Tác hại của việc lệ thuộc thuốc lá

Sử dụng thuốc lá ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cá nhân và cộng đồng. Sự lệ thuộc thuốc lá diễn ra rất nhanh và hậu quả của nó gây tử vong sớm, tỷ lệ cao mắc phải các bệnh tim mạch, ung thư phổi và nhiều loại ung thư khác, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…

Hút thuốc lá gây nhiều bệnh tật

Thuốc lá điện tử được bán tràn lan trên mạng xã hội.

Các sản phẩm đốt cháy của thuốc lá có chứa các chất có thể gây ra bệnh tật và tử vong. Trong đó, đáng kể nhất là chất nicotine - một loại thuốc gây nghiện cao có trong thuốc lá và là thành phần chính của khói thuốc lá. Nicotine kích thích các thụ thể cholinergic nicotinic trong não, giải phóng dopamine và các chất dẫn truyền thần kinh khác, kích hoạt hệ thống thưởng cho não trong các hoạt động vui vẻ theo cách tương tự như nhiều loại thuốc gây nghiện khác như: Dopamine, glutamate và axit gamma-aminobutyric... Vì thế, triệu chứng thèm hút thuốc lá có thể xuất hiện ngay từ những ngày đầu tiên sử dụng.

Tâm lý phụ thuộc vào nicotine tồn tại trong vòng 2 tuần sau khi bắt đầu hút và xảy ra ở khoảng 25% số thanh thiếu niên thử hút thuốc lá. Người hút thuốc không chỉ phụ thuộc vào nicotine, nguy hiểm hơn họ còn hít phải hàng nghìn thành phần khác, bao gồm chất gây ung thư, khí độc và các chất phụ gia hóa học có trong khói thuốc lá. Những thành phần độc hại này là nguyên nhân gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Cùng với đó, hắc ín từ khói thuốc lá tạo ra các enzyme chuyển hóa ở gan (chủ yếu là CYP2A6), dẫn đến làm tăng độ thải và chuyển hóa thành phần của một số loại thuốc mà người hút thuốc đang sử dụng.

Trong các loại bệnh gây tử vong liên quan đến thuốc lá, bệnh động mạch vành chiếm tỷ lệ khá cao; nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng gấp đôi nếu hút 1 bao mỗi ngày và nguy cơ tử vong tăng hơn 50% trong khoảng thời gian 35 năm; đồng thời, gây ra khoảng 32% số ca tử vong do bệnh tim mạch vành. Các chất gây ung thư có trong thuốc lá được trực tiếp hít tới nhu mô phổi nên ung thư phổi và tử vong vì bệnh lý này liên quan đến thuốc lá chiếm cao. Số ca tử vong liên quan đến thuốc lá do mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cũng chiếm đáng kể, tới 79% trong tổng số trường hợp mắc. Nguyên nhân là hút thuốc làm suy yếu các cơ chế bảo vệ đường hô hấp cục bộ, đặc biệt đối với những người có sự nhạy cảm về mặt di truyền, sự suy giảm chức năng hô hấp. Ngoài ra, các bệnh lý ít nghiêm trọng hơn liên quan đến hút thuốc bao gồm: Thoái hóa điểm vàng, bệnh đột quỵ, phình động mạch chủ, các loại ung thư (bàng quang, cổ tử cung, đại trực tràng, thực quản, thận, thanh quản, gan, hầu họng, tụy, dạ dày, họng), đái tháo đường, viêm phổi, viêm khớp dạng thấp và lao. Thêm vào đó, hút thuốc là một yếu tố nguy cơ dẫn tới việc mắc các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên tái diễn, hen, đục thủy tinh thể, vô sinh, rối loạn cương dương, mãn kinh sớm, loét dạ dày, loãng xương, gãy xương chậu, nha chu…

Thuốc lá điện tử tác hại như thuốc lá điếu

Bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, bên cạnh các loại thuốc lá truyền thống dạng điếu, xì gà, hiện nay thuốc lá điện tử rất phổ biến. Tất cả các sản phẩm thuốc lá từ truyền thống đến thuốc lá điện tử đều chứa chất gây ung thư và các chất độc khác có tác hại cho sức khỏe người hút.

Nguy hại nhất hiện nay là thuốc lá điện tử được lứa tuổi thanh thiếu niên ưa chuộng và sử dụng nhiều. Nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử có thiết kế có thể đưa hàm lượng nicotine cao vào sâu trong phổi, cung cấp 5.000 hơi đến 6.000 hơi, tương đương với 500 điếu đến 600 điếu thuốc hoặc 25 bao đến 30 bao thuốc lá. Ngoài việc chứa nicotine, thiết kế bình xịt thuốc lá điện tử còn chứa các hạt siêu mịn, hương liệu diacetyl - một chất hóa học có liên quan đến bệnh phổi nghiêm trọng, hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, hóa chất gây ung thư, kim loại nặng (niken, thiếc và chì)… có trong thuốc lá điện tử được người sử dụng hít và đưa vào phổi.

Bác sĩ Tôn Thất Toàn khuyến cáo, hút thuốc lá gây tổn thương gần như mọi cơ quan trong cơ thể. Những người hút thuốc có nhiều khả năng chết sớm vì một căn bệnh trực tiếp do hút thuốc gây ra, và trung bình mất tới 10 năm tuổi thọ so với người không hút thuốc lá. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe của cá nhân và cộng đồng, tất cả những người hút thuốc lá truyền thống hoặc thuốc lá điện tử nên sớm bỏ hút.

C.ĐAN