Sửa đổi Luật các Tổ chức tín dụng: Tháo gỡ nợ xấu, khơi thông nguồn vốn

Nhiều sửa đổi quan trọng

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD) được xây dựng để đáp ứng yêu cầu cấp bách về hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các điểm nghẽn trong xử lý nợ xấu và quản lý hệ thống ngân hàng. Với mục tiêu luật hóa các quy định hiệu quả từ Nghị quyết số 42/2017/QH14, dự thảo nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả xử lý nợ xấu, khơi thông nguồn vốn và đảm bảo an toàn, lành mạnh cho hệ thống TCTD. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trong năm 2025, việc sửa đổi luật này đóng vai trò then chốt trong việc tạo xung lực mới, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý, đồng thời củng cố ổn định kinh tế vĩ mô.

Dự thảo luật tập trung luật hóa các quy định đã chứng minh hiệu quả từ Nghị quyết số 42/2017/QH14, bao gồm quyền thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ), kê biên TSBĐ của bên phải thi hành án và hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự hoặc tang vật, phương tiện vi phạm hành chính. Những quy định này nhằm tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, giúp TCTD và tổ chức mua bán, xử lý nợ thực hiện quyền hợp pháp trong việc xử lý nợ xấu và TSBĐ. Việc luật hóa đảm bảo tính thống nhất với các văn bản pháp luật liên quan, đồng thời cân bằng quyền lợi giữa TCTD, tổ chức mua bán nợ và bên bảo đảm tài sản, tránh bất đối xứng giữa bên cho vay và bên đi vay.

Các chính sách luật hóa được xác định rõ ràng về nội dung và đánh giá tác động cụ thể, đảm bảo tính đồng bộ và khả thi. Ví dụ, quyền thu giữ TSBĐ được chuẩn hóa để tăng tính minh bạch và hiệu quả, trong khi quy định về hoàn trả TSBĐ được bổ sung để giải quyết các trường hợp vi phạm hành chính, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Những thay đổi này không chỉ hỗ trợ TCTD xử lý nợ xấu nhanh chóng mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tín dụng.

Một sửa đổi quan trọng khác là phân cấp thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm và không có TSBĐ từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Quy định này nhằm triệt để phân cấp, phân quyền, tăng cường vai trò và trách nhiệm của NHNN, phù hợp với Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Việc chuyển giao thẩm quyền giúp giảm khâu trung gian, rút ngắn thời gian xử lý, đảm bảo tổ chức thực hiện kịp thời, an toàn, và hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa tiêu cực, thất thoát, và vi phạm pháp luật.

Quy định mới đáp ứng nhu cầu thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ nợ xấu gia tăng và áp lực đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao. Bằng cách trao quyền quyết định cho NHNN, dự thảo luật đảm bảo tính linh hoạt và chặt chẽ trong quản lý tín dụng đặc biệt, đồng thời phù hợp với các điều ước quốc tế và cam kết hội nhập của Việt Nam.

Sẽ tác động tích cực đối với quản lý và đầu tư vốn nhà nước

Các chuyên gia pháp chế cho rằng, các sửa đổi trong dự thảo luật mang lại tác động tích cực đối với quản lý và đầu tư vốn nhà nước. Việc luật hóa các quy định xử lý nợ xấu tạo điều kiện cho TCTD và tổ chức mua bán nợ xử lý nhanh chóng các khoản nợ tồn đọng, khơi thông nguồn vốn để tái đầu tư vào các dự án kinh tế trọng điểm. Quy định về quyền thu giữ và kê biên TSBĐ tăng cường hiệu quả thu hồi nợ, giảm thiểu rủi ro tài chính, và củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào hệ thống ngân hàng.

Phân cấp thẩm quyền cho vay đặc biệt cho NHNN giúp nâng cao hiệu quả quản lý vốn nhà nước, giảm thiểu chi phí hành chính và thời gian xử lý. Điều này đảm bảo nguồn vốn được phân bổ kịp thời, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp, đồng thời tăng cường trách nhiệm của NHNN trong kiểm soát rủi ro và ngăn ngừa thất thoát. Các quy định mới cũng phù hợp với mục tiêu cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền, và hội nhập quốc tế, tạo môi trường pháp lý minh bạch, cạnh tranh cho đầu tư vốn nhà nước.

Tỷ lệ nợ xấu gia tăng đang tạo áp lực lớn cho hệ thống ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh năm 2025 được xác định là năm tăng tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng 8%. Nguyên nhân bao gồm kinh tế toàn cầu bất ổn, thị trường bất động sản và trái phiếu phục hồi chậm, thị trường mua bán nợ kém phát triển, và năng lực quản trị của một số TCTD còn hạn chế. Một số quy định của Nghị quyết 42/2017/QH14 chưa được luật hóa đã cản trở việc thu hồi nợ, ảnh hưởng đến xoay vòng vốn và tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp, người dân.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn xử lý nợ xấu, và khơi thông nguồn lực tài chính. Bằng cách luật hóa các quy định hiệu quả từ Nghị quyết số 42/2017/QH14 và phân cấp thẩm quyền cho NHNN, dự thảo không chỉ hỗ trợ TCTD hoạt động an toàn, lành mạnh mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp và người dân tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý. Những thay đổi này góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, củng cố ổn định kinh tế vĩ mô, và đặt nền tảng cho phát triển bền vững giai đoạn 2026-2030. Đối với các bên liên quan, từ cơ quan quản lý đến doanh nghiệp và người dân, dự thảo luật mang lại cơ hội khai thác tiềm năng tài chính, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp trong một hệ thống ngân hàng minh bạch, hiệu quả.

Trần Hương