Sửa quy định tạm dừng hoạt động cảng, bến thủy, tăng hiệu lực quản lý nhà nước

Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất bổ sung cơ sở tạm dừng hoặc đóng cửa hoạt động của các cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu và các công trình không thuộc kết cấu hạ tầng đường thủy - một bước tiến trong quản lý, nhằm đảm bảo an toàn và chủ động xử lý vi phạm, sự cố phát sinh.

Thêm căn cứ rõ ràng cho việc đóng hoặc tạm dừng cảng, bến

Theo dự thảo, việc đóng cửa hoạt động cảng, bến thủy nội địa sẽ được thực hiện trong các trường hợp cụ thể, như vì lý do quốc phòng, an ninh; theo đề nghị của chính chủ cảng, bến; theo yêu cầu giải tỏa hoặc đóng cửa của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; hoặc khi cảng, bến đã dừng hoạt động liên tục từ hai năm trở lên.

Việc bổ sung các thủ tục, quy định mới nhằm tăng cường hậu kiểm, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa (Ảnh: Tạ Hải).

Ngoài ra, các cảng, bến cũng phải tạm dừng hoạt động nếu rơi vào các tình huống như: công trình hết thời hạn sử dụng; xảy ra sự cố có nguy cơ mất an toàn công trình, đe dọa tính mạng con người và phương tiện; ảnh hưởng đến các công trình liền kề, môi trường hoặc cộng đồng; hoặc khi chủ đầu tư không tuân thủ các nội dung đã được công bố, phê duyệt trong quyết định mở cảng, bến.

Cơ quan thanh tra chuyên ngành, thanh tra sở hoặc cảng vụ có quyền tạm dừng hoạt động các cảng, bến sau khi phát hiện vi phạm qua kiểm tra, thanh tra. Ngoài ra, người trực tiếp quản lý, khai thác cũng có quyền tạm dừng hoạt động nếu phát hiện sự cố hoặc khi công trình đã hết hạn sử dụng.

Dự thảo cũng có sự điều chỉnh về quy trình và hồ sơ liên quan đến việc công bố tạm dừng hoặc đóng cửa cảng, bến thủy. Theo đó, hồ sơ không còn yêu cầu các văn bản bản gốc gửi kèm như trước đây (chẳng hạn như văn bản gửi Bộ Công an, Bộ Quốc phòng; đơn đề nghị đóng khu neo đậu; biên bản thu hồi thiết bị neo đậu, báo hiệu...), mà chuyển sang hình thức bản sao kèm bản chính để đối chiếu, hoặc sử dụng bản sao điện tử có chứng thực. Đây là sự thay đổi tích cực, vừa phù hợp xu hướng chuyển đổi số, vừa giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân liên quan.

Việc điều chỉnh này không chỉ giảm gánh nặng về hồ sơ giấy tờ mà còn phục vụ hậu kiểm, tức là kiểm tra sau khi đã xử lý hồ sơ, đảm bảo an toàn trong khai thác, vận hành và quản lý công trình cảng, bến trên đường thủy.

Tăng cường xử lý công trình không thuộc kết cấu hạ tầng đường thủy

Một điểm mới khác trong dự thảo là quy định cụ thể hơn về việc tạm dừng hoạt động đối với các công trình không thuộc kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa, ví dụ như các công trình xây dựng tạm, cầu cảng dân sinh, hoặc các công trình dân dụng, công nghiệp nằm gần luồng lạch giao thông đường thủy.

Các công trình này sẽ bị tạm dừng hoạt động trong trường hợp có nguy cơ gây mất an toàn giao thông, ảnh hưởng đến môi trường, công trình liền kề hoặc không tuân thủ quy định pháp luật. Việc tạm dừng cũng có thể được thực hiện theo đề nghị của chủ đầu tư, chủ công trình hoặc cơ quan chức năng.

Dự thảo yêu cầu trong các trường hợp này, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tạm dừng hoạt động phải thông báo bằng văn bản đến cảng vụ hoặc Sở Xây dựng. Sau khi nhận thông báo, trong vòng 1 ngày làm việc, cơ quan chức năng có trách nhiệm thông báo tới các đơn vị liên quan, đồng thời gửi văn bản yêu cầu chủ công trình khắc phục sự cố hoặc vi phạm.

Công trình chỉ được phép hoạt động trở lại khi các vi phạm đã được khắc phục, sự cố được xử lý triệt để hoặc các yếu tố nguy cơ mất an toàn được loại bỏ. Việc khôi phục hoạt động cũng phải có xác nhận từ Cảng vụ hoặc Sở Xây dựng, sau kiểm tra thực tế.

Tạo cơ hội cho tổ chức, cá nhân khắc phục vi phạm

Bộ Xây dựng cho biết, quy định này không nhằm tăng thêm rào cản hành chính, mà hướng đến nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong đảm bảo an toàn đường thủy nội địa. Đồng thời, quy định cũng mở ra cơ hội cho tổ chức, cá nhân có sai phạm được khắc phục trong thời gian ngắn, tránh phải làm lại toàn bộ thủ tục hành chính từ đầu – một bước đi mềm dẻo nhưng hiệu quả.

Việc tạm dừng thay vì thu hồi hoặc xử phạt nặng ngay lập tức cho phép linh hoạt xử lý các tình huống vi phạm, góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của các chủ đầu tư, đơn vị vận hành cảng, bến và công trình đường thủy.

Bộ Xây dựng nhấn mạnh, trong bối cảnh hoạt động giao thông đường thủy ngày càng phát triển, bên cạnh nhu cầu cải thiện kết cấu hạ tầng, thì việc siết chặt nhưng linh hoạt trong quản lý là cần thiết để đảm bảo tính mạng, tài sản của người dân, cũng như bảo vệ môi trường, tài nguyên và hệ sinh thái sông ngòi.

Có thể nói, Dự thảo Nghị định lần này là một bước tiến trong quản lý hoạt động đường thủy nội địa - đặc biệt là ở khía cạnh giám sát, tạm dừng, đóng cửa cảng, bến và các công trình liên quan.

Không chỉ giúp tăng cường hiệu lực pháp luật, quy định mới còn thể hiện tinh thần hỗ trợ doanh nghiệp, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân chấp hành tốt hơn mà không bị vướng vào các thủ tục phức tạp hay mất nhiều thời gian.

Việc lấy ý kiến góp ý từ các bộ, ngành, địa phương và các chủ thể liên quan đang được Bộ Xây dựng tiến hành, nhằm hoàn thiện dự thảo theo hướng hiệu quả, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn, tạo nền tảng cho giao thông thủy phát triển bền vững trong thời gian tới.

Hoàng Anh