Sự bùng nổ của ứng dụng AI: Liệu đây có phải một bong bóng công nghệ?

Theo Financial Times, những năm 1990 chứng kiến sự ra đời của Oracle và SAP trong thời đại máy khách - máy chủ, trong khi điện toán đám mây giúp Salesforce và hàng loạt nền tảng SaaS phát triển mạnh mẽ. Giờ đây, AI tạo sinh đang làm điều tương tự, mở ra cơ hội cho một làn sóng khởi nghiệp chưa từng có.

AI đang bùng nổ, tạo ra làn sóng startup mới, nhưng thách thức chi phí và cạnh tranh có thể quyết định tương lai của nó - Ảnh: Alamy

Bùng nổ ứng dụng AI

Với sự hỗ trợ từ các công ty như OpenAI, Anthropic, và nhiều nền tảng AI khác, các ứng dụng AI đang tràn ngập thị trường, giúp công việc văn phòng trở nên dễ dàng hơn. Điều đặc biệt là tốc độ phát triển của những ứng dụng này đang lập kỷ lục mới về lượng người dùng, mức định giá và tốc độ tăng trưởng doanh thu.

Một trong những ví dụ nổi bật nhất là Cursor, trợ lý AI dành cho lập trình viên. Công ty này chuẩn bị hoàn tất vòng đầu tư với mức định giá 10 tỉ USD, chỉ ba tháng sau khi huy động 2,5 tỉ USD – tốc độ tăng trưởng gây kinh ngạc ngay cả với Thung lũng Silicon.

Nhưng AI không chỉ dừng lại ở hỗ trợ lập trình. Các công cụ AI đang len lỏi vào mọi lĩnh vực công việc, từ tạo nội dung, chỉnh sửa tài liệu, nghiên cứu chuyên sâu, đến phỏng vấn tuyển dụng. Theo Tomasz Tunguz, một nhà đầu tư tại quỹ Theory Ventures, nhiều người lao động lo lắng rằng nếu họ không nhanh chóng làm quen với công cụ AI, họ có thể bị tụt lại trong môi trường làm việc hiện đại.

Sự phổ biến của AI đang biến nó từ một công cụ hỗ trợ trở thành một yếu tố bắt buộc trong công việc. Những người không học cách sử dụng AI có thể sẽ mất lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động.

Doanh thu của các công ty AI mới đang tăng trưởng với tốc độ chóng mặt. Mercor, công ty sử dụng AI để phỏng vấn ứng viên, đã đạt doanh thu hàng năm 50 triệu USD chỉ sau hai năm, trong khi Salesforce phải mất bốn năm để đạt con số tương tự. Loveable.dev, nền tảng giúp người không chuyên thiết kế website, đạt 17 triệu USD chỉ trong ba tháng. Bolt.new, một công ty tương tự, tăng doanh thu từ 0 lên 20 triệu USD chỉ trong hai tháng.

Thách thức lớn

Tốc độ phát triển này chưa từng có trong lịch sử phần mềm. Tuy nhiên, nhiều công ty AI cũng đang đối mặt với những thách thức không nhỏ.

Một trong những vấn đề lớn nhất là khả năng tích hợp AI vào quy trình làm việc. Hầu hết các công cụ AI hiện nay chỉ đảm nhiệm một phần nhỏ trong quy trình, thay vì thay thế hoàn toàn các phần mềm hiện có. Để trở thành một sản phẩm cốt lõi, AI cần tự động hóa nhiều công đoạn hơn, giúp các doanh nghiệp vận hành trơn tru và hiệu quả hơn.

Nhưng đây cũng là lúc những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Salesforce, Adobe nhập cuộc. Những công ty này không chỉ có hệ sinh thái phần mềm rộng lớn, mà còn sở hữu các trợ lý AI riêng, sẵn sàng cạnh tranh trực tiếp với các startup AI mới nổi.

Nếu như thời đại điện toán đám mây giúp các startup chiếm ưu thế nhờ sự linh hoạt và tốc độ triển khai nhanh, thì AI lại không có được lợi thế tương tự. Theo Byron Deeter, nhà đầu tư tại Bessemer Venture Partners, AI không phải một nền tảng hoàn toàn mới, mà chỉ là sự mở rộng của điện toán đám mây. Điều này khiến AI khó có thể tạo ra một cuộc cách mạng thực sự, vì hầu hết các phần mềm doanh nghiệp lớn đều có thể tích hợp AI thay vì bị thay thế.

Một điểm khác biệt nữa là AI đang phát triển theo mô hình ứng dụng tiêu dùng, nghĩa là tốc độ tăng trưởng nhanh, nhưng cũng có nguy cơ tỉ lệ hủy dịch vụ cao hơn. Người dùng có thể đăng ký một công cụ AI, sử dụng một thời gian, rồi hủy bỏ nếu không còn nhu cầu. Điều này khác xa với mô hình phần mềm doanh nghiệp truyền thống, nơi khách hàng thường ký hợp đồng dài hạn với mức chi tiêu ổn định.

Ngoài ra, các công ty AI còn phải đối mặt với chi phí vận hành khổng lồ. Mỗi lần người dùng sử dụng AI, công ty phải trả phí cho các nền tảng LLM như OpenAI hoặc Anthropic. Chẳng hạn, Cursor tính phí 20 USD/tháng cho 500 lần sử dụng, nhưng nếu phải trả toàn bộ phí cho OpenAI, công ty sẽ có biên lợi nhuận cực thấp.

Nhiều startup AI hiện nay chấp nhận đốt tiền, hy vọng rằng chi phí LLM sẽ giảm trong tương lai. Nhưng nếu điều đó không xảy ra, các công ty AI có thể gặp khó khăn trong việc duy trì lợi nhuận.

Bong bóng dotcom thứ hai?

Nhà đầu tư Peter Diamandis so sánh cơn sốt đầu tư vào LLM hiện nay với bong bóng dotcom cuối những năm 1990. Khi đó, hàng tỉ USD đã được đổ vào các công ty viễn thông, nhưng nhiều công ty sụp đổ vì không thể duy trì lợi nhuận. Nếu mô hình kinh doanh của AI không vững chắc, một bong bóng công nghệ mới có thể đang hình thành.

Tuy nhiên, một điểm khác biệt quan trọng là AI đã tạo ra doanh thu đáng kể, khác với nhiều startup dotcom trước đây chỉ sống nhờ vốn đầu tư mà không có lợi nhuận thực sự. Dù vậy, điều đó không đảm bảo rằng thị trường AI sẽ không gặp biến động khi kỳ vọng của nhà đầu tư tiếp tục tăng cao.

AI đang đứng giữa hai khả năng: trở thành một cuộc cách mạng công nghệ thực sự hoặc chỉ là một xu hướng bùng nổ ngắn hạn. Nếu tiếp tục phát triển mạnh mẽ, nó có thể tạo ra một làn sóng phần mềm doanh nghiệp mới, tương tự như cách điện toán đám mây đã thay đổi ngành công nghệ. Ngược lại, nếu chi phí AI không giảm, nhiều công ty khởi nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì lợi nhuận và có nguy cơ bị các tập đoàn công nghệ lớn thâu tóm.

Dù tương lai của AI vẫn còn nhiều ẩn số, tác động của nó đối với cách con người làm việc và tương tác với công nghệ đã trở nên rõ ràng. Sự phát triển của AI đang diễn ra mạnh mẽ và sẽ tiếp tục định hình ngành công nghệ trong nhiều năm tới.

Hoàng Vũ