Tầm vóc thế giới của cổ vật Việt vừa được UNESCO vinh danh

Ngày 8/5 /vừa qua, trong khuôn khổ Hội nghị Toàn thể lần thứ 10 của Ủy ban Chương trình Ký ức Thế giới Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO được tổ chức tại Mông Cổ, Ủy ban Ký ức thế giới UNESCO Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã chính thức ghi danh hồ sơ “ Cửu đỉnh - Hoàng cung Huế” vào Danh mục Ký ức thế giới.

Theo hồ sơ, Cửu đỉnh ở Hoàng cung Huế do vua Minh Mạng cho đúc vào năm 1835 và hoàn thành vào năm 1837, được đặt trước sân Thế Tổ Miếu, nhằm biểu thị sự trường tồn của triều đại, sự giàu đẹp và thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của đất nước Việt Nam.

Đây là 9 chiếc đỉnh có dáng chung giống nhau: Bầu tròn, cổ thắt, miệng loe, trên miệng có hai quai, dưới bầu có 3 chân. Ở phần cổ đỉnh, bên phải ghi năm đúc đều là Minh Mạng thập lục niên Ất Mùi” (1835), bên trái ghi trọng lượng từng đỉnh, dao động từ 3.201 cân ta đến 4.307 cân ta.

Mỗi đỉnh có một tên riêng ứng với một thụy hiệu của mỗi vị hoàng đế triều Nguyễn, được chạm khắc 17 bức họa tiết và 1 bức họa thư, thể hiện trình độ đúc đồng điêu luyện và con mắt thẩm mỹ tinh tế của những người thợ thủ công Việt Nam thời đó.

Chín chiếc đỉnh của Cửu đỉnh có tổng cộng 162 họa tiết chạm khắc với nhiều chủ đề khác nhau, cùng nhiều giá trị ẩn sâu phía sau đã đưa Cửu đỉnh vượt ra ngoài tầm vóc quốc gia.

Đây là nguồn tư liệu độc đáo, quý hiếm được giới nghiên cứu Việt Nam và nước ngoài rất quan tâm bởi nó mang giá trị nội dung về lịch sử, văn hóa – giáo dục, địa lý, phong thủy, y dược, nghệ thuật thư pháp.

Đặc biệt, Cửu đỉnh đề cao thân phận của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến, mà hình ảnh kênh Vĩnh Tế trên Cao đỉnh là một minh chứng rõ nét. Tên con kênh này được đặt theo tên bà Châu Thị Vĩnh Tế, người đã góp công lớn trong quá trình đào con kênh lịch sử ở Nam Bộ.

Trải qua 200 năm, chứng kiến nhiều cuộc chiến tranh tàn khốc, Cửu Đỉnh vẫn còn nguyên vẹn như ban đầu, chưa từng được sửa chữa dù chỉ một chi tiết nhỏ. Vì vậy, các hiện vật này có giá trị độc bản và không thể thay thế. Năm 2012, Cửu Đỉnh được công nhận Bảo vật Quốc gia của Việt Nam.

Trên phương diện quốc tế, những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng đã lưu trữ các giá trị về mối quan hệ giao thoa và tiếp xúc văn hóa xã hội của đất nước Việt Nam với các quốc gia trong khu vực Đông Á. Đây là bảo vật tượng trưng cho vương quyền và sự tồn tại của một triều đại phong kiến ở châu Á.

Sự kiện Cửu đỉnh – Hoàng cung Huế được ghi danh vào Danh mục Ký ức thế giới là niềm tự hào của Việt Nam nói chung và của tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng. Điều này cũng giúp gia tăng thương hiệu di sản Huế - một điểm đến có 8 di sản vật thể và phi vật thể đã được công nhận trên phạm vi thế giới.

Quốc Lê