Sức khỏe tâm thần giới trẻ đang suy giảm: Bài học từ Canada

Kể từ năm 2015 - rất lâu trước thời điểm đại dịch COVID-19 bắt đầu, số ca tự báo cáo về sức khỏe tâm thần ở người trẻ đã giảm đáng kể. Hiện nay, 1.25 triệu người trẻ Canada cần được hỗ trợ về sức khỏe tâm thần. Theo Cơ quan Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần Canada, vào năm 2024, 19% người Canada từ 16 đến 34 tuổi đã tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trong năm trước đó, trong khi 12% khác cảm thấy họ cần các dịch vụ này nhưng không nhận được.

Xu hướng lớn

Nghiên cứu gần đây của Ủy ban Tâm thần học Lancet về Sức khỏe Tâm thần Thanh thiếu niên cho thấy đây là vấn đề toàn cầu và được thúc đẩy bởi các xu hướng lớn mang tính xã hội và lâu dài như biến đổi khí hậu, thất nghiệp và bất bình đẳng giữa các thế hệ càng gia tăng. Những vấn đề này đã lâu xuất hiện trong các chính sách về chính trị, xã hội và kinh tế của các quốc gia.

Tại Canada, những ảnh hưởng của chủ nghĩa thực dân trong quá khứ và hiện tại đối với thanh thiếu niên thuộc các dân tộc bản địa như First Nations, Métis và Inuit thể hiện rõ ràng qua tỷ lệ tự tử cao gấp sáu lần so với thanh thiếu niên không phải người bản địa. Bên cạnh đó, tỷ lệ tự tử ở phụ nữ trẻ Inuit cao gấp 33 lần so với phụ nữ trẻ không phải người bản địa. Ngoài ra, những rào cản trong việc cung cấp dịch vụ đối với thanh thiếu niên bản địa, cộng đồng LGBT, di dân, người da đen và thanh thiếu niên thuộc các chủng tộc khác, dẫn đến sự chênh lệch trong chất lượng chăm sóc và hỗ trợ.

Để hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho người trẻ, Canada phải nỗ lực đảo ngược những xu hướng lớn này, đồng thời đầu tư vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên.

Sức khỏe tâm thần giới trẻ là vấn đề toàn cầu, bị ảnh hưởng bởi những “xu hướng lớn”. Nguồn: Shutterstock.

Nếu không được hỗ trợ kịp thời, những thách thức về sức khỏe tâm thần có thể làm gián đoạn việc học tập, các mối quan hệ và sự phát triển nghề nghiệp, gây ra những ảnh hưởng kéo dài cho người trẻ, gia đình và xã hội. Ngoài ra, các vấn đề tâm thần không được giải quyết có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành, trở nên khó điều trị hơn, gây thêm gánh nặng cho hệ thống chăm sóc sức khỏe và cản trở tăng trưởng kinh tế.

Ủy ban Tâm thần học Lancet về Sức khỏe Tâm thần Thanh thiếu niên là tổ chức kêu gọi hành động toàn cầu để giải quyết cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần đang ảnh hưởng đến thanh thiếu niên này. Sáng kiến toàn cầu này có sự tham gia của các nhà nghiên cứu từ nhiều lĩnh vực khác nhau, các nhà cung cấp dịch vụ và thanh thiếu niên, và được đồng lãnh đạo bởi Srividya Iyer (đồng tác giả của bài viết này và là Chủ tịch Nghiên cứu Canada về Hệ thống Sức khỏe Thanh thiếu niên và Giáo dục). Tổ chức này đem đến một khuôn khổ để cải thiện hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên, tích hợp tất cả các lĩnh vực cung cấp dịch vụ liên quan và tất cả các loại hình can thiệp, từ phòng ngừa đến các dịch vụ chuyên khoa dành cho thanh thiếu niên mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần lâu dài.

Thực trạng ở Canada

Canada là quốc gia dẫn đầu thế giới trong việc phát triển những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên với mạng lưới các chương trình dành cho thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn tâm thần. Những bài học kinh nghiệm đã truyền cảm hứng cho sự chuyển đổi trong các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần dành cho thanh thiếu niên nói chung, được gọi là "Dịch vụ Thanh thiếu niên Tích hợp" (IYS).

