Sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực trình độ cao

Giảng dạy cho sinh viên về khoa học kỹ thuật tại Trường đại học Phenikaa.

Mới đây, giảng viên, sinh viên khoa Khoa học và Kỹ thuật vật liệu (Trường đại học Phenikaa, Hà Nội) đã tham gia tọa đàm “Xu hướng nghề nghiệp và tuyển dụng ngành Vật liệu trong thời đại AI”. Đây là cơ hội cho sinh viên kết nối với doanh nghiệp để có những bước chuẩn bị thiết thực cho tương lai.

Ưu tiên hàng đầu của các đơn vị tuyển dụng

Chia sẻ nhu cầu tuyển dụng lao động có trình độ về công nghệ tại tọa đàm này, Giám đốc Công ty TNHH Nghiên cứu Zeon Việt Nam (Hà Nội) Lã Trọng Hưng ví von: “Sinh viên có khả năng về thực nghiệm, mô phỏng và kiến thức về công nghệ AI giống như những viên kim cương. Là một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực hóa chất và vật liệu ứng dụng trong nhiều ngành công nghệ kỹ thuật cao như sản xuất xe hơi, thiết bị điện tử, thiết bị y tế..., chúng tôi đang nỗ lực tìm kiếm các nhân lực chất lượng cao, hội tụ đủ các yêu cầu đó”.

Nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp, đơn vị tuyển dụng. Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, ông Vũ Quang Thành cho biết: Thị trường lao động Thủ đô thời gian qua cho thấy nhu cầu tuyển dụng tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực như công nghiệp chế biến-chế tạo, sản xuất dệt may, da giày; tiếp đến là nhóm ngành công nghệ số, công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Đáng chú ý, lĩnh vực công nghệ thông tin đang có xu hướng tuyển dụng mạnh nhân sự có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm để đảm nhận vai trò dẫn dắt các dự án chuyển đổi số và triển khai các ý tưởng công nghệ mới.

Hiện nay, Hà Nội là trung tâm giáo dục-đào tạo lớn nhất cả nước, với hệ sinh thái giáo dục phát triển đa dạng về loại hình và trình độ; cơ cấu và chất lượng đào tạo có nhiều chuyển biến tích cực; trong đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 71,1% (năm 2021) lên 74,25% (năm 2024); tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ tăng từ 50,1% lên 54,05%. Chỉ số đào tạo lao động của Hà Nội được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá ở vị trí dẫn đầu cả nước.

Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về quy mô mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp (313 cơ sở), với một số trung tâm đào tạo nghề chất lượng cao như Trường cao đẳng nghề Công nghệ cao, Trường cao đẳng nghề Việt Nam-Hàn Quốc…

Ngoài ra, thành phố còn xác định sáu đối tượng nhân tài (thủ khoa xuất sắc; tiến sĩ có công trình khoa học đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của Thủ đô; bác sĩ, giáo viên, giảng viên, chuyên gia giỏi; vận động viên; văn nghệ sĩ...) để thu hút thông qua hỗ trợ kinh phí, đãi ngộ đặc biệt và tạo điều kiện thuận lợi tham gia các dự án trọng điểm.

Đồng bộ giải pháp, ưu tiên đầu tư cho nhân lực

Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nêu rõ quan điểm, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong số các trụ cột cốt lõi trong xây dựng và phát triển Thủ đô, đồng thời, đặt mục tiêu đến năm 2030, tăng tỷ lệ lao động qua đào tạo trong nền kinh tế lên 80-85%; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp chứng chỉ đạt 60%; tốc độ tăng năng suất lao động khoảng 7,5-8%/năm.

Thành phố đã chú trọng xây dựng các cơ chế, chính sách thiết thực nhằm thu hút, đào tạo và đãi ngộ nhân tài. Đáng chú ý, Luật Thủ đô năm 2024 là cơ sở pháp lý quan trọng, được kỳ vọng sẽ tạo cú huých mạnh mẽ để Hà Nội xây dựng và triển khai các chính sách đặc thù, vượt trội trong thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, Điều 16 của luật đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc, trao quyền cho thành phố quyết định các cơ chế riêng biệt nhằm thu hút, sử dụng hiệu quả người có tài năng, bao gồm cả công dân Việt Nam và người nước ngoài.

Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, Hội đồng nhân dân thành phố đã kịp thời ban hành nhiều cơ chế, chính sách liên quan đến phát triển nguồn nhân lực; đồng thời ban hành các nghị quyết về chế độ đãi ngộ đối với vận động viên đạt thành tích cao và học sinh giỏi đoạt giải quốc tế, với mức thưởng hấp dẫn; tiếp tục xây dựng các nghị quyết liên quan để trình Hội đồng nhân dân xem xét, thông qua tại kỳ họp thường lệ giữa năm 2025.

Tuy nhiên, theo đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phát triển và sử dụng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, một số cơ sở đào tạo trên địa bàn Thủ đô vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao và sự biến động nhanh chóng của thị trường lao động.

Nguồn nhân lực cung ứng còn mất cân đối; phần lớn vẫn là lao động phổ thông, trong khi lại thiếu hụt nghiêm trọng lao động có kỹ năng nghề cao, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ mới như tự động hóa, cơ điện tử, công nghệ thông tin… Sự liên kết giữa cơ sở đào tạo và đơn vị sử dụng lao động còn lỏng lẻo, khiến cung-cầu lao động mất cân đối cục bộ.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố Lê Hồng Sơn cho biết, Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ nước ngoài đầu tư phát triển nguồn nhân lực tại chỗ thông qua chính sách ưu đãi phù hợp; đẩy mạnh chuyển đổi số, hoàn thiện hạ tầng số trong giáo dục và quản trị nhân lực; nâng cao hiệu quả phân luồng, hướng nghiệp và dự báo nhu cầu nhân lực.

Hà Nội đang xây dựng đề án trở thành trung tâm vùng và quốc gia về đào tạo, thực hành nghề chất lượng cao, nhằm tạo lập đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.

NGUYÊN TRANG-MINH THU