Tái hiện lễ hội Nhô Lir Bong của người Cơ Ho

Dưới không gian của làng truyền thống dân tộc Cơ Ho, thôn Klong Trao 1, xã Gung Ré, lễ mừng lúa mới đã được các cộng đồng người Cơ Ho S’re tái hiện sinh động. Với cư dân bản địa, đây là nghi thức truyền thống, gắn liền với hoạt động canh tác lúa nước được truyền qua nhiều đời.

Già làng thổi tù và mở đầu nghi thức cúng lúa mới.

Từ xa xưa, hằng năm, khi mùa lúa nước đã thu hoạch xong, người Cơ Ho S’re liền tổ chức lễ Nhô Lir Bong. Đây là dịp để người dân tạ ơn Yàng (ông trời) và các vị thần linh đã che chở, phù hộ cho cộng đồng các dân tộc anh em chung sống thuận hòa trên cao nguyên Di Linh nhiều sức khỏe, mưa nắng thuận hòa, mùa màng tốt tươi, cuộc sống người dân, cộng đồng no đủ, sung túc.

Cắt tiết gà lấy máu cúng Yàng và các vị thần linh.

Mở đầu nghi thức cúng mừng lúa mới, già làng cầm tù và đứng dưới chân cây nêu, hướng về bốn phía thổi lên những hồi dài nhằm mục đích báo hiệu cho người dân buôn gần, bản xa biết sự kiện trọng đại đang diễn ra. Tiếng tù và cũng là biểu tượng để kết nối, mời gọi Yàng và các vị thần linh về chung vui, chứng kiến, nhận ơn, đáp lễ của buôn làng sau một năm vất vả với cái nương, cái rẫy, hôm nay lúa đã chất đầy kho, rượu cần đã đến ngày khai ché.

Người Cơ Ho thực hiện nghi thức khui rượu cần.

Lúc này, tin rằng Yàng và các vị thần linh đã về chứng kiến, già làng cất tiếng cúng vái, cầu xin và tạ lễ bằng tiếng Cơ Ho. Cùng lúc đó, tiếng cồng chiêng trầm hùng vang lên rộn rã, hối thúc mọi người tiến về mừng lễ.

Cắt tiết con gà trống, già làng lấy máu bôi quanh cây nêu và các mặt cồng chiêng. Lấy máu gà chấm vào trán từng người có mặt để Yàng chứng kiến và ban phát sự may mắn, mạnh khỏe, bình an đến với mọi người. Cầu mong cho mùa rẫy năm sau Yàng cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Tái hiện nghi thức đâm trâu trong lễ cúng lúa mới của người Cơ Ho.

Cùng lúc, con trâu cột ở cạnh đó cũng được một chàng trai khỏe mạnh thực hiện các thao tác mô phỏng hình thức đâm trâu truyền thống để hiến tế các vị thần linh. Những chàng trai, cô gái với trang phục thổ cẩm truyền thống nhảy múa, tôn vinh các vũ điệu, tái hiện nghi thức trồng và thu hoạch lúa nước dưới tiếng cồng chiêng vang vọng, thôi thúc. Rượu cần được ủ bằng gạo mới, lên men từ lá cây rừng cũng được già làng khai ché, dâng lên Yàng và các vị thần linh trong ngày Nhô Lir Bong.

Sau nghi thức cúng vái Yàng và các vị thần linh, người dân nhảy múa, ăn mừng dưới cây nêu truyền thống.

Cồng chiêng là nhạc cụ không thể thiếu trong các nghi thức, lễ hội của người Cơ Ho.

Các chàng trai, cô gái người Cơ Ho nhảy múa trong lễ hội Nhô Lir Bong.

Là ngày vui của cộng đồng, khi các nghi thức truyền thống kết thúc, không phân biệt giàu sang, địa vị xã hội, mọi người cùng nhau uống rượu cần, say sưa nắm tay nhau nhảy múa quanh cây nêu dưới tiếng rộn rã, tưng bừng của vũ điệu cồng chiêng.

Khắc Lịch