Cần cho thí điểm tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ

Phiên họp 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 5-9 đã thảo luận, cho ý kiến về dự luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi).

Một số ý kiến của các ủy viên đã đề cập đến những xu hướng mới của hàng không dân dụng thế giới và khuyến nghị cần có quy định cho hàng không dân dụng Việt Nam.

Chưa rõ chính sách cho hàng không tầm thấp

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh cần phải có một chính sách về phát triển kinh tế không gian tầng thấp, độ cao từ 1.000 m trở xuống. Vì trong dự luật chưa rõ chính sách.

“Không gian tầm thấp này chưa có dòng nào trong khi mục đích, yêu cầu xây dựng luật có ghi tạo điều kiện để phát triển kinh tế không gian tầng thấp” - ông nói và nhắc lại tháng 10-2024, Thường vụ đã đề nghị Chính phủ khi nói về quản lý tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ phải có quy định tạo điều kiện cho ngành phát triển. Đồng thời, đề nghị Chính phủ nên xây dựng chiến lược về phát triển kinh tế không gian tầm thấp này và có các quy định về luật để tạo môi trường phát triển thuận lợi.

“Giờ các đồng chí xem triển lãm có rất nhiều công ty tư nhân, cả doanh nghiệp nhà nước sản xuất tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ phục vụ cả công nghiệp, cả nông nghiệp và cả dịch vụ” - ông Phương nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu tại phiên họp. Ảnh: QH

Theo ông, một số nước tiên tiến đã phát triển ngành này. Với Việt Nam, lĩnh vực này cũng phù hợp với “bộ tứ nghị quyết chiến lược” để tạo mô hình tăng trưởng mới và động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế. “Tuy nhiên, trong luật này không có một đề cập nào. Thế giờ quản lý thế nào trong giai đoạn bùng nổ như thế, tôi thấy thiếu chính sách này” - ông Phương nhìn nhận.

Nếu phát triển lĩnh vực này, ông Phương cho rằng sẽ phục vụ hiệu quả cho cả nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và quốc phòng, an ninh. Nếu không có chính sách thì “không biết quy hoạch hạ tầng thế nào” vì mới chỉ có sân bay cho tầm cao.

Chính sách để phát triển sản xuất chế tạo tàu bay, phương tiện bay và điều hành bay, vận dụng công nghệ AI cũng cần được phân cấp phân quyền để phù hợp với chủ trương tạo môi trường pháp lý thuận lợi để triển khai thực hiện bốn bộ tứ nghị quyết chiến lược.

“Các nước như Mỹ, Hàn Quốc, kể cả vừa rồi chúng tôi đi trao đổi nghiên cứu Trung Quốc thì người ta đã hình thành hệ sinh thái về kinh tế không gian tầm thấp và hệ sinh thái sản xuất bằng 70% sản lượng toàn cầu. Quy mô 2024 là 700 tỉ nhân dân tệ, 2025 là 1.500 tỉ nhân dân tệ và họ phấn đấu 2035 là 3.500 tỉ nhân dân tệ. Hiện Trung Quốc đã hiện thực hóa rồi” - ông Phương nêu và nhắc lại là Việt Nam chưa có luật, chưa đề cập gì.

Nên có cơ chế thí điểm

Ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, bày tỏ "rất tâm đắc và hoàn toàn thống nhất" với Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương.

Ông nói kinh tế tầm thấp giờ trở thành tương đối phổ biến và đề nghị không nên quy định quá chi tiết cụ thể trong luật hàng không dân dụng nhưng phải quy định mức khung và có thể cho phép các cơ chế thí điểm.

“Quản lý có thể nằm ở một chương bên luật phòng không nhân dân nhưng để khuyến khích phát triển thì nên đưa về hàng không dân dụng và có những điều luật quy định tính chất nguyên tắc để cho phép thí điểm, cho phép sản xuất, cho phép ứng dụng” - ông Huy nêu ý kiến.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu ý kiến. Ảnh: QH

Trước đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Chính phủ cần có chiến lược quốc gia về kinh tế tầm thấp. Sửa Luật Hàng không dân dụng Việt Nam nên đưa vào một số nguyên tắc khung để tạo điều kiện cho ngành kinh tế này, nhất là hàng không không gian tầm thấp này phát triển.

“Cũng có thể có điều khoản giao Chính phủ có chính sách để tổ chức thử nghiệm có kiểm soát giao hàng các thành phố lớn sử dụng eVtol (máy bay điện cất cánh thẳng đứng) để giao hàng, nông nghiệp công nghệ cao và sử dụng UAV các vùng nông nghiệp trọng điểm như đồng bằng sông Hồng, ĐBSCL. Nâng cao trực thăng điện cho những vùng nào có thể thử nghiệm, UAV cứu hộ cứu nạn trên biển và phục vụ quốc phòng an ninh rất hiệu quả” - ông Phương đề xuất.

Theo ông, ngay chuyện xử lý các tình huống trong phòng thủ dân sự và tình huống khẩn cấp dùng UAV hay eVtol vận chuyển hàng còn rẻ hơn gấp mấy lần dùng cả trực thăng để thả hàng cho bà con.

“Trong thực tiễn, tôi có gặp gỡ, trao đổi một số doanh nghiệp sản xuất rất thành công, xuất khẩu cũng có, thực hiện trong nước cũng có. Họ cũng yêu cầu sửa đổi ngay Nghị định 36/2008 liên quan đến phương tiện bay tầm thấp, phương tiện bay siêu nhẹ. Ý muốn nói là sự cần thiết từ thực tiễn và điều chỉnh pháp luật rất rõ” - ông Phương cho hay.

CHÂN LUẬN