Tăng tiểu cầu tiên phát có nguy hiểm không?

Bệnh tăng tiểu cầu tiên phát có thể gặp ở tất cả các độ tuổi. Tuy nhiên, thường gặp ở độ tuổi 50-60, thậm chí là 80-90 tuổi, ngoài ra cũng gặp phụ nữ độ tuổi sinh đẻ từ 20-40 tuổi.

Thế nào được gọi là tăng tiểu cầu tiên phát?

Đây là một bệnh máu ác tính do tăng sinh không kiểm soát các mẫu tiểu cầu (các tế bào "mẹ" sinh ra tiểu cầu) trong tủy xương.

Tăng tiểu cầu tiên phát là bệnh máu ác tính, tiến triển mạn tính, còn được gọi là tiền ung thư máu.

Máu có 3 loại tế bào chủ yếu gồm: hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Mỗi loại tế bào máu sẽ có vai trò và chức năng khác nhau. Trong đó, tiểu cầu tham gia vào quá trình đông, cầm máu, giữ cho cơ thể không bị chảy máu (chảy máu do va chạm, chấn thương, phẫu thuật, …).

Số lượng tiểu cầu bình thường ở trong máu dao động từ 150G/L – 450G/L. Khi số lượng tiểu cầu được sinh ra quá nhiều, lớn hơn 450 G/L được coi là tăng tiểu cầu.

Tăng tiểu cầu tiên phát nguy hiểm như nào?

Đa phần người mắc tăng tiểu cầu tiên phát thường không có triệu chứng và bệnh tiến triển tương đối thầm lặng và từ từ. Ở một số trường hợp, nhất là nhóm đối tượng có nguy cơ cao, có thể xuất hiện những triệu chứng nguy hiểm tính mạng như chảy máu và tắc mạch, dẫn đến các hệ lụy như nhồi máu não, nhồi máu cơ tim.

Đối với những bệnh nhân có bệnh nền như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh lý mạch máu ngoại biên,… thì bản thân những bệnh nền cũng có thể thúc đẩy bệnh cảnh tăng tiểu cầu tiên phát đến những tình trạng nguy kịch.

Một hệ quả của bệnh tăng tiểu cầu tiên phát là bệnh có thể diễn tiến thành bệnh xơ tủy thứ phát – một bệnh lý có tiên lượng cho người bệnh xấu hơn rất nhiều so với ban đầu.

Bệnh nhân bị tăng tiểu cầu tiên phát có thể không có bất kì triệu chứng nào, và chỉ phát hiện bệnh thông qua những xét nghiệm trong những đợt tái khám định kì hoặc vì một bệnh lý nào khác.

Nguyên nhân và triệu chứng của tăng tiểu cầu tiên phát

Nguyên nhân do đột biến bất thường của tế bào gốc tạo máu gây nên mất kiểm soát trong quá trình tạo ra tiểu cầu. Cho đến nay, khoa học vẫn chưa tìm ra chính xác được nguyên nhân gây ra các đột biến này.

Bệnh nhân bị tăng tiểu cầu tiên phát có thể không có bất kì triệu chứng nào, và chỉ phát hiện bệnh thông qua những xét nghiệm trong những đợt tái khám định kì hoặc vì một bệnh lý nào khác.

Khi thấy những biểu hiện này rất có thể bạn bị tăng tiểu cầu tiên phát:

Nhức đầu, chóng mặt, choáng váng, ngất.
Tấy chân đau, đỏ. Những vằn tím xuất hiện dưới da.
Rối loạn thị giác tạm thời.
Xuất huyết, có thể gây xuất huyết ở nhiều vị trí khác nhau.
Thai phụ dễ sẩy thai sớm, thai chết lưu. Sinh non. Thai nhi chậm phát triển.
Lách to.

Điều trị và phòng ngừa bệnh tăng tiểu cầu tiên phát

Tùy thuộc vào mức độ bệnh cũng như khả năng, mức độ nhạy cảm với thuốc mà mỗi bệnh nhân sẽ có thời gian theo dõi và điều trị khác nhau. Bệnh tăng tiểu cầu tiên phát có tiên lượng tương đối tốt, thời gian sống trung bình có thể lên tới 20-30 năm.

Khi mới được chẩn đoán, người bệnh cần lưu ý:

Giữ bình tĩnh, kiểm soát tình hình.
Tránh sử dụng thuốc không được chỉ định của bác sĩ.
Điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt, bổ sung nhiều rau xanh.
Hạn chế rượu bia, chất kích thích.
Luyện tập thể dục thể thao phù hợp với thể trạng của cơ thể.
Duy trì cân nặng ở mức hợp lý.
Vận động thể dục thường xuyên, ít nhất 150 phút/ tuần.
Tuân thủ việc điều trị bệnh lý nền hiện mắc như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu.

Bs. Lê Thanh