Tái thiết Trung Đông, kỳ vọng và lo ngại

Chỉ trong thời gian ngắn, đã có nhiều thay đổi to lớn ở Trung Đông, từ thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah, chính quyền mới ở Syria đến gần đây nhất là thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hamas.

Những thay đổi này được cho là đang tạo nên một diện mạo mới mang tính lịch sử ở Trung Đông, và mang đến triển vọng về hòa bình cùng phục hồi kinh tế sau nhiều năm biến động. Điều này đang ngày một thu hút các nhà đầu tư quốc tế quan tâm đến khu vực này.

Thế nhưng, đi kèm với những kỳ vọng về cơ hội đầu tư mới, những lo ngại cũng xuất hiện, khi tình hình tại Trung Đông vẫn chưa ổn định hoàn toàn.

Kỳ vọng

Với việc thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hamas vẫn đang được duy trì, nhiều nhà đầu tư quốc tế - đặc biệt là các công ty xây dựng Thổ nhĩ Kỳ - đặt nhiều hy vọng vào việc xây dựng lại những ngôi nhà và cơ sở hạ tầng bị đánh bom ở Syria, Dải Gaza và những nơi khác.

Người dân Palestine tìm kiếm trong đống đổ nát của một tòa nhà bị trúng không kích ở Rafah, Dải Gaza. Ảnh: AFP

Ông Steve Witkoff - Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về vấn đề Trung Đông - cho biết có thể mất 10 đến 15 năm để tái thiết Dải Gaza. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính thiệt hại của Lebanon là 8,5 tỉ USD, tương đương khoảng 35% GDP của nước này, theo hãng tin Reuters.

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư quốc tế đã bắt đầu mua lại trái phiếu của Israel và Lebanon trong bối cảnh xung đột Hezbollah - Israel đã lặng tiếng và một chính phủ mới xuất hiện. Họ tin rằng Beirut cuối cùng cũng có thể bắt đầu giải quyết các cuộc khủng hoảng chính trị, kinh tế và tài chính đan xen phức tạp của mình.

Cơ quan xếp hạng tín dụng S&P Global cũng đã ra tín hiệu sẽ gỡ bỏ cảnh báo hạ cấp uy tín của Israel nếu thỏa thuận ngừng bắn được duy trì trong thời gian tới.

Khung cảnh hoang tàn tại một khu vực ở Rafah, Dải Gaza. Ảnh: AFP

Tương tự, Ai Cập vừa mới thực hiện đợt bán trái phiếu vay USD đầu tiên trong 4 năm qua. Đây là một tín hiệu tích cực sau khi quốc gia này phải đối mặt với tình trạng suy thoái kinh tế kéo dài trong hai năm 2023-2024 vừa qua, theo Reuters.

Lo ngại

Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm khiến các nhà đầu tư quốc tế lo ngại. Kể từ khi Israel và Hamas đạt được lệnh ngừng bắn, thị trường chứng khoán và trái phiếu của Israel này bắt đầu có dấu hiệu tăng trưởng chững lại.

"Trong năm 2024, tôi nghĩ chúng ta đã học được rằng thị trường không thực sự sợ chiến tranh mà là xung đột chính trị và căng thẳng nội bộ [ở Israel]" - bà Sabina Levy, giám đốc nghiên cứu tại công ty đầu tư chứng khoán Leader Capital Markets ở Tel Aviv (Israel) cho biết.

Ông Yerlan Syzdykov, giám đốc bộ phận tại công ty quản lý tài sản lớn nhất châu Âu Amundi, cũng cho biết công ty của ông đã thay đổi kế hoạch mua trái phiếu của Ai Cập sau tuyên bố Ai Cập và Jordan nên tiếp nhận người Palestine di dời khỏi Dải Gaza của ông Trump.

Người dân Palestine tụ tập bên một tòa nhà bị phá hủy ở phía bắc Dải Gaza. Ảnh: AFP

Việc ngưng các cuộc tấn công của nhóm vũ trang Houthis (Yemen) vào tàu thuyền ở Biển Đỏ cũng có tác động rất quan trọng. Ai Cập đã mất 7 tỉ USD - hơn 60% - doanh thu từ Kênh đào Suez vào năm ngoái khi các tàu chở hàng chuyển hướng quanh Châu Phi nhằm tránh bị tấn công, theo Reuters.

"Các thị trường khó có thể chấp nhận ý tưởng Ai Cập mất đi sự hỗ trợ (song phương và đa phương) như vậy và chúng tôi đang có lập trường thận trọng hơn để xem các cuộc đàm phán này sẽ diễn ra như thế nào" - Ông Syzdykov nhận xét.

"Vài tháng qua đã định hình lại khu vực này rất nhiều và tạo ra một động lực rất khác biệt trong kịch bản tốt nhất" - Ông Charlie Robertson - một nhà phân tích kỳ cựu tại công ty tư vấn đầu tư FIM Partners cho biết.

TRỌNG TẤN