So sánh Study Mode trong ChatGPT và Guided Learning trong Gemini

Cạnh tranh giữa ChatGPT và Gemini giúp người dùng có những sản phẩm chất lượng

Các giải pháp AI giáo dục này không chỉ đơn thuần đưa ra câu trả lời, mà còn hướng tới việc khuyến khích học sinh, sinh viên tư duy độc lập. Điểm đáng chú ý là chúng tập trung vào các tính năng tương tác, khơi gợi người học suy nghĩ thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào máy.

OpenAI gọi, Google lập tức trả lời

Tiêu biểu nhất là “Chế độ học tập” (Study Mode) mà OpenAI bổ sung vào ChatGPT ngày 29.7. Nếu như ChatGPT trước đây đưa ngay đáp án, thì Study Mode lại cung cấp gợi ý từng bước, dẫn dắt người dùng tự tìm ra câu trả lời. Điểm then chốt là kết hợp kỹ thuật đặt câu hỏi kiểu Socrates với phản hồi cá nhân hóa, giúp kích thích quá trình tư duy và thúc đẩy việc học có tính phản tỉnh.

Ví dụ, với câu hỏi: “Tìm công sai của cấp số cộng có số hạng đầu là 5 và số hạng thứ bảy là 29”, ChatGPT không đưa ngay đáp án, mà gợi ý: “Bạn có nhớ công thức tổng quát của cấp số cộng không?”. Nếu người dùng lúng túng, hệ thống sẽ tiếp tục hướng dẫn: “Số hạng thứ 7 được viết là a + 6d. Bạn thử áp dụng công thức này xem sao”.

Chỉ một tuần sau, ngày 6.8, Google cũng ra mắt tính năng tương tự có tên “Học tập có hướng dẫn” (Guided Learning) cho Gemini. Tính năng này cũng phân tích bài toán theo từng bước, giải thích dựa trên trình độ của người dùng và còn sử dụng hình ảnh, sơ đồ, video, cùng các câu đố tương tác, giúp người học tự xây dựng và kiểm chứng kiến thức. Hồi tháng 4 năm nay, Anthropic cũng đã bổ sung chế độ học tập tương tự vào mô hình AI Claude.

Cuộc chạy đua này phản ánh chiến lược của các hãng công nghệ lớn: biến AI tạo sinh từ “công cụ gian lận” thành “người bạn đồng hành” trong học tập. Thực tế, nhiều trường học đã hạn chế AI tạo sinh vì lo ngại học sinh giảm khả năng tư duy và dễ gian lận. Đáp lại, OpenAI và Google tập trung vào việc nâng cao trách nhiệm giáo dục thông qua cải tiến ở cấp hệ thống.

Điều này phù hợp với triết lý của họ. “Điều lệ OpenAI” nêu rõ: “Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) sẽ mang lại lợi ích cho toàn nhân loại”. OpenAI tin rằng giáo dục là chìa khóa để phổ biến AI một cách công bằng.

Về phía Google, CEO Sundar Pichai thường kể lại trải nghiệm thay đổi cuộc đời khi tiếp xúc với máy tính hồi đại học và mong muốn “mở ra một thế giới mới bằng cách mang đến cho học sinh những công cụ AI tốt nhất”.

Google không hề xuất phát sau

Từ năm 2005, Google đã đầu tư hơn 250 triệu USD cho các chương trình tác động xã hội nhằm thu hẹp khoảng cách giáo dục và mở rộng khả năng tiếp cận công nghệ.

Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các chế độ học tập này vẫn còn là dấu hỏi. Do người dùng có thể tắt tính năng chỉ bằng một cú nhấp, những ai thiếu động lực học có thể lại quay về với thói quen xem ngay đáp án. Điều này khiến lo ngại rằng, trái với hình ảnh “gia sư AI” lý tưởng, trong thực tế giáo dục, chúng vẫn chỉ là một công cụ tự động hóa đơn giản.

Hiện Google ngoài Guided Learning còn cung cấp nhiều tính năng AI giáo dục khác. Dù ChatGPT có lượng người dùng lớn nhất toàn cầu và Study Mode có thể đông người sử dụng hơn Guided Learning, Google lại sở hữu hệ sinh thái AI rộng hơn, tạo ảnh hưởng lớn trong toàn bộ thị trường AI giáo dục. Họ đặc biệt chú trọng gắn kết AI với đa dạng phương tiện như web, hình ảnh, video, thay vì chỉ giới hạn trong chatbot văn bản.

Một ví dụ nổi bật là NotebookLM - công cụ học tập tóm tắt các khái niệm chính từ bài báo, tài liệu và tạo câu trả lời chatbot dựa trên nguồn này. Công cụ này đang được ưa chuộng toàn cầu. Từ tháng 8 này, Google mở NotebookLM cho người dùng Google Workspace for Education ở mọi lứa tuổi, cũng như người tiêu dùng từ 13 tuổi trở lên. NotebookLM còn có tính năng “Audio Outline” tự tạo dữ liệu thành podcast và mới bổ sung “Video Outline”, cho phép biến một chủ đề thành video học tập với sơ đồ, thuyết minh âm thanh và trình bày dạng slide. Tiềm năng của nó có thể phát triển thành dịch vụ giảng dạy trực tuyến cá nhân hóa bằng AI.

Ngoài ra, Google còn ra mắt “Gemini for Education” - dịch vụ AI chuyên biệt cho giáo dục - tích hợp chatbot Gemini và NotebookLM, hỗ trợ tạo đề kiểm tra, lập kế hoạch bài giảng, thiết kế tài liệu mô phỏng… và áp dụng cho cả trường phổ thông, đại học, lẫn giáo dục người lớn. Google cũng bổ sung tính năng tìm kiếm hình ảnh và video thời gian thực vào “AI Mode”, giúp tìm kiếm tương tác dựa trên video từ camera điện thoại, hứa hẹn nâng cao mức độ nhập tâm và hiểu bài.

Bùi Tú