống như người đi xe đạp bị té nước khi xe ô tô chạy vụt qua. Ngay trong Hội Doanh nhân trẻ, chỉ khoảng 5% hội viên là DN lớn, còn lại chủ yếu là DN nhỏ và siêu nhỏ. Đại diện DN cũng nhấn mạnh bất cập về pháp luật đang đánh đồng chủ DN hoặc người đại diện pháp luật với tổ chức DN. Khi cá nhân này vướng pháp lý, DN gần như bị tê liệt dù vẫn còn đủ năng lực hoạt động, cần tách bạch rõ để đảm bảo tính liên tục trong sản xuất, kinh doanh.

Thực tế chỉ ra, muốn DN tư nhân lớn mạnh, điều cốt yếu cần làm là cải thiện môi trường kinh doanh. Cải cách hành chính phải đặt trọng tâm vào việc tháo bỏ các rào cản bất hợp lý để người dân và DN được tự do sáng tạo, kinh doanh tất cả những gì pháp luật không cấm. Trên tinh thần đó, cần thành lập một bộ phận thường trực có trách nhiệm tiếp nhận và xử lý phản ánh từ DN, người dân và báo chí về các thủ tục rườm rà, chi phí ngầm, thái độ không chuẩn mực hoặc gây phiền hà từ các cơ quan công quyền. Đặc biệt tại các địa phương cần phân phân công, phân cấp, phân nhiệm rõ ràng trong việc giải quyết thủ tục hành chính.

Nuôi dưỡng sáng tạo cho thế hệ trẻ

Ông Nguyễn Văn Hà - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hà Nội đánh giá điểm nổi bật của Nghị quyết 68 là đã thay đổi cách thức tiếp cận trong hoạch định chính sách, lượng hóa các mục tiêu cải cách và lấy kết quả thực tế làm tiêu chí đánh giá. Trước đây, các mục tiêu cải cách thường dừng ở mức khái quát, chung chung thì lần này đã lượng hóa rõ các chỉ tiêu, mục tiêu cải cách và coi đây là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương.

Nói như TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đã có sự thay đổi căn bản nhận thức phát triển. Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, vậy phải thể hiện như thế nào để dốc sức toàn bộ cho kinh tế tư nhân. Muốn phát triển được DN, điều quan trọng là mở ra “không gian cơ hội” cho DN.

Trong cuộc làm việc với đại diện cộng đồng DN hồi cuối tháng 7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh, cần tạo thể chế, cơ chế thuận lợi, thông thoáng để huy động sức mạnh tổng hợp, nguồn vốn của toàn dân, toàn xã hội, khu vực kinh tế tư nhân. Thể chế là một nguồn lực, là động lực cho sự phát triển, do đó, cần tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế để Nghị quyết 68 mang lại hiệu quả tương tự "khoán 10" trong nông nghiệp trước đây.

Cùng với đó, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, tiếp cận bình đẳng các nguồn lực của đất nước; xây dựng niềm tin cho nhân dân, DN, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và DN; hỗ trợ nguồn lực (thuế, phí, lệ phí…), tin tưởng giao nhiệm vụ cho khu vực kinh tế tư nhân. Từ đó, tạo động lực, truyền cảm hứng, khuyến khích sự tham gia, hưởng ứng tích cực của người dân trong lập nghiệp, phát triển kinh tế tư nhân với tinh thần yên tâm, tin tưởng, phấn khởi…

Nhấn mạnh yếu tố hỗ trợ DN khởi nghiệp, ông Nguyễn Đình Thắng, Chủ tịch HĐQT Hồng Cơ Group, Phó Chủ tịch Hội tin học Việt Nam cho rằng: Cần "cầm tay chỉ việc", hướng dẫn từng bước để DN làm quen công nghệ và tham gia kinh tế số. Việc hỗ trợ ban đầu, như gian hàng miễn phí trên sàn thương mại điện tử, tư vấn chính sách và hỗ trợ từ ngân hàng, sẽ giúp họ vượt rào cản. Ông Thắng dẫn ví dụ, cá kho làng Vũ Đại từ đặc sản địa phương đã vươn ra toàn quốc, thậm chí quốc tế nhờ nền tảng số.

Tuy nhiên, bền vững không chỉ nằm ở việc chuyển đổi DN hiện có, mà còn ở việc nuôi dưỡng sáng tạo cho giới trẻ – nguồn gốc của DN tương lai. Theo ông Thắng, để khởi nghiệp thành công, 3 yếu tố then chốt gồm: sáng tạo (làm khác, làm hay hơn), kết nối (giữa DN, nhà nước, viện-trường) và chia sẻ (kiến thức, kinh nghiệm, nguồn lực). Vì vậy, cần chính sách đặc biệt cho startup, tạo môi trường khuyến khích đổi mới và hợp tác.

T.Hằng – P.Vân