Suy thận tiến triển vì tin vào thuốc nam hơn điều trị tây y

Bệnh nhân rơi vào tình trạng suy thận tiến triển vì tự điều trị bằng thuốc nam.

Tin vào thuốc nam, bệnh nhân thêm tiến triển bệnh suy thận

Cuối năm 2024, ông M. đi khám sức khỏe định kỳ phát hiện bị bệnh thận mạn giai đoạn 3A, với độ lọc cầu thận (eGFR) 59 ml/phút/1.73 m2. Ông được kê thuốc uống điều trị nội khoa và hẹn tái khám theo dõi chức năng thận. Tuy nhiên, ông M. bỏ dở điều trị theo phác đồ, lên mạng tìm thuốc nam.

Tin vào lời mách bài thuốc nam tốt ở Bình Phước, ông M. đã đến nhà thầy lang khám và mua 90 thang thuốc đóng gói sẵn về sắc uống ngày 3 lần. Uống một thời gian ngắn, bệnh nhân rơi vào tình trạng khó thở, phù nề, thiếu máu phải nhập viện cấp cứu.

Bác sĩ chuyên khoa II Hồ Tấn Thông, Đơn vị Nội thận-Lọc máu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh, quận 7, TP Hồ Chí Minh cho biết, thời điểm tiếp nhận tại trung tâm ông M. được chẩn đoán bệnh thận mạn giai đoạn 3B, độ lọc cầu thận (eGFR) là 30 ml/phút. Ông được chỉ định điều trị nội khoa, uống thuốc bảo tồn chức năng thận.

Dù tuân thủ phác đồ điều trị, chỉ số eGFR của người bệnh chỉ giảm mà không tăng lên, có lúc còn khoảng 17 ml/phút, tiến đến suy thận mạn giai đoạn 4.

Khi được hỏi thì người bệnh mới cho biết, do muốn bệnh khỏi nhanh mà không phải đến viện nên bệnh nhân đã lén lút uống thuốc nam.

Sau khi được bác sĩ giải thích tình hình hiện tại, nếu điều trị không đúng phác đồ, nguy cơ cao phải lọc máu suốt đời hoặc phải ghép thận để duy trì sự sống, ông M. đã dừng uống thuốc nam.

Một phụ nữ 65 tuổi (Đồng Nai) cũng tới cấp cứu trong tình trạng bị suy thận giai đoạn cuối, khó thở, phù phổi, tăng kali, thiếu máu trầm trọng… Các bác sĩ phải tiến hành đặt catheter cấp cứu ở cổ để chạy thận nhân tạo cứu sống người bệnh.

Bác sĩ Thông cho biết, trước đó người bệnh đã đến khám khi suy thận đang ở độ 4 và được điều trị nội khoa, đáp ứng thuốc tốt nhưng bẵng đi một thời gian không đến tái khám. Thay vào đó, người bệnh ở nhà ngưng uống thuốc bác sĩ chỉ định để uống các loại lá cây được người thân giới thiệu, như lá đu đủ đực, cây cỏ mực (nhọ nồi), lá trà xanh, lá cây chó đẻ…

Khi bệnh nhân đến viện thì đã chuyển sang giai đoạn nặng hơn, thận mất gần hết chức năng không thể tự đào thải, không thể điều trị bảo tồn mà phải chạy thận nhân tạo 3 lần/tuần.

Không mù quáng chữa bệnh thận mạn bằng thuốc nam

Bác sĩ chuyên khoa II Hồ Tấn Thông cảnh báo, hiện nay, có không ít người dân tin tưởng các bài thuốc nam gia truyền được bào chế từ các loại cây cỏ trong tự nhiên. Những bài thuốc này được chia sẻ nhiều trên mạng xã hội với những lời thổi phồng về tác dụng có thể trị được bách bệnh, không cần chạy thận.

Bác sĩ Thông cho hay, theo Hướng dẫn Quốc gia về cảnh giác dược của Bộ Y tế, thuốc y học cổ truyền (còn gọi là thuốc nam) được sử dụng lâu đời trong hệ thống khám bệnh, chữa bệnh và được xem là ít tác dụng không mong muốn.

Tuy nhiên trong thực tế sử dụng, các hiện tượng dị ứng, ngộ độc có liên quan đến thuốc y học cổ truyền cũng đã được ghi nhận. Một số phản ứng có hại có thể tiến triển từ từ sau một thời gian dài sử dụng thuốc y học cổ truyền như suy tim, suy gan, suy thận hoặc ung thư khi dùng kéo dài các thuốc có chứa chất độc đối với tim, gan, thận.

Hiện chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ có thể chữa được bệnh thận mạn bằng các loại lá cây hay bài thuốc nam được rao bán trên mạng.

Bác sĩ chuyên khoa II Hồ Tấn Thông cho biết, việc uống thuốc nam không rõ nguồn gốc, không rõ thành phần, không chỉnh liều theo chức năng thận, chế biến không đúng cách có thể khiến suy giảm chức năng thận, tăng áp lực lọc máu lên thận và khiến bệnh diễn tiến nặng hơn.

Nguyên do là trong các loại lá cây và các bài thuốc rao bán trên mạng thường chứa kali và các chất độc hại khác sẽ làm gánh nặng cho thận, hoặc thậm chí gây nguy hại cho thận.

Với người bệnh thận mạn, chức năng thận đã suy giảm, thậm chí mất chức năng ở giai đoạn cuối, lượng nước tiểu sẽ giảm nhiều hoặc ngừng đi tiểu hoàn toàn, do đó người bệnh cần hạn chế uống nước.

Tuy nhiên, các bài thuốc nam đều được sắc (nấu) để uống, điều này dẫn đến việc thận phải tăng cường hoạt động trong khi vốn đã quá tải, khiến tổn thương nghiêm trọng hơn, dẫn đến tăng độ suy thận. Người bệnh thường nhập viện trong tình trạng toàn thân phù nề do cơ thể ứ nước.

Bác sĩ Thông cảnh báo người dân không nên tin theo các bài thuốc trên mạng mà tự ý bỏ phác đồ điều trị, bởi lẽ không có bài thuốc “trị bách bệnh” chữa được tất cả các bệnh về thận.

Tùy theo diễn tiến bệnh và thể trạng của mỗi người, bác sĩ kê đơn thuốc theo từng giai đoạn của bệnh và phù hợp với chức năng thận của từng người. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ tư vấn, hẹn lịch tái khám thường xuyên để theo dõi tình trạng người bệnh, tư vấn về chế độ dinh dưỡng phù hợp.

MẠNH TRẦN