Được tổng hợp dữ liệu từ các thanh thiếu niên và gia đình, IYS không yêu cầu chuyển đổi hệ thống dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ nhi khoa sang người lớn ở độ tuổi 18 - giúp thanh thiếu niên tránh bị bỏ sót giữa hai hệ thống. IYS tích hợp, đồng thời tạo ra các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dịch vụ xã hội khác

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Chrystia Freeland (ở giữa), Bộ trưởng Bộ Y tế Mark Holland (bên trái) và Bộ trưởng Bộ Y tế Tâm thần Ya'ara Saks (bên phải) tham gia buổi họp báo công bố quỹ sức khỏe tâm thần dành cho thanh thiếu niên mới tại Nhà hát Báo chí Quốc gia ở Ottawa vào ngày 09 tháng 4 năm 2024. Nguồn: THE CANADIAN PRESS/ Patrick DoDoyleHieemj

Hiện có gần 80 trung tâm IYS trên khắp Canada, với khoảng 50 trung tâm khác đang được phát triển. Trong ngân sách liên bang năm 2024, khoản đầu tư 500 triệu đô-la vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần dành cho thanh thiếu niên là khoản đầu tư được người dân đón nhận tích cực nhất.

Những dịch vụ và khoản đầu tư này thể hiện cam kết quan trọng của Canada đối với sức khỏe tâm thần của người trẻ. Tuy nhiên, Canada vẫn cần nỗ lực hơn trong việc giải quyết những hậu quả dai dẳng của quá trình thực dân hóa và khủng hoảng biến đổi khí hậu - những yếu tố góp phần làm suy yếu sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên.

Giải pháp

Xã hội cần chấp nhận sự thay đổi văn hóa mạnh mẽ về việc ưu tiên nghĩa vụ với người trẻ. Nguồn: Shutterstock.

Để hỗ trợ người trẻ, báo cáo của Lancet nhấn mạnh rằng xã hội cần đón nhận một sự chuyển dịch văn hóa mạnh mẽ về việc ưu tiên nghĩa vụ đối với người trẻ, các thế hệ tương lai và công bằng giữa các thế hệ, đảm bảo rằng các chính sách hiện tại phải xem xét đến tác động lâu dài của chúng. Ảnh hưởng của các xu hướng lớn cho thấy rằng tích cực hành động để giải quyết vấn đề xã hội nào trong số này đều có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên.

Đối với những người muốn hành động trực tiếp, việc vận động tăng cường tài trợ cho sức khỏe tâm thần và dịch vụ xã hội, hỗ trợ các tổ chức địa phương dành riêng cho thanh thiếu niên, khuyến khích thanh thiếu niên tham gia vào quá trình ra quyết định và thúc đẩy các cộng đồng xã hội phát triển đều là những bước quan trọng.

Trong bối cảnh cuộc bầu cử liên bang sắp tới, người dân Canada nên yêu cầu tất cả các đảng phái chính trị phải có một kế hoạch rõ ràng về sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Việc hoạch định chính sách nên ưu tiên nhu cầu của thanh thiếu niên, gia đình và cộng đồng. Các chính sách nên dựa trên thực tế, đặc biệt là vì những ý tưởng hữu ích nhưng chưa được kiểm chứng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn (ví dụ: tác động tiêu cực của các nỗ lực phòng ngừa chung) hoặc có thể phức tạp (chẳng hạn như mối quan hệ giữa việc sử dụng mạng xã hội và sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên).

Việc tiếp tục tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe tâm thần có thể tạo ra nền tảng kiến thức định hướng cho thực tiễn và chính sách, dự đoán và ứng phó với các ưu tiên trong tương lai, thử nghiệm các biện pháp can thiệp sáng tạo (như dựa vào thiên nhiên, kê đơn xã hội và kết nối liên thế hệ) và cải thiện các hệ thống và biện pháp can thiệp hiện có.

Giới trẻ là những nhà lãnh đạo, nhà đổi mới và người đóng góp của tương lai. Việc bỏ qua các vấn đề sức khỏe tâm thần của họ sẽ làm suy yếu tiềm năng của họ và gây nguy hiểm cho khả năng xây dựng một xã hội thịnh vượng và hòa nhập của Canada. Việc ưu tiên sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên không chỉ là một khoản đầu tư chiến lược cho khả năng phục hồi của đất nước mà còn là một nhiệm vụ nhân đạo.

(Nguồn: The Conversation UK)