Siết tiêu chí kinh nghiệm, loại bỏ chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chậm tiến độ

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng và các bộ ngành, góp ý chi tiết vào Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Nghị quyết số 201/2015/QH15 về chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Trọng tâm của các kiến nghị là nhằm hoàn thiện Điều 12 của dự thảo, liên quan đến các điều kiện và tiêu chí ưu tiên giao chủ đầu tư, để thực sự thu hút được doanh nghiệp có năng lực và tâm huyết.

Một trong những lo ngại lớn nhất được HoREA chỉ ra nằm ngay tại điểm a, khoản 2, Điều 12 của dự thảo. Quy định này đang gộp chung tiêu chí về năng lực tài chính và kinh nghiệm thực hiện dự án nhà ở xã hội.

Việc sử dụng từ "và" để nối hai yêu cầu lớn này, theo HoREA, sẽ tạo ra lợi thế tuyệt đối cho các tập đoàn bất động sản lớn, bởi chỉ họ mới có đủ cả tiềm lực tài chính lẫn danh mục dự án đầy đặn để mặc nhiên được lựa chọn, vô hình trung đóng lại cánh cửa với các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ.

Để tạo ra một "sân chơi" bình đẳng hơn, HoREA đề nghị tách bạch hai tiêu chí này. Đồng thời, Hiệp hội kiến nghị loại bỏ quy định tại Điều 12 đang ưu tiên nhà đầu tư "có vốn chủ sở hữu... cao hơn", vì cho rằng điều này tạo ra sự bất bình đẳng. Thay vào đó, một thước đo hợp lý hơn cần được áp dụng.

Cụ thể, HoREA đề xuất sửa đổi tiêu chí tài chính tại điểm a theo hướng ưu tiên doanh nghiệp "có tỷ lệ dư nợ tín dụng, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp trên vốn chủ sở hữu thấp hơn". Lý do là để phù hợp với tinh thần của khoản 1, Điều 9 Luật Kinh doanh bất động sản 2023, vốn chỉ yêu cầu doanh nghiệp bảo đảm tỉ lệ này. Một tỉ lệ nợ thấp cho thấy khả năng quản trị tài chính bền vững và an toàn, một yếu tố quan trọng hơn là quy mô vốn.

Đáng chú ý nhất, HoREA đề xuất "siết" lại tiêu chí về kinh nghiệm được quy định tại điểm a và điểm b, khoản 2, Điều 12. Hiện nay, dự thảo đang xem xét kinh nghiệm dựa trên các dự án đã hoàn thành hoặc hoàn thành trên 50%.

Tuy nhiên, Hiệp hội chỉ ra kẽ hở lớn: một dự án có thể đã làm xong quá nửa nhưng lại đang "đắp chiếu" vì chậm tiến độ. Vì vậy, Hiệp hội kiến nghị bổ sung một điều kiện ràng buộc quan trọng, quy định các dự án đã hoàn thành trên 50% phải còn trong thời hạn thực hiện dự án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Điều kiện này sẽ là bộ lọc hiệu quả để sàng lọc và loại bỏ những nhà đầu tư có "vết gợn" về tiến độ.

Theo HoREA, cần xây dựng một bộ tiêu chí thực chất, minh bạch, có thể lựa chọn được những chủ đầu tư thật sự có tâm và có tầm để cùng Nhà nước giải bài toán nhà ở xã hội. Ảnh: QH

Bên cạnh những góp ý then chốt trên, HoREA cũng đề xuất hoàn thiện các quy định khác tại khoản 2, Điều 12 nhằm tăng tính minh bạch. Một đề xuất quan trọng là bổ sung vào điểm d, dành sự ưu tiên xứng đáng cho những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm thực chiến với chính các dự án nhà ở xã hội.

Đồng thời, Hiệp hội cho rằng cần loại bỏ tiêu chí ưu tiên cho nhà đầu tư nộp hồ sơ sớm nhất, vì tất cả hồ sơ nộp đúng hạn đều phải được xét duyệt công bằng như nhau. Cuối cùng, HoREA đề nghị siết chặt quy định chỉ cho phép UBND cấp tỉnh và các Bộ liên quan được bổ sung không quá một tiêu chí khác ngoài quy định chung.

Những đề xuất trên cho thấy mong muốn xây dựng một bộ tiêu chí thực chất, minh bạch, có thể lựa chọn được những chủ đầu tư thật sự có tâm và có tầm để cùng Nhà nước giải bài toán nhà ở xã hội vốn đang rất cấp bách.

QUANG HUY