Tại sao người trẻ tuổi ngày càng kém hạnh phúc hơn bao giờ hết?

Nhiều gia đình tại Hà Nội lựa chọn những điểm du lịch tham quan quanh thành phố, tận hưởng không khí mát mẻ cuối Xuân, đầu Hè. Ảnh: Thành Đạt/TTXVN

Từ lâu, người ta vẫn tin rằng hạnh phúc đi theo một đường cong hình chữ U: cao khi còn trẻ, giảm xuống ở tuổi trung niên, rồi lại tăng khi về già.

Nhưng điều đó có thể không còn đúng nữa.

Một nghiên cứu mới dựa trên dữ liệu từ sáu quốc gia nói tiếng Anh cho thấy người trẻ trưởng thành hiện nay kém hạnh phúc hơn nhiều so với các thế hệ trước.

Nghiên cứu do Liên hợp quốc ủy quyền, được công bố bởi Cơ quan Nghiên cứu kinh tế quốc gia Mỹ (NBER), chỉ ra rằng mức độ hài lòng với cuộc sống và hạnh phúc của người trẻ đã suy giảm đáng kể trong thập kỷ qua.

Tác giả của nghiên cứu này là nhà tâm lý học Jean Twenge (Đại học Bang San Diego) và nhà kinh tế David G. Blanchflower (Đại học Dartmouth), đã phân tích dữ liệu từ 11 cuộc khảo sát tại Australia, Canada, Ireland, New Zealand, Anh và Mỹ.

Nhưng các nghiên cứu từ những khu vực khác trên thế giới cũng cho thấy xu hướng hạnh phúc không đạt đỉnh khi chúng ta còn trẻ có thể phổ biến toàn cầu.

Kết quả nghiên cứu của nhà tâm lý học Jean Twenge và nhà kinh tế David G. Blanchflower đã đảo ngược quan niệm lâu nay rằng hạnh phúc theo một đường cong hình chữ U.

Vậy sự thay đổi này có ý nghĩa thế nào? Và điều gì đang khiến người trẻ ngày càng kém hạnh phúc?

Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng sự suy giảm hạnh phúc đặc biệt rõ ràng ở những người trẻ từ 12 đến 25 tuổi, khi tỷ lệ trầm cảm và căng thẳng tâm lý trong nhóm này cao hơn nhiều so với những người chỉ lớn hơn họ vài tuổi.

Trong khi đó, những người lớn tuổi vẫn cảm thấy hài lòng hơn với cuộc sống khi họ đã có tuổi.

Sự thay đổi đáng ngạc nhiên này đã dấy lên lo ngại rằng thế hệ trẻ đang đối mặt với những thách thức chưa từng có trong thế giới hậu COVID-19, đặc biệt là sự gia tăng của công nghệ số và bất ổn kinh tế.

Nguyên nhân nào đứng sau sự suy giảm hạnh phúc của người trẻ?

Nghiên cứu chỉ ra mối tương quan rõ ràng giữa sự suy giảm hạnh phúc và việc sử dụng Internet gia tăng trong kỷ nguyên điện thoại thông minh (smartphone) và mạng xã hội.

Nhà kinh tế Blanchflower nói với hãng tin Al Jazeera có trụ sở ở Qatar rằng Internet chính là thủ phạm lớn nhất: “Không có yếu tố nào khác (ngoài Internet) phù hợp với thực tế hơn”.

Năm 2024, một khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew (Pew Research Centre) có trụ sở tại Washington, D.C (Mỹ) phát hiện rằng 3/4 thanh thiếu niên nước này cảm thấy hạnh phúc hoặc bình yên khi không có điện thoại bên cạnh.

Cũng trong năm 2024, một nghiên cứu khác cho thấy thiếu niên và trẻ vị thành niên Anh là những người ít hạnh phúc nhất ở châu Âu, với nguyên nhân chủ yếu là do mạng xã hội.

Nhà kinh tế Blanchflower còn chỉ ra rằng xu hướng này cũng đang diễn ra ở Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh, khi ngày càng nhiều thanh niên tiếp cận với điện thoại thông minh.

Một nghiên cứu của NBER vào tháng 12/2024 về sức khỏe tinh thần của giới trẻ châu Phi cho thấy rằng: Khoảng một nửa dân số châu Phi chưa từng sử dụng Internet trong khi những người có kết nối Internet lại dễ gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn.

Theo NBER, việc không có Internet có thể là lý do giải thích tại sao sức khỏe tình thần của người trẻ châu Phi suy giảm ít hơn so với các khu vực khác” và “có những mối nguy hiểm đang xuất hiện khi doanh số bán điện thoại thông minh bùng nổ”.

Nghiên cứu đã đánh giá các cuộc khảo sát trên hàng chục quốc gia ở châu Phi, tất cả đều cho thấy đường cong hạnh phúc có hình chữ U, gợi ý rằng mức độ truy cập Internet thấp có liên quan đến mức độ hạnh phúc cao hơn ở giới trẻ.

“Rõ ràng, đây là một xu hướng toàn cầu, đặc biệt đối với những người có kết nối internet”, chuyên gia kinh tế Blanchflower nhận định.

Theo Blanchflower, có bằng chứng cho thấy những người trung niên sử dụng điện thoại thông minh có mức độ hạnh phúc thấp hơn so với những thế hệ trước ở cùng độ tuổi khi chưa có điện thoại thông minh hoặc Internet.

Điện thoại thông minh giúp ghi lại phút giây hạnh phúc, nhưng có thể không mang lại hạnh phúc. Ảnh minh họa: Tuấn Đức/TTXVN

Những yếu tố nào khác đang khiến mức độ hạnh phúc giảm sút?

Tuy nhiên, Internet và điện thoại thông minh có thể không phải là những nguyên nhân duy nhất dẫn đến sự suy giảm hạnh phúc của giới trẻ.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khó khăn kinh tế và sự cô đơn có thể là những yếu tố góp phần quan trọng.

“Một số yếu tố văn hóa có thể đang tác động tiêu cực đến sự hài lòng với cuộc sống và cách nhìn nhận về xã hội, bao gồm sự suy giảm tương tác trực tiếp, gia tăng việc sử dụng mạng xã hội, và gia tăng bất bình đẳng thu nhập”, nghiên cứu nêu rõ.

Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2024 cho thấy rằng trên phạm vi toàn cầu, những người dưới 30 tuổi đã chứng kiến mức độ hạnh phúc giảm mạnh kể từ đại dịch COVID-19.

Sự sụt giảm này đặc biệt nghiêm trọng tại Mỹ, quốc gia lần đầu tiên bị loại khỏi danh sách 20 nước hạnh phúc nhất thế giới kể từ khi báo cáo được công bố vào năm 2012.

Tương lai của thế hệ trẻ: Có thể đảo ngược xu hướng này không?

Các tác giả của nghiên cứu nhấn mạnh rằng cần có thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn tại sao giới trẻ ngày càng trở nên kém hạnh phúc, từ đó giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các biện pháp cụ thể để đảo ngược xu hướng này.

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Blanchflower không lạc quan về khả năng cải thiện tình hình.

“Điều đáng lo ngại là sự suy giảm mức độ hạnh phúc của giới trẻ vẫn đang tiếp diễn”, ông Blanchflower nói và bày tỏ lo ngại: “Xu hướng này đang lan rộng ra toàn thế giới”.

Chuyên gia kinh tế Blanchflower kêu gọi mọi người “rời xa điện thoại” và tăng cường tương tác trực tiếp với người khác.

Thành Nam/Báo Tin tức