Tác động từ thuế quan thép và nhôm tới kinh tế Mỹ

Quang cảnh cảng hàng hóa Long Beach, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa nhắm mục tiêu vào thép, nhôm nhập khẩu và các đối tác thương mại, đặc biệt là Canada với các biện pháp thuế quan mới, đe dọa gây ra những ảnh hưởng lan rộng trong nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Liệu có lặp lại kịch bản năm 2018?

Mỹ dự kiến sẽ áp mức thuế 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu vào nước này từ ngày 12/3 (giờ địa phương). Hành động này tái hiện lại các biện pháp của ông Trump từ nhiệm kỳ đầu tiên. Hồi năm 2018, viện dẫn lý do an ninh quốc gia, Tổng thống Trump đã áp thuế 25% đối với thép nhập khẩu và 10% đối với nhôm nhập khẩu.

Thuế quan tác động nặng nề nhất đến các đồng minh của Mỹ: Canada là nhà cung cấp thép nước ngoài số 1 và chiếm hơn một nửa lượng nhôm xuất khẩu sang Mỹ. Mexico, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng là những nước xuất khẩu thép lớn sang thị trường này.

Ban đầu, chính quyền Mỹ đe dọa tăng gấp đôi mức thuế đối với thép và nhôm từ Canada lên 50%. Tuy nhiên, sau khi tỉnh Ontario đình chỉ việc áp phụ phí 25% đối với doanh số bán điện cho Mỹ - một động thái trả đũa chống lại các mối đe dọa thuế quan của ông Trump, Nhà Trắng đã rút lại lời đe dọa này.

Những mức thuế nêu trên không chỉ gây ảnh hưởng tới các nhà máy thép và nhôm nước ngoài. Dự kiến, chúng sẽ làm tăng chi phí cho nhiều công ty Mỹ phụ thuộc vào các kim loại này, bao gồm các nhà sản xuất ô tô, công ty xây dựng và công ty sản xuất đồ uống đóng lon.

Chuyên gia Philip Luck và Evan Brown của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) đã cảnh báo rằng thuế quan đơn phương sẽ làm tăng giá, gây tổn thất cho việc làm của người Mỹ và gia tăng căng thẳng giữa các liên minh.

Dù vậy, ông Trump cũng dần nới lỏng các biện pháp trừng phạt năm 2018 của mình. Canada và Mexico đã được miễn trừ thuế sau khi đồng ý với Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) - phiên bản mới của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) vào năm 2020.

Đối với một số đối tác thương mại khác của Mỹ, thuế quan đã được thay thế bằng hạn ngạch nhập khẩu. Chính quyền của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên cũng cho phép các công ty Mỹ yêu cầu được miễn thuế nếu không thể tìm thấy loại thép họ cần từ các nhà sản xuất nội địa Mỹ.

Lần này, Tổng thống Trump đóng lại các lỗ hổng đó và tăng thuế đối với nhôm lên 25%. Ông cũng đã thể hiện mong muốn tăng mức thuế lên cao hơn - như mức thuế 50% áp dụng cho thép và nhôm của Canada trong thời gian ngắn. Dù cố vấn Nhà Trắng Peter Navarro cho biết kế hoạch tăng thuế mạnh tay nêu trên sẽ chưa có hiệu lực trong tuần này, những rủi ro đó vẫn treo lơ lửng.

Tổng thống Trump cũng yêu cầu Canada ngay lập tức bãi bỏ "thuế quan chống lại nông dân Mỹ” lên tới 250% đến 390% đối với các sản phẩm sữa khác nhau của Mỹ. Ông cảnh báo rằng nếu các mức thuế "lâu đời, thái quá" khác của Canada không được bãi bỏ, ông sẽ tăng đáng kể thuế đối với ô tô nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 2/4. Theo ông, điều này về cơ bản sẽ đóng cửa vĩnh viễn ngành sản xuất ô tô ở Canada.

Những sức ép lên thị trường ô tô Mỹ

Quang cảnh cảng hàng hóa Long Beach, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Ngoài các công ty trong ngành, các mức thuế sắp tới dự kiến sẽ ảnh hưởng đến cả người tiêu dùng. Giới chuyên gia dự đoán giá ô tô sẽ tăng và duy trì ở mức cao trong một thời gian. Các đại lý ô tô giờ đây ít có khả năng giảm giá hoặc thanh lý hàng tồn kho khi dự kiến số xe hiện tại sẽ trở nên đắt đỏ hơn trong những tuần tới.

Chuyên gia kinh tế cấp cao Charlie Chesbrough của công ty tư vấn Cox Automotive cho biết hiện không thể chắc chắn về những tác động từ thuế quan đến thị trường ô tô Mỹ, nơi đã bán được 16 triệu ô tô mới trong năm ngoái. Nhưng ông nhận định giá cả rồi sẽ bắt đầu tăng.

Các khoản thanh toán hàng tháng cho ô tô đang là một gánh nặng đối với nhiều người Mỹ. Trong tháng 2/2025, ô tô mới tại Mỹ có giá trung bình khoảng 48.000 USD, tăng 1% so với cùng kỳ năm trước. Giá xe cũ cũng tăng nhẹ. Khoản thanh toán hàng tháng trung bình cho ô tô mới cũng đã tăng 26% trong 5 năm qua lên khoảng 780 USD/tháng, trong khi khoản thanh toán hàng tháng trung bình cho xe đã qua sử dụng đã tăng 30% lên khoảng 560 USD.

Ông Chesbrough lưu ý việc các khoản thanh toán hàng tháng này trở nên ngày càng đắt đỏ với người dân Mỹ đang là trở ngại lớn nhất mà thị trường ô tô phải đối mặt hiện nay.

Theo thống kê của công ty quản lý tài sản Apollo, tuổi đời trung bình của ô tô tại Mỹ đã tăng lên 14 năm khi người dân nước này giữ xe lâu hơn, một phần do chi phí tăng cao. Các mức thuế mới đối với nhôm và thép có thể để làm trầm trọng thêm xu hướng trên.

Hương Thủy (Tổng hợp)