Sức sống từ khối đại đoàn kết dân tộc, tôn giáo - Bài cuối: 'Điểm nghẽn' và khai mở

Sức ép hành chính và tư duy ỷ lại

Dù mang lại ưu điểm về tinh gọn bộ máy, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lại tạo áp lực lên đội ngũ cán bộ cơ sở làm công tác dân tộc, tôn giáo. Khối lượng công việc tăng lên trong khi nhân lực, nguồn kinh phí hoạt động và điều kiện làm việc còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tâm lý công chức.

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr tặng quà người có uy tín xã An Cư. Ảnh: PHƯƠNG LAN

Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã An Cư Nguyễn Thanh Tuyền thẳng thắn nhìn nhận: “Sau sáp nhập, địa giới hành chính, yêu cầu quản lý Nhà nước về tôn giáo, tín ngưỡng ngày càng cao nhưng nhiều cán bộ cấp xã lại là người mới, kiêm nhiệm, thiếu kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất lại ở chính đối tượng thụ hưởng. Việc thay đổi thói quen, tập quán sản xuất lạc hậu và tư duy cũ của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) cần nhiều thời gian và công sức hơn so với việc cấp phát tiền hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng”.

Bên cạnh đó, một bộ phận người dân còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước thay vì tự lực vươn lên. Sự thụ động này làm giảm hiệu quả bền vững của các chương trình giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội. Mặt khác, sự thiếu hiểu biết về pháp luật và tâm lý dễ bị lôi kéo của một bộ phận người dân cũng là kẽ hở để các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để chống phá, gây mất đoàn kết nội bộ.

Theo Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Danh Phúc, sau sáp nhập, tỉnh có nhiều yếu tố thuận lợi nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao trong công tác quản lý Nhà nước về dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo, nhất là trong bối cảnh đổi mới mô hình chính quyền địa phương. Bên cạnh những hoạt động thuần túy tôn giáo vẫn tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp, như mâu thuẫn, mất đoàn kết, tranh chấp trong nội bộ tôn giáo vẫn còn xảy ra.

Những thách thức và giải pháp tháo gỡ

Là tỉnh đầu nguồn đồng bằng sông Cửu Long, An Giang phải đối mặt với mưa, lũ và hạn hán, mặn xâm nhập. Sự thay đổi này trực tiếp phá vỡ cấu trúc sản xuất truyền thống của đồng bào DTTS và người dân vùng biên. Tình trạng thiếu đất sản xuất, mất mùa đã đẩy một bộ phận đồng bào DTTS và tín đồ tôn giáo phải di cư lao động đến các khu công nghiệp, thành phố lớn.

Sự dịch chuyển dân cư này dù là giải pháp sinh kế trước mắt nhưng lại tạo ra nguy cơ xói mòn sự gắn kết trong các cộng đồng truyền thống, làm suy yếu vai trò của người có uy tín tại địa phương. Cán bộ cơ sở gặp khó khăn trong việc nắm bắt tâm lý, thực hiện các chính sách hỗ trợ và vận động người dân khi họ không còn ở địa phương.

Mặt khác, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, sự giao lưu tôn giáo, tín ngưỡng xuyên biên giới… ngày càng gia tăng, đặt ra yêu cầu quản lý Nhà nước về dân tộc, tôn giáo phải có tính đa chiều và linh hoạt hơn. Thách thức lớn nhất là đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo ở cấp xã vẫn còn hạn chế về kiến thức chuyên sâu, nhất là về luật pháp quốc tế, kỹ năng đối ngoại. Đây là kẽ hở để các thế lực thù địch lợi dụng các vấn đề nhân quyền, dân tộc, tôn giáo chống phá, gây rối, tạo sự phân hóa trong cộng đồng nhằm làm suy yếu khối đại đoàn kết. Vì vậy, việc cập nhật thông tin và bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ trong lĩnh vực này trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Trước những bất cập đó, Ủy ban nhân dân tỉnh xác định tuyên truyền là nhiệm vụ hàng đầu giúp đồng bào DTTS và tín đồ tôn giáo nắm vững chủ trương, tạo sự đồng thuận cao cho quá trình sáp nhập địa giới hành chính thành công. Tỉnh tăng cường nắm tình hình tâm lý, tư tưởng và phát huy vai trò của người có uy tín - những nhân tố tích cực, hạt nhân đoàn kết ở từng cộng đồng, đồng thời chủ động đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái.

Trong chuyến thăm, làm việc tại 2 xã An Cư và Tri Tôn, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr đánh giá cao và ghi nhận vai trò của người có uy tín tại 2 địa phương. Người có uy tín trong đồng bào DTTS chính là những nhân tố tích cực, là hạt nhân đoàn kết ở từng cộng đồng, phum, sóc. Đồng thời, mong muốn người có uy tín tiếp tục phát huy vai trò để cùng cấp ủy, chính quyền địa phương, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã và các lực lượng vũ trang tham gia tích cực vào phát triển kinh tế, bảo vệ sự bình yên của quê hương và các hoạt động đối ngoại, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị.

Giai đoạn phát triển mới, tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tôn giáo tiếp tục được khẳng định là nguồn sức mạnh nội lực to lớn, là chìa khóa để An Giang khai mở tiềm năng, vượt qua mọi thách thức, tiếp tục phát triển bền vững.

PHƯƠNG LAN