CƠ SỞ HẠT NHÂN

Trong cuộc phỏng vấn được công bố ngày 7/10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố Iran đang chế tạo tên lửa đạn đạo mới có thể bắn đến các khu vực gần lãnh thổ Mỹ.

Iran từng nhiều lần cảnh báo việc các nước phương Tây khôi phục các lệnh trừng phạt sẽ dẫn đến việc Tehran đình chỉ hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Bộ trưởng Văn hóa Iran Abbas Salehi khẳng định Tehran chưa bao giờ theo đuổi việc sử dụng năng lượng hạt nhân cho mục đích phi hòa bình, đồng thời nhấn mạnh chế tạo bom hạt nhân bị cấm tuyệt đối về đạo đức, tôn giáo và pháp lý.

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 2/10 đã lên tiếng cảnh báo Ukraine không nên tiến hành các cuộc tấn công gần khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia – cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu hiện do Nga kiểm soát.

Nhóm các nước phát triển G7 cho biết đã ủng hộ lệnh tái trừng phạt của Liên hợp quốc đối với Iran, kêu gọi Tehran nhanh chóng đàm phán với Mỹ cũng như cho phép các thanh tra viên giám sát địa điểm hạt nhân của nước này.

Hội đồng Giám hộ Iran đã phê chuẩn văn bản tăng hình phạt đối với hành vi làm gián điệp và cộng tác với Israel và các quốc gia thù địch, trong đó có Mỹ, liên quan đến an ninh và lợi ích quốc gia.

Trong bối cảnh cuộc giao tranh Nga Ukraine vẫn tiếp diễn, lo ngại an toàn hạt nhân gia tăng khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vừa cho biết, Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia - cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu đã bị cắt khỏi lưới điện trong 7 ngày liên tiếp. Ông nhấn mạnh, đây là lần mất điện kéo dài nhất kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, gọi đây là tình huống 'chưa từng xảy ra'.

Tổng thống Ukraine ngày 30/9 cáo buộc, tình hình tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga kiểm soát đã trở nên nghiêm trọng, sau khi các cuộc pháo kích của Moscow ngăn cản việc khôi phục đường dây điện cần thiết để làm mát các lò phản ứng và ngăn chặn nguy cơ tan chảy lõi.

Nga sẽ đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong tháng 10, với chương trình nghị sự dự kiến bao gồm nhiều vấn đề quốc tế nổi bật, trong đó có hồ sơ Iran và thỏa thuận hạt nhân JCPOA.

Tướng Abdolrahim Mousavi tái khẳng định Lực lượng vũ trang Iran đã chuẩn bị đầy đủ cho mọi cuộc xung đột tiềm tàng trong chuyến thăm đánh giá khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng hải quân ở miền Nam.

Sau 10 năm, với nhiều động thái, vấn đề hạt nhân Iran lại rơi vào bế tắc, gây tác động nhiều mặt. Vì sao và tháo gỡ thế nào?

Theo phóng viên TTXVN tại London, ngày 29/9, Chính phủ Anh đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với hàng chục cá nhân và tổ chức liên quan đến Iran, tiếp nối các động thái tương tự của Liên hợp quốc (LHQ) và Liên minh châu Âu (EU), nhằm kiềm chế điều mà Anh mô tả là nỗ lực phát triển hạt nhân của Iran.

Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, ngày 29/9, Hội đồng châu Âu đã quyết định khôi phục các biện pháp trừng phạt hạt nhân đối với Iran, sau gần một thập kỷ tạm ngừng.

Câu tục ngữ xưa 'Rác của người này là kim cương của người khác' đã được hồi sinh đầy ngoạn mục trong Chiến dịch Sư tử Trỗi dậy, khi một chiếc tiêm kích F-15 từng bị loại biên của Mỹ – được Israel đặt biệt danh là 'Người Thép' - bất ngờ trở thành một trong những máy bay đầu tiên tấn công các cơ sở hạt nhân và tên lửa của Iran.

Hoạt động xây dựng gia tăng tại cơ sở ngầm dưới núi Pickaxe cho thấy Iran chưa hoàn toàn từ bỏ chương trình hạt nhân và có thể đang thận trọng khôi phục một phần sau các đòn không kích của Mỹ và Israel hồi tháng 6.

Iran đã triệu hồi đại sứ tại Anh, Pháp và Đức về nước để tham vấn sau khi bị Liên hợp quốc tái áp đặt lệnh trừng phạt

Vào lúc 7h sáng 28/9 (theo giờ Việt Nam), các lệnh trừng phạt Iran của Liên Hợp Quốc, được áp đặt trong các nghị quyết từ năm 2006 đến 2010, chính thức được khôi phục. Iran bày tỏ sự thất vọng với Mỹ và các nước E3, tiến hành triệu hồi các Đại sứ tại Anh, Pháp và Đức về tham vấn.

Lệnh tái trừng phạt ngăn chặn các giao dịch liên quan chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Tehran và dự kiến tác động rất rộng đến nền kinh tế đang gặp khó khăn của Iran.

Iran đã bị áp dụng lệnh trừng phạt gọi là 'snapback' vào ngày 28/9 theo giờ địa phương, trong bối cảnh căng thẳng cao ở Trung Đông.

Các nhà lãnh đạo Iran đang đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ Cách mạng Hồi giáo năm 1979, khi tiến trình đàm phán hạt nhân bế tắc, đất nước ngày càng bị cô lập và bất mãn trong nước gia tăng.

Nhóm E3 thông báo các lệnh trừng phạt sâu rộng của Liên hợp quốc nhằm vào Iran đã chính thức có hiệu lực trở lại sau khi các cuộc đàm phán vào phút chót về vấn đề hạt nhân của Tehran thất bại.

Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi ngày 26/9 tuyên bố thỏa thuận hợp tác giữa nước này và Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ bị hủy bỏ nếu các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc được tái áp đặt.

Ngày 26/9, Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi tuyên bố thỏa thuận hợp tác giữa nước này và Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ bị hủy bỏ nếu các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) được tái áp đặt.

Ngày 26/9, Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi tuyên bố thỏa thuận hợp tác giữa nước này và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) sẽ bị hủy bỏ nếu các lệnh trừng phạt của LHQ được tái áp đặt.

Iran vẫn là đối tác không thể thiếu của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) - Tổng Giám đốc Rafael Grossi cho biết.

Mặc dù Iran đang phối hợp với IAEA hay Anh, Pháp và Đức để tìm ra một giải pháp cho vấn đề hạt nhân của nước này, tuy nhiên, lập trường của các bên vẫn còn nhiều khác biệt.

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngày 26/9 đã bỏ phiếu bác bỏ đề xuất của Nga và Trung Quốc về việc gia hạn thêm sáu tháng trước khi tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran liên quan đến chương trình hạt nhân.

Iran sẽ hủy bỏ thỏa thuận cho phép cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc thanh sát các cơ sở hạt nhân của mình nếu các cường quốc phương Tây tái áp đặt các lệnh trừng phạt.

UAV Ukraine bất ngờ tấn công Nhà máy Điện hạt nhân Kursk II trong lúc người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế có chuyến thăm Liên bang Nga.

Ngoại trưởng Iran cảnh báo Tehran sẽ hủy bỏ thỏa thuận cho phép IAEA thanh sát các địa điểm hạt nhân nếu các cường quốc phương Tây khôi phục lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với nước này.

Iran đã bắt đầu xây dựng lại các cơ sở sản xuất tên lửa bị Israel tấn công trong cuộc xung đột 12 ngày vào tháng 6.

Theo Bộ trưởng Tình báo Iran Esmaeil Khatib, các điệp viên Iran đã xâm nhập vào một cơ sở nghiên cứu hạt nhân bí mật của Israel ở sa mạc Negev gần thành phố Dimona.

Theo hình ảnh vệ tinh do hãng thông tấn AP (Mỹ) phân tích, Iran đã bắt đầu xây dựng lại các địa điểm sản xuất tên lửa vốn trở thành mục tiêu oanh tạc của Israel trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày hồi tháng 6.

Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tái khẳng định rằng chương trình hạt nhân của nước này chỉ phục vụ mục đích hòa bình.

Ngày 22-9, trong chuyến thăm Nga, Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Mohammad Eslami cho biết, Mátxcơva và Tehran sẽ ký kết thỏa thuận về việc xây dựng các tổ máy điện hạt nhân mới tại nước Cộng hòa Hồi giáo.

Trong thời gian gần đây, các cuộc pháo kích liên tiếp xảy ra gần khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khiến nhiều nhà quan sát lo ngại nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân không còn là kịch bản xa vời.

Tehran cho biết quyết định của các cường quốc châu Âu về việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) đã làm chệch hướng thỏa thuận giám sát gần đây và khiến căng thẳng hạt nhân thêm trầm trọng.

Trung Quốc và Taliban đã phản ứng trước các phát ngôn gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc giành lại quyền kiểm soát căn cứ không quân Bagram ở Afghanistan.

Khóa họp lần thứ 69 Đại hội đồng Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã khép lại, song những câu hỏi về vị thế, vai trò của IAEA trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, hay ranh giới mong manh giữa một thảm họa hạt nhân và giải pháp đột phá cho bài toán an ninh năng lượng, vẫn còn đang bỏ ngỏ.

Các cuộc họp dự kiến sẽ được tổ chức trong ngày 22 hoặc 23/9 ở cấp bộ trưởng ngoại giao và có sự tham dự của Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Kaja Kallas.

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang với phương Tây, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian ngày 20-9 đã có những tuyên bố cứng rắn, khẳng định quốc gia Trung Đông này sẽ vượt qua mọi rào cản nếu bị tái áp đặt các biện pháp trừng phạt quốc tế.

Trung Quốc và Taliban đã phản ứng trước các phát ngôn gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc giành lại quyền kiểm soát căn cứ không quân Bagram ở Afghanistan.

Ngay sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc bác bỏ dự thảo nghị quyết dỡ bỏ vĩnh viễn trừng phạt, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố cứng rắn, khẳng định Iran đủ sức vượt qua mọi sức ép quốc tế, phản ánh thế đối đầu ngày càng gay gắt với phương Tây trước nguy cơ tái áp đặt trừng phạt.

Tổng thống Iran nhấn mạnh 'khả năng thích ứng phi thường' của Iran trước áp lực quốc tế, đồng thời bày tỏ quyết tâm không khuất phục trước các yêu sách từ bên ngoài.

Iran quyết định đình chỉ hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) sau khi các cường quốc châu Âu tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Tehran.

Pakistan hôm 19-9 lần đầu tiên khẳng định có thể mở rộng năng lực hạt nhân để bảo vệ Ả Rập Xê Út trong khuôn khổ hiệp ước phòng thủ chung vừa ký kết.

Theo phóng viên TTXVN tại Ai Cập, tại khóa họp lần thứ 69 diễn ra ở Vienna (Áo) mới đây, Đại hội đồng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã thông qua nghị quyết về việc áp dụng các cơ chế giám sát hạt nhân tại Trung Đông. Nghị quyết do Ai Cập soạn thảo và được thông qua với đa số áp đảo khi có tới 120 phiếu thuận.

Nghị quyết do Ai Cập soạn thảo kêu gọi tất cả các cơ sở hạt nhân ở Trung Đông phải được đặt dưới hệ thống giám sát của IAEA.