Tạo cú hích, tiền đề để Thủ đô phát triển

Luật Thủ đô 2024

Hoạt động thí nghiệm, thực hành trong đào tạo, nghiên cứu của cán bộ giảng viên, sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: N.M

Hệ sinh thái hoàn chỉnh, thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu

Chia sẻ ý kiến về dự thảo 6 Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 57 - NQ/TW và Luật Thủ đô 2024 trong lĩnh vực khoa học công nghệ, PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ tri thức TP Hà Nội cho biết, trong khoảng thời gian ngắn, TP Hà Nội đã chỉ đạo lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu tinh thần của T.Ư mà còn cụ thể hóa ngay thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện và Luật Thủ đô 2024. Đây là bước đi thể hiện tính tiên phong, chủ động và quyết liệt của Hà Nội trong việc biến “chủ trương” thành “hành động thực tế”.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, 6 Nghị quyết: (1) Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của TP Hà Nội; (2) Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của TP Hà Nội (thực hiện Khoản 1; điểm d Khoản 3; Khoản 5 Điều 23 của Luật Thủ đô); (3) Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại TP Hà Nội (thực hiện Điều 25 Luật thủ đô); (4) Nghị quyết thông qua Đề án “Thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội”; (5) Nghị quyết phê duyệt Đề án thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm TP Hà Nội (Thực hiện Điều 36 của Luật Thủ đô); (6) Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội. Các Nghị quyết này đã bao quát nhiều khía cạnh: từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ, đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế, nếu không hành động nhanh và đồng bộ, Hà Nội sẽ mất lợi thế. 6 Nghị quyết chính là “gói giải pháp cấp tốc” để nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức.

Bà Bùi Thị An cho rằng, cần rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm thực thi: phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp; tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không có người chịu trách nhiệm cuối cùng”; xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả theo mốc thời gian cụ thể (6 tháng - 1 năm). Đồng thời, gắn Nghị quyết với nhu cầu thực tiễn của Thủ đô. Các chính sách phải “chạm” đúng nhu cầu DN, viện - trường, cộng đồng khởi nghiệp; tránh hình thức, tập trung giải quyết ngay những “điểm nghẽn” lớn: thủ tục hành chính, vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ, cơ chế thử nghiệm mới.

Ngoài ra cần đảm bảo nguồn lực: bố trí đủ ngân sách cho từng Nghị quyết, đồng thời huy động xã hội hóa (DN, quỹ đầu tư, hợp tác công - tư). Đặc biệt với Quỹ đầu tư mạo hiểm và hệ sinh thái khởi nghiệp, cần cơ chế rõ ràng để dòng vốn “chảy” vào đổi mới sáng tạo mà không bị ách tắc.

Thể chế đúng và trúng sẽ tạo động lực phát triển cho Thủ đô

Cùng góp ý vào 6 dự thảo Nghị quyết trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, GS.TS khoa học Nguyễn Đình Đức, Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, thể chế đúng và trúng sẽ tạo động lực phát triển cho Thủ đô. Việc Quốc hội ban hành Luật Thủ đô 2024 là bước tiến vượt bậc, mở ra nhiều cơ chế đặc thù cho Hà Nội. Thể chế tốt sẽ là nền tảng để TP triển khai hiệu quả các nghị quyết T.Ư, trong đó có giáo dục - đào tạo và đổi mới sáng tạo.

GS.TS Nguyễn Đình Đức cho biết thêm, TP Hà Nội cần chỉ đạo cụ thể để các địa phương không chỉ chuyển đổi số mà còn khơi dậy tiềm năng nội tại nhằm phát triển công nghệ cao. Ông đề nghị TP ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

GS.TS Nguyễn Đình Đức đánh giá cao trong 6 Nghị quyết của TP là chính sách thu hút chuyên gia nước ngoài. Ông cho rằng, ngoài chế độ chính sách, cần có sự đồng hành của toàn bộ hệ thống chính trị để hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh, gắn kết với môi trường quốc tế. Quan trọng nhất là phải có cơ chế công khai, minh bạch. Chỉ khi đó Hà Nội mới thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Cùng chung sự nhất trí với 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND TP dự kiến ban hành, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch điều hành Tập đoàn công nghệ CMC cho biết 6 Nghị quyết này được thông qua sẽ tạo cú hích, tiền đề để cho Thủ đô phát triển. Ông Nguyễn Trung Chính bày tỏ mong muốn HĐND sớm thông qua, triển khai các Nghị quyết, trong quá trình triển khai còn vướng mắc thì sẽ tháo gỡ, điều chỉnh cho phù hợp.

Theo ông Nguyễn Trung Chính, để các Nghị quyết được thông qua, triển khai đạt hiệu quả thì rất cần có cơ quan đầu mối, điều phối hoạt động như Sở KH&CN, Sở Tài chính,… Song song với 6 Nghị quyết thì cần xây dựng kế hoạch triển khai cho từng giai đoạn.

“Chúng tôi đã phối hợp với Sở KH&CN và Khu công nghệ cao Hòa Lạc triển khai 2 Nghị quyết về Trung tâm đổi mới sáng tạo, chúng tôi rất mong sớm được thông qua, TP có những ưu đãi, hỗ trợ để triển khai hiệu quả. TP đã có những hướng dẫn về mô hình Trung tâm đổi mới sáng tạo và mô hình hợp tác 3 nhà do đó tháo gỡ nhiều vướng mắc hơn so với giai đoạn đang xây dựng Nghị quyết vì hiện nay đã có Nghị quyết về phối hợp công tư. Vấn đề bây giờ là cần triển khai nhanh các Nghị quyết để tạo ra những hiệu quả cụ thể”, ông Nguyễn Trung Chính chia sẻ.

Giám đốc Sở KH&CN TP Hà Nội Trần Anh Tuấn cho biết, dự thảo 6 Nghị quyết trên dự kiến sẽ được HĐND TP xem xét, thông qua tại kỳ họp HĐND tháng 9/2025. Nội dung các Nghị quyết thể hiện tinh thần đổi mới mạnh mẽ và mang tính đột phá nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô 2024 và Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Các Nghị quyết không chỉ tạo hành lang pháp lý đồng bộ mà còn mở ra những cơ chế mới, vượt trội để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô. Các dự thảo Nghị quyết đã được công khai lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử của TP, góp ý của các đơn vị liên quan, gửi Sở Tư pháp thẩm định và xin ý kiến phản biện xã hội qua Ủy ban MTTQ TP với từng Nghị quyết.

Trong các Nghị quyết trên, lần đầu tiên quy định cơ chế lập dự toán cho nhiệm vụ khoa học - công nghệ cấp cơ sở, kết hợp với chính sách thu hút nhân tài và cơ chế khoán chi linh hoạt, giúp đơn giản hóa thủ tục và tăng hiệu quả quản lý. Song song, Hà Nội chủ động phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thông qua đầu tư hạ tầng, khuyến khích hợp tác công - tư, hỗ trợ DN trong chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo theo từng giai đoạn phát triển mà không áp dụng mức trần cứng nhắc.

Đặc biệt, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) là chính sách chưa có tiền lệ, cho phép DN thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới trong môi trường an toàn, tháo gỡ khoảng trống pháp lý và nâng cao sức cạnh tranh. Bên cạnh đó, việc thành lập Sàn Giao dịch công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm và Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội sẽ tạo dựng hạ tầng hiện đại, nguồn vốn linh hoạt và không gian hội tụ tri thức - công nghệ - tài chính, biến Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước và khu vực.

Thanh Xuân